tatlidede
tatlidede

Malhun Hatunun Kaç Çocuğu Var? İlk Çocuğu Kim? Malhun Hatun Kimdir?

Malhun Hatun kimdir? Malhun Hatun'un kaç çocuğu var? Kuruluş Osman dizisi son fragmanında yayınlanan Malhun Hatun'un kısaca hayatı...
  • 24.06.2021 14:51
Malhun Hatunun Kaç Çocuğu Var? İlk Çocuğu Kim? Malhun Hatun Kimdir?

1299 yılında Osmanlı Beyliğinini Söğüt ve Domaniç'te kuran Osman Bey, Malhun Hatun ile 1280 yılında evlenmiştir. Malhun Hatun, Osmanlı Beyliğinin kurucusu olan Osman Gazi'nin ilk eşidir. Bu evlililkten Osmanlı Devletinin ikinci hükümdarı olan Orhan Gazi dünyaya gelmiştir. Şeyh Edebali'nin kızı Râbi'a Bâlâ Hâtun ile karıştırılan Mal Hâtun'un babası Anadolu Selçuklu Veziri Ömer Abdülaziz Bey'dir. Vakfıyesinde adı Malhun binti Ömer Bey olarak gösterilmiştir. Kendi adına yapılmış, daha çok ev ortamına benzeyen türbesi bulunur. Osmanlı padişahlarının doğma büyüme yabancı kadınları sarayda Müslümanlaştırarak kendilerine eş yapma geleneği o dönemde olmadığı için Malhun Hatun'un Türk olduğu kesindir. 

MALHUN HATUN'UN KAÇ ÇOCUĞU VAR? İLK ÇOCUĞU KİM?

Osman Gazi, Rabia Bala Hatun ve Malhun  Hatun  ile  evlenmiş  ve  bu evliliklerinden Orhan Bey, Alaüddin Ali Paşa, Hamid Bey, Savcı Bey, Pazarlu Bey, Melik (Arslan Murad) Bey ve Çoban Bey isimlerindeki oğullarıyla,  Fatma  Hatun  adında  bir  kızı  dünyaya  gelmiştir.

Ancak bunların Osman Gazi’nin hangi eşinden doğduğu  hakkında  bilgi  edinmek  mümkün  olmadığı  gibi,  Ertuğrul Gazi’nin dünürü olması hasebiyle çok önemli bir tarihi kişilik olduğu açık olan Ömer Bey’in kimliği de tespit edilememiştir.

Bu çocuklardan  pek  çok  torunu  olduğu  anlaşılan  Osman  Bey’in  bu torunlarının XV. yüzyılın ikinci yarısı ve hatta XVI. yüzyılın ilk yarısına kadar varlıklarını korudukları kesindir. Bu tarihten  sonra  ailenin  bu kolundan gelen erkek evlatların da “kardeş katli” uygulamasına tâbî’ tutulduklarını  düşünmek  mümkünse  de  çocuklara  dair vakıf kayıtlarından  anlaşılan  vakıfların  ilgisiz  kaldığı  olgusunu, sadece bununla  açıklamaya  çalışmak kabil  değildir. Zaten  kardeş  katlinin uygulandığı düşünülse bile, sadece hanedana mensup erkek evlattan doğan erkek evlatların yaşamlarını sürdüremediklerini söylemek icab eder. Osmanlıların kardeş katli uygulamasına, Orhan Gazi’nin vefat etmesinden  itibaren  Murad  Hüdâvendigâr  döneminden  itibaren uygulamaya başladıklarını -Sultan Murad’ın beylikler dünyasına karşı izlediği siyasete nazaran-söylemek gerekir.

Osman Beyin tarihte geçen çocukları:

Erkek çocukları
  1. Orhan Bey (1281 - 1362)
  2. Çoban Bey (1283 - 1337)
  3. Pazarlı Bey (1285 - 1311)
  4. Alâeddin Paşa (1280[30] - 1331)
  5. Hamid Bey (1288 - 1329)
  6. Melik Bey (1290 - 1366)
Kız çocukları

1. Fatma Hatun

OSMAN BEY'İN EŞİ MALHUN HATUN KİMDİR?

Hayatı ve kimliğine dair bilgi yoktur. İlk Osmanlı kaynaklarında Mal Hatun / Malhun Hatun olarak geçer ve kendisinden genellikle Osman Bey’in hanımı, Şeyh Edebâli’nin kızı ve Orhan’ın annesi diye söz edilir. Orhan Bey’in annesi olma ihtimali varsa da Şeyh Edebâli ile bir ilgisinin bulunmadığı kesindir. Adına, Osmanlı tarihinin bugüne ulaşan ilk belgelerinden evâsıt-ı Rebîülevvel 724 (8-18 Mart 1324) tarihli Mekece vakfiyesinin şahitleri arasında Mal Hatun bint Ömer Bey şeklinde rastlanır. Bu durum onun Osman Bey’le bir bağının olduğunu açık biçimde gösterir. Zira burada şahitler sıralanırken önce Osman Bey’in oğullarının (Çoban, Melik, Hâmid, Pazarlı) ve kızının (Fatma) adı zikredilmiş, hemen ardından Ömer Bey kızı Mal Hatun, Melik kızı Melek ve Akbaşlı kızı Efendire’nin adları yer almıştır.

Bu son üç hanımın Osman Bey ve Orhan Bey’in eşleri olma ihtimali üzerinde durulur. Mal Hatun’un isminin ilk sırada kaydedilmesi, onun Osman Bey’e çocuk veren ve o sırada hayatta bulunan hanımı olduğunu akla getirir. Bu kayıttan ve Osmanlı tarih geleneğinden akseden rivayetlerden hareketle onun Orhan Bey’in annesi olduğu hususu genel kabul görmüştür. Ancak bu bilgi kesinlik kazanmış değildir. Belgede Mal Hatun’un babası olarak zikredilen Ömer Bey’in kimliği konusunda da bazı tahminler yürütülmüştür.

Bu tahminlere göre Ömer Bey, Osman Bey ile yakından ilişkisi olan Umurlu Beyliği’nin kurucusu Umur/Ömer Bey’dir. Bununla beraber Umur ve Ömer adlarının yazılış şekillerinin (امور / عمر) birbirinden farklı olması, onun Osman Bey’e bağlı önde gelen idarî-askerî görevlilerden veya aşiret yapısı içinde kendisiyle hareket eden beylerden biri olabileceğini de düşündürür. Yani Mal Hatun câriye kökenli değil önemli bir şahsın kızıdır. Bunun dışında Mal Hatun hakkındaki diğer bilgiler, ilk Osmanlı kaynaklarının doğru olup olmadığı konusunda derin şüpheler bulunan rivayetlerine dayanır.

MALHUN HATUN BABASI KİMDİR?

Osmanlı kronikleri, Şeyh Ede-Bali’nin kızı Malhun Hatun ya  da  Rabia  Bala  Hatun  ile  evlendiğine  dair  bilgileri  tekrarlayıp dururken, Şerefüddin Mukbil Paşa vakfiyesinden Malhun  Hatun’un babasının adının Ömer Bey olduğu anlaşıldığından beri, Orhan Gazi’nin validesinin Şeyh Ede-Bali’nin kızı olmadığı modern tarihçinin ortaya koyduğu en önemli noktalardan olarak kabul edildi.

Mal Hâtun'un babası Anadolu Selçuklu Veziri Ömer Abdülaziz Bey olarak geçmektedir. Vakfıyesinde adı Malhun binti Ömer Bey olarak belirtilmiştir.

OSMAN BEY MALHUN HATUNLA NE ZAMAN EVLENDİ? NASIL TANIŞTI?

  • 1299 yılında Osmanlı Beyliğinini Söğüt ve Domaniç'te kuran Osman Bey, Malhun Hatun ile 1280 yılında evlenmiştir. Malhun Hatun, Osmanlı Beyliğinin kurucusu olan Osman Gazi'nin ilk eşidir. Bu evlililkten Osmanlı Devletinin ikinci hükümdarı olan Orhan Gazi dünyaya gelmiştir. Şeyh Edebali'nin kızı Râbi'a Bâlâ Hâtun ile karıştırılan Mal Hâtun'un babası Anadolu Selçuklu Veziri Ömer Abdülaziz Bey'dir. Vakfıyesinde adı Malhun binti Ömer Bey olarak gösterilmiştir.

OSMAN BEY MALHUN HATUNLA NASIL EVLENDİ? NASIL TANIŞTI? (RİVAYET)

Çeşitli rivayetlere yer veren ilk Osmanlı tarihçilerinden Neşrî ise Mal Hatun hakkında hiçbir kaynakta rastlanmayan bir hikâye anlattığı kısımda onun kimin kızı olduğunu belirtmez.

Neşrî ilk rivayetinde, henüz genç yaşta olan Osman Bey’in Mal Hatun’u Eskihisar’a (Eskişehir) giderken konakladığı İtburnu köyünde (bugün Söğüt ile Söğütönü arasındaki yol üzerinde Uludere köyü) gördüğünü ve ona âşık olduğunu, ardından babası Ertuğrul’a durumu bildirerek kızı istemesini talep ettiğini, ancak Mal Hatun’un aradaki eşit olmayan konum dolayısıyla bu teklifi kabul etmediğini, gerçek sebebin ise daha sonra anlaşıldığını, çünkü Mal Hatun’a Osman Bey’in maksadının kendisiyle gönül eğlendirmek olduğunun söylendiğini nakleder. Ayrıca Osman Bey’in misafir kaldığı Eskihisar beyine bir eğlence meclisi sırasında durumu açtığını, beyin de kızda gönlü olduğunu anlayınca Mal Hatun’u kaçırıp yakınlarından birinin yanında gizlediğini ekler (Cihannümâ, s. 38). Bu hikâyede adı geçen İtburnu köyüne ait tahrir kayıtlarında burası ortakçı statüsünde bir köy olarak gösterilir (BA, TD, nr. 438, s. 225). Bu da -eğer sonradan köyle ilgili bir iskân değişikliği yoksa- köy halkının mahallî kimliklerinin Osmanlı öncesine dayandığı anlamına gelir. Bazı araştırmacılar hikâyede adı geçen Osman Bey’in hanımının, Mal Hatun ile karıştırılan ve daha alt statüde bulunan başka bir kadın olma ihtimaline vurgu yapar (Peirce, s. 41-42). Bütün bu karışık rivayetler dışında Mal Hatun’la ilgili bilgi yoktur. XVI. yüzyılın ikinci yarısına ait Osmanlı resmî kayıtlarında Şeyh Edebâli’nin kızının Orhan Bey’in annesi olduğu bilgisi kabul görmüştür. Açık olan husus Mal Hatun’un Şeyh Edebâli’nin kızı olmadığıdır. Onun Orhan Bey’in annesi olup olmadığı konusunda da kesinlik yoktur. Johannes Tralow’un Osmanlı Devleti’nin kuruluşuyla ilgili Almanca romanı onun adını taşır (Malchatun, Berlin 1952). Mal Hatun’a atfedilen türbe Bilecik’tedir.

ORHAN GAZİNİN ANNESİ "MALHUN HATUN"

Orhan Gazi, 1281 yılında doğdu. Babası Osman Gazi, annesi Kayı aşiretinin ileri gelenlerinden Ömer Bey’in kızı Mal Hatun’du. Orhan Gazi, sarı sakallı, uzunca boylu, mavi gözlüydü. Yumuşak huylu, merhametli, fakir halkı seven, ûlemaya hürmetli, dindar, adalet sahibi, hesabını bilen ve hiçbir zaman telaşa kapılmayan, halka kendisini sevdirmiş bir beydi. Sık sık halkın arasına karışır, onları ziyaret etmekten çok hoşlanırdı. (Türk Tarih Kurumu)

OSMAN BEY MALHUN HATUNLA NEDEN EVLENDİ?

Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Bey'in eşi ve ikinci padişah Orhan Gazi'in annesidir. Osman Bey'in Malhun Hatunla neden evlendiğine dair birbirleri arasındaki sevgi ve ülfet gerçeğinden başka farklı bir gerekçeyle olduğuna dair kesin ve net bir bilgi yoktur. Şeyh Edebali'nin kızı Râbi'a Bâlâ Hâtun ile karıştırılan Malhun Hâtun'un babası Anadolu Selçuklu Veziri Ömer Abdülaziz Bey'dir.

Kaynak: Rivayetler islamansiklopedisi.org.tr Mal Hatun metninden alınmıştır. Çocukları dergipark.org.tr den alınmıştır.

Yorum Yaz