İklim krizi hububat ekimini geciktirdi
Prof. Dr. Ali Rıza Öztürkmen, bölgede ekim takviminin 30-45 gün sarktığını belirtti.
Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi ve TEMA Vakfı Şanlıurfa İl Temsilcisi Prof. Dr. Ali Rıza Öztürkmen, yaptığı yazılı açıklamada, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde hububat ekim döneminin iklim krizi nedeniyle önemli ölçüde değiştiğini belirtti. Öztürkmen, geçmiş yıllarda ekim ayında yapılan ekimlerin bu yıl kasım sonu ve aralık ayına sarktığını söyledi.
Açıklamada, Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün 2023–2025 dönemine ait tarımsal iklim verilerinin ekim takvimindeki bu değişimin sistematik ve iklim krizi kaynaklı olduğunu ortaya koyduğu ifade edildi. Şanlıurfa’da 2024–2025 tarım yılı toplam yağışının 158 milimetre olarak gerçekleştiğini belirten Öztürkmen, uzun yıllar ortalamasının 430 milimetre olduğunu, bölgenin yağış ortalamasının yüzde 50–60 altında seyrettiğini kaydetti.
Öztürkmen, 2025 yılı nisan ayında Türkiye genelinde sıcaklıkların ortalamanın 2,1 derece, Güneydoğu Anadolu’da ise 2,5–3 derece üzerinde ölçüldüğünü, bunun tahılların başaklanma döneminde ciddi stres oluşturduğunu ifade etti.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin bölgesel analizlerine göre buğdayda yüzde 20–30, arpada yüzde 25’e kadar verim kaybı beklendiğini belirten Öztürkmen, kıraç alanlarda bu oranın yüzde 60’a kadar çıkabileceğini aktardı. Açıklamada, 2025 yılında Şanlıurfa, Mardin, Diyarbakır ve Batman’da yağışlı gün sayısının 10–15 gün azaldığı, bunun çıkış ve kardeşlenme dönemlerinde kritik su eksikliğine yol açtığına dikkat çekildi.
Ekonomik riskin arttığını belirten Öztürkmen, TARSİM kapsamı dışında kalan üreticilerde kayıp riskinin yüzde 50’nin üzerine çıktığını ifade etti.
Öztürkmen açıklamasında, iklim krizinin etkileri karşısında su yönetimi ve tarım politikalarının yeniden ele alınması gerektiğini belirterek basınçlı sulama sistemlerinin yaygınlaştırılmasıyla yüzde 35’e yakın su tasarrufu sağlanabileceğini, kapalı kanal sistemlerinde buharlaşma kaybının yüzde 20 azalabileceğini kaydetti.
Toprakta nemin korunması için malç uygulamalarının önemine değinen Öztürkmen, nadas alanlarının azaltılması, kuraklığa dayanıklı çeşitlerin geliştirilmesi ve üreticiye yönelik erken uyarı sistemlerinin yaygınlaştırılması gerektiğini belirtti.
Öztürkmen, bölgede yaşanan değişimin yalnızca üreticileri değil, hububat üretimi üzerinden ülke gıda güvenliğini de etkilediğini ifade ederek iklim uyumlu tarım politikalarının gecikmeden uygulanması çağrısında bulundu.