Sancarlı (Serekurre) Köyünde Sosyal Hayat! Sancarlı Köyü Nerede? Nasıl bir köy? Sancarlı Köyü nereye bağlı?

Gurs Vadisi, Bırbıre Mağaraları, Mahmut Ağa Konağı, İşte bu güzelim üçlüyü bir arada bulabileceğimiz adresin ismi, ilçe merkezine sekiz kilometre uzaklıkta bulunan Sancarlı Köyü'dür…

    Çalışma alanımız Gurs Vadisi'ndeki köyler olunca duyduğumuz heyecanı bir kez daha yaşayarak yola koyulduk. Kızıltepe sınırları içerisinde bulunan Mardin Hava Alanı'nın hemen önündeki kavşaktan sola dönen asfalt yol, Eroğlu ve Ziyaret köylerinin ardından Sancarlı'da bitiyordu. Bir ova köyü olan Eroğlu'dan sonra girdiğimiz inişin ardından vadinin ilk köyü olan ziyaret Köyü'nü de gerimizde bırakarak Sancarlı'ya ulaştık.

    Köyün hemen girişinde bulunan üç katlı köy okuluna girişimiz, çocukların meraklı bakışları arasında oldu. 65 hanede barınan 530 kişilik nüfusun eğitim ihtiyacını karşılayan köy okulunda, yetişkinler için açmış olduğumuz okuma yazma kursu ile ilgili işlerimizi tamamladıktan sonra, yanımıza bir köy gencini alarak okuldan ayrıldık.

   İstikametimiz Bırbıre Mağaraları'ydı.

   Genç klavuzumuzla beraber, okulun arka kısmından yükselip açılmış yolu olmayan bayırdan tepelere doğru olan hareketimizin 500-600 metre kadarlık bölümünü aracımızla yaptık. Aracımızın

gidebildiği bu mesafenin ardından, yolun geriye kalan kısacık bölümünü ise yürüyerek tamamladık.

    Yanıbaşlarına geldiğimiz an fark edebildiğimiz Bırbıre mağaraları, doğanın içinde gizlenmiş gibi duruyorlardı. Gerek doğanın ve gerekse tarihin derinliklerinden kaynaklanan bir gizemleri vardı bu mağaraların. İşte bu gizemin çekim gücüne fazla da direnemeden mağaraların içine girdik. Gördüğümüz manzara gerçekten de etkilemişti bizleri. 

     Aslında taş ocaklarıydı bu mağaralar!

     Bin yıl öncesinin yapılarında kullanılan taşların kesildiği yerlerdeki izlere tanık olmak heyecanlandırmıştı bizleri. İrili ufaklı bir yığın mağaranın bulunduğu bu alanı bir bir resimledik.

    İşte o anlarda, ilçe merkezinde bulunan Düneysir Camisi ile beraber o zamandan günümüze taşınan yapılar, film şeridi gibi gözlerimizin önünden geçiyordu. Zira bu yapılarda kullanılan taşların kesildiği yer Bırbıre Mağaraları'ydı ve bizler bu mağaraların içindeydik…

    İçten yaşadığımız duygularla tarihe yaptığımız bu kısa yolculuğun ardından, mağaralardan ayrılarak aracımıza doğru ilerledik.

   Yüzünü doğuya çevirmiş olan Sancarlı'yı, sırtındaki tepeden resimleyerek bindiğimiz aracımızla  köy içine doğru harekete geçtik.  Köy içinde bulduğumuz 78 yaşındaki Halil Bahadır'dan dinledik Sancarlı'yı ve Mahmut Ağa Konağını.

     Yaklaşık olarak 250 yıl önce Karaman Köyü'nden gelen Mahmut Ağa, ilçe merkezindeki tarihi Ulucami'nin ( Düneysir Camisi ) inşasında kullanılan taşların getirtildiği yer olan Bırbıre Mağaraları'ndan taş kestirerek halen de ayakta duran iki katlı ve kırk odalı konağını inşa ettirir. İnşa ettirdiği konağa yerleşerek köyü kuran Mahmut Ağa, kısa bir süre burada ikamet eder. Ardından, inşa ettirdiği bu konağı Aro adlı bir hiristiyana satarak Karaman Köyü'ne geri döner.

   Tütüncülük ve kış sebzeciliği ile geçimini sağlayan ve geçmişten gelen göreneklerini halen de sürdürmekte olan günümüz köy halkının köydeki geçmişi ise, Mahmut Ağa kadar eski değil.

   Günümüzdeki köy halkı;

   Suriye tarafından gelen Cemaldiniler,

   Derik tarafından gelen Sorıkiler,

   Uluköy'den gelen Davo, Şeyho ve Hamo familyalarından oluşuyor.

   Halil Dede'den aldığımız bu bilgilerin ardından uğradığımız Mahmut Ağa Konağı'nı çeşitli açılardan resimlemek, Sancarlı'da yaptığımız son işti.

   Kendisinden çok sonraları inşa edilen köy evlerinden çok daha güzel duran konaktan ve ardından Sancarlı'dan ayrılırken, aklımızda Bırbıre Mağaraları vardı… 

MEHMET BEDİ DEMİR / MARDİN LİFE