Fosfat Tesislerine 6 firma talip oldu

Türkiye`nin en büyük fosfat yataklarının bulunduğu `in Mazıdağı ilçesinde 36 yıl önce açılışı yapılan ve 17 yıldan beri kapalı durumda olan fabrika nihayet özelleştirilerek faaliyete girecek.

350 milyon dolar değerindeki fabrikanın atıl durumdan kurtarılması için Dicle Kalkınma Ajansı yoğun bir çalışma başlatmıştı. Ajansın başlattığı çalışmaların ilk meyvesini vermesi Genel Sekreter Abdullah Erin ve Mazıdağılıları sevindirdi.

DİKA'nın hazırladığı FOSFAT Raporu

Dünyanın ikinci büyük fosfat rezervinin bulunduğu Mazıdağı Fosfat Tesisleri ihalesi için 6 firma teklif verdi. ÖİB'den yapılan açıklamaya göre, özelleştirme ihalesine katılmak üzere Gübre Fabrikaları Türk A.Ş., Gemlik Gübre Sanayii A.Ş., Eti Gümüş A.Ş., Konya Şeker Sanayi ve Ticaret A.Ş., TMC Enerji Yatırımları Sanayi ve Ticaret A.Ş., Dimin Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. teklif sundu.

ÖİB'den yapılan açıklamada şu bilgiler verildi: "Sümer Holding A.Ş.'ye (Holding) ait Mazıdağı Fosfat Tesisleri'nin (Tesis) 5177 sayılı Kanunla Değişik 3213 Sayılı Kanun ve ilgili mevzuat çerçevesinde işletilmesi, fosfat cevheri üretimi ve işlenmesi, kaliteye yönelik üretimin gereklerinin yerine getirilmesi, üretim faaliyetinden meydana gelen yan ve alt ürünlerin değerlendirilmesi, yardımcı maddelerin üretilmesi, konusu ve alanına giren diğer görevlerin yerine getirilmesine yönelik işletme faaliyetlerinin yürütülebilmesi amacıyla, Holding'e ait Tesis'in kullanımında olan ve Mardin ili, Mazıdağı ilçesi, Kocakent köyü 172, 173, 174, 175, 176, 177, 178, 179, 181, 182, 420, 421, 425, 426, 432, 450, 557, 558, 559, 560, 561, 565 no'lu tam ve 423 no'lu hisseli parseller üzerinde yer alan Gölet ve müştemilatı (su boru hatları ve su pompaları vb.) ile İşletme Ruhsatlarının (4 adet), Arama Ruhsatlarının (3 adet) ve Buluculuk Haklarının "İşletme Hakkının Verilmesi" yöntemi ve Tesis'in kullanımında olup İhale Şartları Belgesi eki listede belirtilen toplam 188 adet parselden oluşan arsa/arazilerinin ve bunların üzerindeki binalar, alt yapı tesisleri, yerüstü yapıları ve bütünleyici parçaları ile Tesis'in envanterinde kayıtlı diğer maddi duran varlıkların "Satış" yöntemi olmak üzere iki yöntem birlikte ve "Belirli İstekliler Arasında İhale" usulü kullanılmak suretiyle özelleştirme ihalesine katılmak üzere, 04.03.2011 tarih, saat 17.00'ye kadar bu ihaleye ilişkin 6 teklif alınmıştır."

Mazıdağı Fosfat İşletmesi RaporuMazıdağı Fosfat Yatakları ve Tesisleri’nin Ülke Ekonomisine Kazandırılması İçin Fizibilite Raporu Hazırlandı. Mazıdağı ilçesinde bulunan fosfat tesislerin yeniden faaliyete geçmesi açısından olumlu bir sürecin devam ettiği bu dönemde, tesislerin tekrar ülke ekonomisine kazandırılması için DİKA uzmanlarınca yürütülen ‘Mazıdağı Fosfat Tesislerinin Yeniden Ekonomiye Kazandırılmasına Yönelik Alternatif Yatırım İmkânları ve İşletme Modelleri’ adlı fizibilite çalışması tamamlandı.
Nisan ayında Dicle Kalkınma Ajansı’nın organize ettiği maden çalıştayı ile hazırlanan rapor ve arkasından Ajans uzmanlarının Mardin Valiliği’nde Meclis Maden Araştırma Komisyonu’na yaptığı sunumla, Mazıdağı fosfat yataklarının değerlendirilme olasılıkları yeniden gündeme gelmişti. Halen devam eden bu süreçte DİKA uzmanları, Komisyonu’nun en çok etkilendiği konu olan fosfat tesislerinin kazanımı için kapsamlı bir fizibilite raporu hazırladı.

Raporda, öncelikle dünyada ve ülkemizdeki fosfat alanında mevcut durum ele alınmış, halen ithal ettiğimiz ülkelerdeki fosfat kayası ile Mazıdağı fosfat kayasının karşılaştırılmasından, küresel piyasadaki fosfat kayası, fosforik asit ve farklı cinsteki gübre fiyatlarından ve özellikle GAP illeri olmak üzere ülkemiz tarım alanlarının gübre ihtiyaçlarından bahsedilmiştir.

Raporun ikinci kısmında ise aşağıdaki alternatif yatırım seçeneklerine ilişkin maliyet analizlerine yer verilmiştir.

· Mazıdağı Fosfat Kayasının Öğütülerek Doğu Karadeniz Bölgesindeki Asidik Topraklarda Doğrudan Kullanımı

· Mazıdağı’nda Fosforik Asit Üretilmesi ve Kalsinasyon Ünitesi

· Mazıdağı Fosfat Kayasının Kanatlı Yemlerinde Kullanımı

· Mazıdağı Fosfat Kayasının Organik Tarımda Kullanılması

· Mazıdağı’nda Gübre Üretimi

· Mazıdağı Fosfat Kayasının Deterjan Sektöründe Kullanımı (Sodyumtripolifosfat Üretimi)

Bu bölümünde, fosfat kayaları içinde bulunan kadmiyum oranının sınır değerin çok altında olmasıyla organik tarımda kullanılabilmesi, kayaların kireç barındırması ve 3 yıl kalıcı etkisi sayesinde asidik topraklarda doğrudan gübre amaçlı değerlendirilebilmesi ile uygun maliyet analizi, fosforik asit fiyatlarının yüksek olduğu bu dönemde uygun maliyetin görülebildiği analiz ve dünyada üretilen fosfat konsantrelerine oranla çok daha düşük F (Fluor) içermesi ile kanatlı hayvan yemi olarak kullanılabilmesi gibi çarpıcı sonuçlara çıkan fizibilite çalışmaları yer almıştır.

Ayrıca son bölümde, Özelleştirme İdaresi bünyesindeki tesislerin daha önceki yıllarda gerçekleştirilmeye çalışıldığı gibi özelleştirme ihalesi yoluyla özel sektöre, ya da ihaleye çıkmadan başka bir kamu kurumuna devredilme olasılıklarına yönelik farklı işletme modelleri ve bu modellerin güçlü ve zayıf yönleri dile getirilmiştir.

Tarım alanında gelişmişliğin, sosyoekonomik kalkınmada büyük öneminin olduğu bölgemizde, özellikle GAP kapsamında değerlendirilmesi elzem olan fosfat yatakları ve tesislerin kısa zamanda faaliyete geçmesi amacıyla hazırlanmış olan fizibilite raporu, DİKA tarafından 26.05.2010 tarihinde Özelleştirme İdaresi’ne gönderilmişti.

Tesisler, İdare tarafından daha önce 2006 ve 2007 yıllarında iki kere ihaleye çıkılmış fakat sonuç alınamamıştı.

NEZİR GÜNEŞ