Mardinin Gazilecek Tarihi Camileri: Zeynel Abidin, Reyhaniye, Dunaysır Ulu, Midyat Ulu Cami
Mardin Ulu Camii
Artuklu Dönemi’nin önemli mimari yapılarındandır. Dilimli kubbesi ve minaresiyle Mardin’in sembolü olan Ulu Cami, kayıtlara göre iki minareli olarak inşa edilmiştir. 1176 yılında inşa edildiği düşünülmektedir. Yapı 12. yüzyıl Artuklu mimarisinin temel özelliklerini yansıtır. Cami kesme taştan yapılmıştır.
Şehidiye Cami
1214 yılında Melik Mansur Nasreddin Artuk Aslan tarafından yaptırılmıştır. Mardin Şehideye Mahallesi'nde Şehidiye Medresesi içerisinde yer almaktadır. İki eyvanlı olup medresenin güneyinde yer almaktadır. 1916 yılında Ermeni Lole mimarlığında inşa edilen minaresi, şerefeye çıkılan çift merdivenleri ile sarmal yapıdadır.
Abdullatif (Latifiye) Cami
1371 yılında Artuklu Hükümdarı Abdullatif bin Abdullah tarafından inşa edilmiştir. Mardin'deki son Artuklu eserlerinden olan cami, Mardin Ulu Cami ile aynı mimariyle yapılmıştır. Minaresi 1845-46 yılında Musul Valisi Gürcü Mehmed Paşa tarafından yaptırılmıştır. Tamamen kesme taştan yapılmış olup mihrap duvarındaki pencere üzerinde uzun bir kitabe bulunmaktadır. Cami mihrabı geç dönemlere ait taş minberi ve köşk kubbesiyle dikkat çekmektedir.
Melik Mahmut Cami (Bab Es Sur)
1364 yılında inşa edilmiştir. 1367 yılında cami avlusunda defnedilen Artuklu Hümkadarı Melik Mahmut’tan dolayı bu ismi almıştır. Mardin'in doğu kesiminde, Savur Kapısına giden yolun kuzeyinde yer almaktadır. Yatık bir dikdörtgen alanı kaplamakla birlikte etrafında dar sokakların ayırdığı evlerle ve taş işlemeli küçük bir meydanda bulunmaktadır.