UNRWA nedir? İsrail UNRWA'yı neden yasakladı?

Knesset, UNRWA'nın İsrail'in kontrolü altındaki bölgelerde Filistinli mültecilere hizmet sağlamasına olanak tanıyan 1967 tarihli anlaşmayı iptal ederek; UNRWA'nın İsrail içinde çalışmasını ve İsrailli yetkililerin UNRWA ile herhangi bir temasta bulunmasını yasaklayan iki yasa tasarısını onayladı.

UNRWA nedir?

Birleşmiş Milletler Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı ya da kısa adıyla UNRWA, 1948'de İsrail'in kurulmasından sonra çıkan Arap-İsrail savaşları sırasında evlerini ve geçim kaynaklarını yitiren Filistinlilere yardım amacıyla Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 9 Aralık 1949'da oluşturulan özel kuruluş. Yardım kapsamına girenlerin sayısı başlangıçta 500 bin dolayındaydı; 1980'lerin ortalarında bu sayı tahminen 2. 100.000'e ulaşmıştı. Bunlar arasında ilk mültecilerin çocukları, mülteci olmayan yoksullar, ölen mültecilerin yardım karnelerini kullanan başka kişiler de vardı.

Yardımdan yararlananların bazıları yarım günlük işler bulmuş ya da kampların dışına taşınmıştır. Ama UNRWA, genellikle UNESCO ile işbirliği içinde, mülteciler için kamplar, okul ve sağlık klinkileri açmayı, meslek eğitimi vermeyi, yiyecek ve giyecek dağıtmayı sürdürmektedir. Örgüt BM üyesi ülkelerin gönüllü yardımlarıyla desteklenmektedir. Daha önce kurulan Birleşmiş Milletler Yakındoğu Filistin Mültecilerine Yardım Örgütü gibi UNRWA da önceleri geçici bir kurum olarak tasarlanmıştı. Ancak Ortadoğu'daki mülteci sorunu, toplumsal ve ekonomik olduğu kadar siyasal çözümleri de gerektirdiği için, ayrıca sorun 1967 Arap-İsrail Savaşı'ndan sonra derinleştiğinden, UNRWA'nın çalışma süresi birçok kez uzatılmıştır.

İsrail parlamentosu neden UNRWA'yı yasakladı?

Pazartesi günü 92 İsrail milletvekili Unrwa'nın İsrail'deki faaliyetlerini yasaklayan bir tedbire oy verirken sadece 10'u tedbire karşı oy kullandı. İkinci bir yasa tasarısı kurumla diplomatik ilişkileri kesti.

İsrail, uzun zamandır Unrwa'nın artık geçerliliğini yitirdiğinden yakınıyor ve 1948'de yerinden edilenlerin torunlarına verdiği desteğin barış anlaşmasının önünde engel teşkil ettiğini söylüyor.

Eleştirmenler, İsrail'in kendi eylemlerinin -özellikle Filistin devletinin kuruluşunu anlamlı bir şekilde kabul etmemesi ve Filistin devletinin kurulması planlanan topraklarda yerleşim faaliyetlerini sürdürmesinin barışın önündeki en önemli engeli oluşturduğunu söylüyor.

Hamas ile yaşanan mevcut çatışma sırasında İsrail, Unrwa'nın Hamas militanlarını kullandığını defalarca iddia etti.

ABD ile paylaşılan altı sayfalık İsrail dosyasında, 7 Ekim 2023'teki saldırılara 12 Unrwa personelinin katıldığı, bunlardan dokuzunun kurum okullarında öğretmen olarak çalıştığı iddia edildi.

Dosyada İsrail'in ayrıca Unrwa'nın 190 Hamas ve İslami Cihat militanını istihdam ettiğine dair daha geniş kanıtlara sahip olduğu ve bunun doğruysa toplam Unrwa personelinin %0,64'ünü temsil ettiği söylendi. Ajans, bir soruşturmanın ardından dokuz çalışanı işten çıkardı ancak silahlı gruplara bilerek yardım ettiğini reddetti.

Ancak Unrwa, uzun zamandır personelinin listesini İsrail ile paylaşıyordu. Bu yılın başlarında konuşan BM Genel Sekreteri'nin sözcüsü António Guterres, bu düzenlemenin geçerliliğini yineledi.