İŞTE İbrahim Reis'den bugüne Tarihte suikaste uğrayan ve ölen dünya liderleri

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisinin helikopter kazası ile hayatını kaybetmesinden sonra gözler Dünya tarihinin çeşitli dönemlerinde suikastlarla karşı karşıya kalan cumhurbaşkanlarına çevrildi. Suikastlar, genellikle siyasi anlaşmazlıklar, ideolojik farklılıklar veya bireysel husumetlerden kaynaklanmaktadır. İşte tarihten bugüne suikaste uğrayan ve ölen dünya liderleri...

Geçmişten günümüze ülkelerin siyasi tarihini derinden etkileyen ve dünya üzerinde büyük yankılar uyandırmış birçok suikast yaşandı. Bu haberimizde suikaste uğrayan ve ölen cumhurbaşkanlarına bakacağız.

İŞTE SUİKASTE UĞRAYAN VE ÖLEN CUMHURBAŞKANLARI

Tarihte suikaste uğrayan ve hayatını kaybeden birçok cumhurbaşkanı var:

Abraham Lincoln (ABD)

Görev Süresi: 1861-1865
Suikast Tarihi: 14 Nisan 1865
Detaylar: John Wilkes Booth tarafından Washington D.C.'de Ford Tiyatrosu'nda vurularak öldürüldü. Bu olay, ABD tarihindeki ilk suikastla öldürülen başkan vakasıdır.
Tarihte suikaste uğrayan ve ölen dünya liderleri

James A. Garfield (ABD)

Görev Süresi: 1881
Suikast Tarihi: 2 Temmuz 1881
Detaylar: Charles J. Guiteau tarafından vuruldu ve 19 Eylül 1881'de yaralarından dolayı öldü.

William McKinley (ABD)

Görev Süresi: 1897-1901
Suikast Tarihi: 6 Eylül 1901
Detaylar: Leon Czolgosz tarafından vuruldu ve 14 Eylül 1901'de yaralarından dolayı öldü.

John F. Kennedy (ABD)

Görev Süresi: 1961-1963
Suikast Tarihi: 22 Kasım 1963
Detaylar: Dallas, Texas'ta Lee Harvey Oswald tarafından vurularak öldürüldü. Bu olay, 20. yüzyılın en bilinen suikastlarından biridir.
Tarihte suikaste uğrayan ve ölen dünya liderleri

Anwar Sadat (Mısır)

Görev Süresi: 1970-1981
Suikast Tarihi: 6 Ekim 1981
Detaylar: Askeri bir geçit töreni sırasında İslamcı militanlar tarafından vurularak öldürüldü. Suikastın nedeni, Sadat'ın İsrail ile barış anlaşması yapmasıydı.

Rafael Trujillo (Dominik Cumhuriyeti)

Görev Süresi: 1930-1961
Suikast Tarihi: 30 Mayıs 1961
Detaylar: Dominik Cumhuriyeti'nde, suikastçılar tarafından arabasıyla seyahat ederken pusuya düşürülerek öldürüldü.

Salvador Allende (Şili)

Görev Süresi: 1970-1973
Suikast Tarihi: 11 Eylül 1973
Detaylar: Askeri darbe sırasında öldü. Resmi kayıtlara göre intihar ettiği belirtilse de, birçok kişi suikast sonucu öldüğünü iddia etmektedir.

Indira Gandhi (Hindistan)

Görev Süresi: 1966-1977, 1980-1984
Suikast Tarihi: 31 Ekim 1984
Detaylar: Kendi güvenlik görevlileri tarafından vurularak öldürüldü. Suikastın nedeni, Altın Tapınak baskını sonrası oluşan öfkeydi.

Theodore Roosevelt (ABD)

Görev Süresi: 1901-1909
Suikast Girişimi Tarihi: 14 Ekim 1912
Detaylar: Milwaukee, Wisconsin'de kampanya konuşması yaparken vuruldu ancak ciddi bir yara almadan kurtuldu.

Ronald Reagan (ABD)

Görev Süresi: 1981-1989
Suikast Girişimi Tarihi: 30 Mart 1981
Detaylar: Washington D.C.'de John Hinckley Jr. tarafından vuruldu. Göğsünden yaralandı, ancak hayatta kaldı.

Fidel Castro (Küba)

Görev Süresi: 1976-2008
Suikast Girişimleri: Castro'ya yönelik yüzlerce suikast girişimi olduğu bilinmektedir. ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) tarafından planlanan birçok girişim başarısız oldu.

Charles de Gaulle (Fransa)

Görev Süresi: 1959-1969
Suikast Girişimi: 22 Ağustos 1962
Detaylar: De Gaulle, Petit-Clamart'ta arabasıyla seyahat ederken pusuya düşürüldü ancak yara almadan kurtuldu.

 

John F. Kennedy

ABD'nin 35. Başkanı John F. Kennedy, 22 Kasım 1963'te Dallas'ta uğradığı suikast sonucu hayatını kaybetti.

Suikastın faili olarak yakalanan Lee Harvey Oswald ise gözaltındayken Jack Ruby tarafından öldürüldü.

Resmi açıklamalarda Ruby'nin, Oswald'u "bireysel tepki" nedeniyle öldürdüğü ve herhangi bir örgütle bağlantısının kurulmadığı iddia edildi.

Kennedy suikastı, üzerinden geçen yaklaşık 59 yıla rağmen hala birçok soruyu içerisinde barındırıyor. Hakkında birçok komplo teorisi üretilen suikast, "Killing Kennedy" isimli filmle beyaz perdeye aktarıldı.

Kral Faysal

1964'ten suikasta uğradığı 25 Mart 1975'e kadar Suudi Arabistan'da krallık yapan Faysal bin Abdulaziz, ülkede bir dizi reformu hayata geçirdi. Televizyonların kurulmasını, kız okullarının açılmasını sağladı.

ABD'nin Yom Kippur Savaşı'nda İsrail'e destek vermesi nedeniyle Petrol İhraç Eden Arap Ülkeleri Birliği'nin petrol ambargosu kararı almasında ve tarihte "1973 Petrol Krizi" olarak bilinen olayda önemli rol oynadı.

Kral Faysal, sarayında yeğeni Faysal bin Musad tarafından vurularak öldürüldü.

Park Chung-hee

Güney Kore'de yönetimi 1961'de askeri darbeyle ele geçiren Devlet Başkanı Park Chung-hee, 26 Ekim 1979'da arkadaşı Kim Jae Kyu tarafından bir restoranda silahla vurularak öldürüldü.

Kaynaklarda, İstihbarat Başkanı olan Kim'in, ülkeyi "demir yumrukla" yönettiği aktarılan Park'ı "Güney Kore'ye demokrasiyi geri getirmek için" öldürdüğünü söylediği belirtiliyor. 

Enver Sedat

Eski Cumhurbaşkanı Cemal Abdülnasır'ın ölümünün ardından Mısır'da yönetime geçen Enver Sedat, İsrail ile yakınlaşması nedeniyle suikasta uğradı.

Sedat'ın cumhurbaşkanlığı döneminde Mısır'ın da aralarında bulunduğu Arap ülkeleri ile İsrail arasında 6 Ekim 1973'te "Yom Kippur" Savaşı başladı. Bu savaşın ardından Kahire ile Tel Aviv arasında "Mısır-İsrail Barış Antlaşması"na varıldı.

Mısır Cumhurbaşkanı Sedat, 6 Ekim 1981'de, 6 Ekim Savaşı'nın (Yom Kippur) 8. yılı kutlamalarında düzenlenen resmi geçit töreninde, sonradan İslami Cihad Hareketi mensubu oldukları açıklanan Mısır ordusu subayları Halid el İslambuli ve arkadaşlarınca kurşunlanarak öldürüldü.

"Dindar Cumhurbaşkanı" olarak bilinen Sedat, İsrail'i 1967 sınırları ile tanımak için Arap ülkelerine çağrıda bulundu ancak "hain" ilan edilerek öldürüldü.

İndira Gandi

Hindistan'ın ilk ve tek kadın Başbakanı olan İndira Gandi de öldürülen liderler arasında. 

Gandi, Sihler'e ait "Altın Tapınak"a yapılan askeri baskının emrini verdiği gerekçesiyle 2 Sih korumasınca 31 Ekim 1984'te vurularak hayatını kaybetti.

Gandi'nin öldürülmesinin ardından Hindistan'da Sihlere yönelik saldırılarda binlerce kişi öldürüldü.

Olof Palme

Eski İsveç Başbakanı Olof Palme, Güney Afrika'daki ırkçı rejiminin yanı sıra hem ABD hem de Sovyetler Birliği'ni eleştiriyordu.

Palme, 28 Şubat 1986'da eşiyle birlikte gittiği sinema salonundan çıktıktan sonra arkasından yaklaşan bir kişinin ateş açması sonucu yaşamını yitirdi.

Stockholm'un en işlek caddelerinden birinde eşiyle evine doğru yürüyen Palme'nin vurulduğu gün, korumaları yanında değildi.

Suikasta ilişkin onlarca kitap yazılırken, cinayete ilişkin soru işaretleri bugün hala devam ediyor.

 Palme hükümeti, 1984'te PKK'yı terör örgütü olarak tanıdı.

İzak Rabin

Eski İsrail Başbakanı İzak Rabin de silahlı saldırı sonrası ölen liderler arasında yer alıyor. 

İsrail ile Filistin arasında barış sağlanması için gösterdiği çabalar Rabin'in adeta sonunu hazırladı.

Rabin, iki devletli çözüm girişimi için Filistin Kurtuluş Örgütü ile İsrail arasında 13 Eylül 1993'te imzalanan Oslo Anlaşması'na imza atan isim oldu.

Aynı zamanda eski İşçi Partisi lideri olan Rabin, 4 Kasım 1995'te Tel Aviv'de katıldığı mitingin ardından İsrailli "aşırı sağcı" Yigal Amir tarafından silahla vurularak öldürüldü.

Rabin suikasta sonrası Filistin-İsrail meselesinde iki devletli çözüm olasılığı daha da zor hale geldi.

Refik Hariri

Lübnan'ı "yeniden inşa eden siyasetçi" olarak bilinen eski Başbakan Refik el Hariri'ye yönelik suikast, ülkenin kaderini derinden etkiledi.

Ülkedeki 15 yıllık iç savaşın sona ermesine ciddi katkılar sunduğu gibi savaştan sonra 1992'de yönetime gelen ve savaşın izlerini silmek için yeniden imara öncülük eden Hariri, 14 Şubat 2005'te başkent Beyrut'ta konvoyunun geçişi sırasında patlatılan bir ton bomba yüklü araçla suikasta uğradı.

Lübnan, Hariri suikastından sonra ciddi kutuplaşmaya girdi ve siyasi belirsizlikler ülkeyi derinden etkiledi. 

Siyasi istikrarsızlığın hakim olduğu ülke, bugün tarihinin en büyük ekonomik krizlerinden birini yaşıyor.

Benazir Butto

Pakistan'ın seçimle göreve gelen ilk Başbakanı Zülfikar Ali Butto'nun kızı olan Benazir Butto, 1988'de "Pakistan'ı ve Müslüman bir ülkeyi yöneten ilk kadın" olarak tarihe geçti.

Dönemin Cumhurbaşkanı tarafından iki yıl sürdürdüğü görevinden yolsuzluk iddiaları nedeniyle alınan Butto, 1993'te seçimlerden tekrar lider olarak çıktı ve ikinci kez başbakanlık koltuğuna oturdu.

İkinci başbakanlık görevinden de 3 yıl sonra benzeri iddialarla alınan Butto, 1999'da kendi isteğiyle Pakistan'dan ayrıldı ve 2007'ye kadar ülkeye dönmedi.

Ülkede düzenlenen 2008 seçimlerine katılmak için Ekim 2007'de Pakistan'a dönen Butto, 27 Aralık 2007'de silahlı bir intihar bombacısının önce ateş etmesi ardından da üzerindeki düzeneği patlatması sonucu hayatını kaybetti.

Jovenel Moise

Şinzo Abe'den önce suikasta uğrayan liderlerden biri de Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moise idi. 

Haiti'nin 53 yaşındaki Devlet Başkanı Moise, 7 Temmuz 2021'de silahlı kişilerce evine düzenlenen saldırıda hayatını kaybetti. 

Eşi Martine Moise yaralandı.

Gizemini koruyan suikasta ilişkin en az 40 kişi gözaltına alındı ancak hiçbiri resmi olarak suçlanmadı.

Ecevit ve Özal'a suikast girişimleri

Türkiye'de de birçok siyasi lider, suikast girişimlerine maruz kaldı. Eski Başbakan Bülent Ecevit'e yönelik biri ABD'de olmak üzere birçok suikast girişiminde bulunuldu.

Ecevit'in atlattığı suikast girişimlerinden biri de 29 Mayıs 1977'de İzmir'in Çiğli ilçesinde yaşandı. 

Seçim çalışmaları için İzmir'de yapılacak miting hazırlığı sırasında seçim otobüsüne binmek üzere olan Ecevit'e yaklaşan biri ateş açtı ancak kurşun sıyırarak arkada bulunan bir kişiye isabet etti.

Turgut Özal ise başbakan olarak görev yaptığı sırada partisi ANAP'ın 18 Haziran 1988'de Ankara'da düzenlenen kongresinde kürsüde yaptığı konuşmada, Kartal Demirağ tarafından silahlı saldırıya uğradı.

Parmağından yaralanan Özal, suikast girişimi sonrası tekrar kürsüye çıkarak konuşmasını tamamladı.