Balzac - Stefan Zweig Kitap özeti, konusu ve incelemesi

28 Şubat 2022 Pazartesi Saat 16:00 Kitap

Balzac kimin eseri? Balzac kitabının yazarı kimdir? Balzac konusu ve anafikri nedir? Balzac kitabı ne anlatıyor? Balzac kitabının yazarı Stefan Zweig kimdir? İşte Balzac kitabı özeti, sözleri, yorumları ve incelemesi...

Kitap Künyesi

Yazar: Stefan Zweig

Çevirmen: Yeşim Tükel

Çevirmen: Şebnem Sunar

Orijinal Adı: Balzac: Eine Biographie

Yayın Evi: Can Yayınları

İSBN: 9789750734601

Sayfa Sayısı: 506

Balzac Ne Anlatıyor? Konusu, Ana Fikri, Özeti

"Belki de ilk gençlik dönemlerimden bu yana beni meşgul eden büyük bir eser yazmayı denerim-Balzac hakkında kalın bir kitap, bir yaşamöyküsü ve eleştiri. Muhtemelen üç, hatta dört yıl gerektireceğini biliyorum. Ama geriye kalıcı bir şey bırakmak istiyorum, on yıllarca etkisini yitirmeyecek bir eser ... Otuz yıldır Balzac okuyorum, hayranlığımdan hiçbir şey kaybetmeden tekrar tekrar okuyorum."

1939'da Toronto'dan New York'a bir tren yolculuğu sırasında Stefan Zweig'ın, dostu Romain Rolland'a, son büyük eseri Balzac hakkında yazdığı satırlar bunlar. Sürgünlük yaşamının son döneminde Zweig'la birlikte önce Amerika Birleşik Devletleri'ne, oradan da Brezilya'ya giden bu büyük eser, son noktasını ölümün koyduğu, bitmeyen bir başyapıt. Dostu Richard Friedenthal'in, Zweig'ın ölümünden sonra tamamlayıp ilk kez 1946'da Stockholm'de yayınladığı Balzac, bir büyük ustanın bir diğerine saygı duruşu...

(Tanıtım Bülteninden)

Balzac Alıntıları - Sözleri

Bazı dertler yalnız tanrıyla paylaşılır
“Vaktinden önce yaşlanmamak için değersiz şeyler yüzünden eziyet çekmeye izin vermemelidir insan!”
“Tüm acımasızlığıyla kader, yaşama sevinciyle dolu, sevgi, güç ve özgürlüğü ölçüsüzce arzulayan bu adamı hep işinin başına dönmeye zorlayacak, her yeni başlangıca engel olacak, her kaçış denemesinin ardından onu iki kat daha ağır zincirlerle bağlayacaktır. Balzac, üzerine nasıl bir yük, ne kadar yıpratıcı bir görev aldığını daha şöhretinin başında sezmiş olsa gerektir.”
Zındanın bile bilindik olanı daha iyidir.
Ama sadece bedenin yorgunluğu değildir bu , ruhu da tükenmiştir. Avoir du repos (rahata ermeli), nihayet bir kez olsun dinlenmeli, bir kez olsun yaşamalı, nihayet bu ebedi kölelikten kurtulmalıdır. Sadece Madam de Hans ka'nın onu kurtarabileceğine, sadece onun yanında yaşa mını düzene sokabileceğine dair bir his vardır içinde: Beklentiden dolayı neredeyse aklınızı yitirdiğiniz anlar vardır, işte ben tam bu durumdayım. Tüm yaşamımı bu hedefe o kadar kilitlemiştim ki, kendimi içten içe kırgın hissediyorum.
“Kendi alışkanlıklarımdan vazgeçip adeta ahlaki güçlerimin içinde kendimen geçerek bir başkası olmak ve bu oyunu kendi isteğimle oynamak; işte buydu benim eğlencem.”
“Belki de bu sıra dışı ve başına buyruk delikanlının içinde yine de özel bir şeyler vardır.”
Vicdanımız yanılmaz bir yargıçtır, biz onu öldürmedikçe..
Umutsuzluk içinde ölmek istediğim o kadar çok an oldu ki!
“İrade Balzac’ta hep birincil olandır, diğer bütün güçlere hakim olan ve onları zapteden asıl güçtür.”
“Edebiyat alanında şansını şimdi tekrar deneyecekse, bu o güne dek olandan çok daha tutkulu, çok daha güçlü bir şekilde gerçekleşmelidir.”
"Özgür ve mutlu tek bir gün bile geçirmediği bu hayattan bıkmıştır artık"
Neye yarayacağı henüz bilinmeyen kullanılmamış bir gücün fazlası huzursuzluk yaratan şiddetli darbeleriyle insanın ruhunu sarsabilir
“Balzac’ın bu yıllarda kaderinin kötü gitme nedeni yeterince güçlü olmaması değildir kesinlikle, aksine içinde birikmiş, onu içeriden zorlayan bir güç vardır, ama eksik olan cesarettir. Balzac, bir fatihin yaradılışına ve istediğini yapma gücüne sahiptir. Çok ender de olsa büyük bir üzüntüye boğulduğu durumlarda bile zekası, çalışkanlığı, bilgisi ve duyarlılığıyla meslektaşlarından çok üstün olduğunun farkındadır; ancak belki de ailesinin yıllar yılı onda yarattığı korkuyla kendine olan güveni sarsıldığından, ruhunda saklı cesareti nasıl açığa çıkaracağını bilmemektedir: Gerçi cesurdum; ancak sadece yüreğimde, davranışlarımda değil.”

Balzac İncelemesi - Şahsi Yorumlar

BAL’DAN TATLI BAL BALZAC: Balzac’la tanışmam lise dönemime denk gelir. Vadideki Zambak’ın tırt bir çevirisiydi sanırım. Kitabı o zamanlar klasikler arasında olduğu için merak etmiş almış okumaya başlayınca hatırladığım kadarıyla şöyle bir cümleyle karşılaşmıştım; “Balzac kadınlar ile ilgili şöyle der; ‘Genç kadınları ciddiye almayın, onlar bencildir, onlarda gerçek dostluk bulunmaz, bir kadın ancak dul ve zengin olduğunda bir işe yarar.” gibiydi. O zamanın kafası tabi bir klasik böyle mi başlar be diyerek ilk kez bir kitap fırlattım. Uzun yıllar Elif Balzac’a küsmüş Balzac’ın da çok umrunda durumundayken yollarımız yeni keşfim Zweig sayesinde tekrar kesişmişti. Üç Büyük Usta kitabında Balzac’ı öylesine ilahlaştırarak anlatmış ki, bu 80 sayfada anlattığından hızını alamamış olacak R. Rolland’a yazdığı mektupta “Siz nasıl bir Beethoven’cıysanız ben de bir Balzac’cıyım. Otuz yıldır Balzac okuyorum, hayranlığımdan hiçbir şey kaybetmeden tekrar tekrar okuyorum.” diyerek heyecanını paylaşmış, yazarlık hayatının ve hayat tecrübesinin toplamı olmasını istediği ‘Büyük Balzac’ kitabının elyazmaları için 10 yılını vermiş. ‘Büyük Balzac’ Zweig’ın gençlik hayaliymiş. Ama ne yazık ki Balzac’ın da gençlik hayali olan ‘İnsanlık Komedyası’nı bitirememesi gibi Zweig da kitabı bitirememiş, hayran olunan yazarlarla böylesine ortaklık yaşamak Zweig’ın kaderi gibi sanki. (Kleist gibi intiharı da var.) Ben kitap/uc-buyuk-usta-balzac-dickens-dostoyevski--20100’yı okurken Zweig’in heyecanı anında bana geçti o hevesle koşarak kitap/vadideki-zambak--1421 , kitap/insanciklar--495 ve kitap/oliver-twist--1274 aldım :) Tabi bu bir şey değil. Sabahattin Ali okurken onun çevirdiği yazar/Heinrich-von-kleist'in kitabını buluyorum hopp koşarak onu alıyorum, ondan etkilenen Zweig’ı buluyorum onun hakkındaki kitabı kitap/stefan-zweigin-son-gunleri--781'ni alıyorum, onun yazdıklarını okumamak olmaz o da yazar/Honore-De-Balzac 'ı yazıyor , kitap/balzac--6545 mı hemmen onun kitaplarına dadanıyorum. Balzac yazar/Stendhal övüyor ona yapışıyorum, yazar/Victor-Hugo, Balzac övüyor o bırakılır mı yok bırakılmaz onu da alıyorum. Bu silsile bana bir okuma listesi yaptırmıyor. Elif’le delirmeler :) Vadideki Zambak ( Bu sefer akıllılık yapıp düzgün çeviri araştırdım bence en iyisi İş Bankası) kadar sürükleyici, sözcüklerin içimde dans ettiği, ruhuma dokunan çok az kitap hatırlarım. Balzac gerçekten de gerçekliği öyle bir dönüştürerek anlatıyor ki okurken gözlerin kamaşıyor, içine işliyor. Balzac’ın kendi kendine – geleceğini görür gibi- soyluluk unvanı vermesiyle başlayan başyapıtlar serisi ölümüne kadar yazdığı binlerce satıra, iki bini aşkın karaktere, tamamlanmamış yüzlerce sayfaya varacaktır. Belki de dünyanın en çok yazan yazarıdır. “Hemen hemen hiçbir sanatçı, Balzac’ınki kadar geniş, Balzac’ınki kadar kapsamlı bir sanat dünyası kuramamıştır. (Modeste Mignon sf.6) Gününün 15 saatini neredeyse aralıksız yazmaya adayan ve günün birinde çok zengin olma inancını bir an olsun kaybetmeyen Balzac’ın bu azim ve hırsı gerçekten normal bir insanda görülebilecek gibi değil. “Bütün gücümle çalışıyor, günde on beş saat yazıyordum. Güneş yükselirken ben de kalkıyor ve sadece koyu bir kahve içip öğle yemeğine kadar çalışıyordum.” (Syf. 357) Bence onun hayatı içi bomboş öneriler dağıtan kişisel gelişim kitaplarının toplamından daha etkili olurdu hem de gerçek bir başarı hikayesi. Ki bu çalışmalar sırasında en büyük destekçisi ne anne babası ne yakın arkadaşları ne de sevdiği kadınlardır. Tek gerçek aşk ‘kahve’. Balzac bir şairin yazabileceği en büyük övgüyü kahveye ithaf eder; “Kahve mideye iner ve ondan sonra her şey harekete geçer: Düşünceler, tıpkı savaş meydanındaki büyük bir ordunun taburları gibi birbiri ardı sıra gelir; savaş başlar. Hatıralar, savaş düzeni alan askerlerin önünde ilerleyen bir bayraktar gibi koşar adım saldırıya geçerler. Hafif süvariler görkemli bir şekilde dörtnala kalkar. Mantığın topçuları nakliye birlikleri ve fişek kovanlarıyla gümbürder. En zekice buluşlar çarpışmaya keskin nişancılar olarak katılır. Karakterler kostümlerini kuşanır, kâğıt mürekkeple kaplanır, muharebe başlar ve savaşın yapıldığı meydan nasıl kapkara barut dumanının altında kalırsa, bu muharebe de kara dalgaların akınıyla son bulur.” (Syf. 210) Balzac’ın esas patlaması ve gerçekten iyi bir yazar olarak ortaya çıkması 30’lu yaşlarının başına denk gelir. Onun gerçek bir yazar olarak pişmesi başka isimlerle deli gibi yazdığı binlerce sayfa yazıyla, başkalarının kitaplarının birinin başından birinin sonundan kopyalarla tamamlanan piyasa kitaplarıyla olmuş. Ben bunları okuduktan sonra şimdiki piyasa yazarlarına karşı ılımlı olmaya karar verdim, sonuçta dünya dehası Balzac’ın geçtiği yolları düşünecek olursak bir Elif Şhafuck bile kabul edilebilir. En iç karartıcı konu bence kitabın ve aslında Balzac’ın temel noktası: kadınlar. Balzac’ın kadınlarının çokluğuna rağmen seveceği kadınların özellikleri arasında yalnız ‘zengin ve dul olma’ hali olunca çaya çıkılan kitle de derhal oluşuyor ama bu şişman, kaba saba, semiz, kırmızı yanaklı, bağıra çağıra ve durmaksızın konuşan, her türlü topluluğa bir top mermisi gibi düşen bayağı adamı kabul edecek kadın profili bu istenen özellikliler arasından çok çıkmıyor. Ama hayatına bakınca da yazdığı o romantik, ateşli, heyecanlı mektupların yalnız zengin olma yolunda yazılmış taktiksel bir çalışma olması gerçekten acı verici; “En hafif kokundan bile mest olmuş durumdayım ve sana binlerce kez sahip olsaydım bile, beni daha da sarhoş olmuş görürdün.” “Sadece siz beni mutlu edebilirsiniz. Eva, önünüzde diz çöküyorum, hayatım, kalbim size aittir.” Bunlar ve daha yüzlercesi kadar hisli duyguları kağıtlara geçiren bu adamın hiç tam sevmemiş sevilmemiş olması beni gerçekten çok üzdü. Kadınlarla ilgili “gerçekte bu dünya üzerindeki tek dinim olan kadınlar” diye bahseder. (Syf:289) Gel gör ki bu ‘dininden’ çektiğini borçlarından bile çekmemiştir. “Hep hüsranla sonuçlanan tek ıstırabım kadındır... Kadınları gözlemledim, onları araştırdım, onları tanımayı ve şefkatle sevmeyi öğrendim. Ancak payıma düşen bütün ödül, büyük ve soylu yüreklerin beni hep uzaktan anlamaları oldu. Yazılarımda arzularımı, düşlerimi kaleme almak zorunda kaldım.” (Syf:292) diyecek kadar da onların karşısında çaresizdir. Balzac’ın hayatının bence en yanlış kadını, Modeste Mignon’un ilham kaynağı (şıllık demekten kendimi alamıyorum) Madam de Hanska, bize kitapta verdiği dil ve anlatım şölenini gerçek hayatta Balzac’a vermek bir yana dursun evli olduğu halde Balzac’ı 10 yıl oyalayacak, onun kimseyle ilişki kurmasını istemeyerek trip üstüne trip atacak, kendisinden tiksindiği halde bırakmamak için de gereksiz bir direnç gösterecek, Balzac’ı kısacası parmağında oynatacak ve ancak onun ölümü garantisiyle kendisiyle evlenecek kadar da aşağılık bir kadındır. Balzac’ın müthiş hayalperestliği ve heyecanı kitaplarının başarısının aksine onun hayatını kurtaramamış maalesef. Borcu olmadığı bir uçan kuş varmış sanırım ( yakalasa ona da borç yapardı bence). Borçlarından kaçmak için göçebe yaşayan, kendine arka kapılar icat eden, aylarca farklı şehirlerde, ülkelerde kalarak borcunu unutturmaya çalışan Balzac, bence hem ‘borç’ kelimesinin anlamını bilmiyor hem de paranın ne olduğundan bi haber yaşıyormuş. Çünkü onu ne kazanabilmiş, ne kullanmış ne de birine ödemiş. kitap/doppler--52702 gibi parayı ortadan kaldırıp takas usulü alışverişi getirmeye çalışıyor hatta büyük oranda bunu başarıyor da. Çünkü bütün alışverişini olan olmayan yazılmış yazılmamış kitapları ile ödeyerek yapıyor. “Eserlerini, daha ilk satırını bile yazmadan satmakta, peşinen rehine koymakta ve tüy kalemi adeta bir sürek avındaymışçasına aldığı avansların peşinden koşmak zorunda kalmaktadır.” (Syf:342) Ömrünün son anına kadar o kadar çok iş denemesinde bulunmuş ki ne etrafındakiler ne de kendisi hiç dememiş ki ‘azizim sen sadece yaz lütfen yaz sadece yaz’. “Balzac ne zaman kendi etkinlik alanına ihanet edecek olsa, dehası ve keskin kavrayışa sahip zekası başarısızlığa uğrayacaktır. Kendi topraklarında nasıl dev gibi güçlü oluyorsa, kendine yabancı alanlarda aksine cücelere bile alay konusu olacak kadar küçük kalmaktadır.” (Syf.351) Matbaa işine girer batar; borç, hurufat dökümhanesi kurar batar; borç, gazetecilik yapar batar; borç, maden aramaya girişir batar; borç, tiyatro işine girer batar; borç, siyasete girmeye çalışır hepten batar… bir insanın hayatı boyunca bu kadar borç üretmesi bu kadar kitap üretmesi ile doğru orantılı hiç olmuş mudur, bilinmez. Ukrayna’da tatilde olduğu dönem uçsuz bucaksız ormanı görünce bile bu muhteşem doğa tasvircisinin aklına nasıl kalas ticareti yapmak geliyor aklım almıyor. Balzac sanki çaresizliklerden, başarısızlıklardan besleniyor gibi elinin yazma dışında neye atsa elinde kaldığı yetmiyormuş gibi üstüne bir de borca mahkum oluyor ama bu da onun hırslanıp daha çok çalışmasına neden oluyor. “En iyi esinler bana hep en derin korkuları ve çaresizlikleri yaşadığım saatlerde gelir.” (Syf.241) Yaşadığı herkesi, her olayı, her şeyi de ( nesnelere kadar) kitaplarına aktarır. E o kadar karakter yaratmak başka nasıl mümkün olur. “Balzac büyük sırrı keşfetmiştir. Her şey konudur. Araştırmasını bildikten sonra gerçeklik, bitmez tükenmez bir madendir.” (Syf.261) Edebiyat’ın Sisiphos’u Balzac’ın en cesur hareketlerinden biri dönemin en güçlü yayıncısına karşı açtığı dava olmuş. Olması gereken, tüm meslektaşlarının onun yanında olması tabi ama ona duyulan derin kıskançlık ve düşmanlık karşısında Balzac’a yalnız Victor Hugo destek olmuş. E şimdi bakıldığında bu edebiyat çevresinde yalnız Hugo ve Balzac sınırları aşmış, kraldan krala destek:) Balzac’ın muhteşem tiyatro macerasını anlatmadan geçmek istemiyorum. Kendisine oyun yazmasını teklif eden tiyatro müdürünü eli boş göndermemek için anlaşma yapıyor, sözleşmeyi imzalıyor haliyle parasını da alıyor, Balzac bu:) Oyun için her şeyi kendi elleriyle hazırlar; oyuncular bulunur, dekor ayarlanır, sahne tamam, biletler basılır, gelecek konuklar, yerleşim düzeni, koltuklar… Provlar başlayacak, Balzac prova öncesi arkadaşlarını çağırmış, herkes Balzac’ı bekliyor, arkadaşları “Uzman olarak şimdi bizim görüşümüzü almak istiyorsun demek?” diye soruyor, cevaba gel: “Oyun henüz yazılmadı ki.” “Öyleyse okumanın altı hafta kadar ertelenmesi gerekiyor.” “Hayır,” dedi Balzac, “parayı alabilmek için dramı şimdi alelacele yazıp bitireceğiz. Acilen yerine getirmem gereken bir taahhüdüm var.” “Ama bu yarına kadar mümkün değil; müsveddeleri temize çekmek için bile zaman yok.” “Ben her şeyi ayarladım bile: Sen ilk perdeyi yazıyorsun, Ourliac bir sonrakini, Laurent-Jan üçüncüyü, de Belloy dördüncüyü, ben kendim ise beşinciyi üstleniyorum ve kararlaştırıldığı gibi yarın öğle saatlerinde Harel’e oyunu okuyacağım. Tek bir perde en fazla dört yüz beş yüz satır demektir ve bu da bir gün bir gecede rahatlıkla yazılabilir.” (Syf:420) Çok güldüm ben buna ya:) Balzac’ın belki de hayatında yaptığı en büyük yücegönüllülük, kral hareket Stendhal’e yazdığı şık makale. ‘Parma Manastırı’na yazdığı yazı sonrası hem aslında döneminin kıskanç edebiyat dünyasına sağlam bir tokat çakmış hem de Victor Hugo gibi büyük bir isimden geri kalmadığını da göstermiş olur. “Gerçekten de böylesine muhteşem ve sahici bir muharebe tasvirini okurken kıskançlık ateşi sardı beni. Eserlerimin en zor kısmı olan Askerlik Yaşamından Sahneler için hep böyle bir şeyi hayal etmiştim ve bu parça beni kendine hayran bıraktı, cesaretimi kırdı, büyüledi ve çaresizliğe düşürdü. Bunları size tüm samimiyetimle söylüyorum... (Syf:431) Ama öngörüde yüz kaplan gücünde olan Balzac için Stendhal tek nokta atış değil ki; “Ölümden sonra söz konusu insanlarla rolleri değişeceğiz. Yaşadığımız sürece ölümlü bedenimiz üzerinde iktidara sahipler ama daha ölüm gelir gelmez hemen unutulmaya yüz tutacaklar.” Bu kadar net. Balzac’ın hayatının en büyük amacı olan ‘zengin olma ve dul zengin bir kadınla evlenme’ idealine öylesine kendini adamış ki 50’li yaşlarda ve yataklara düşecek denli hasta olması bile ölüm düşüncesini aklının ucuna getirmemiş. Kendisine mektupla aşkını anlatan ve onu yıllarca peşinden koşturan “yabancı kadın”la ömrünün son aylarında evlenecek ve ona yabancı olarak son nefesini verecektir. Hayal ettiği, hesapladığı, uğruna deli gibi çalıştığı hiçbir şeyi başaramadan. Ne kadar büyük bir yazar olduğunu sağlığında göremeden… Benim en çok içimi acıtan ölmeden önce zar zor yazabildiği mektupları, bir yazar için hele ki Balzac için en acı verici cümleler; Artık harfleri bile seçemiyorum ki sana bu mektubu yollayabileyim. Gözlerimdeki ağrı, ne okumama ne yazmama izin veriyor.” “Artık okuyup yazamıyorum.” (Syf:543) (Roquentin)

Balzac’ın kişiliği ve edebi yönelimi hakkında hiçbir fikrim yoktu. Kitaplarını da henüz okumamıştım. Büyük bir Zweig hayranı olduğum için öncelikle onun Balzac hakkında 30 yıl boyunca okuyup araştırarak ve notlar biriktirerek kaleme aldığı bu olağanüstü biyografiyi okumak istedim. Artık Balzac denildiği zaman kafamda sadece yanakları dolgun, kilolu, tıknaz bir adam belirmeyeceği için mutluyum. Çocukluğu sevgisiz, anne ve baba ilgisinden mahrum bir şekilde yatılı okullarda geçiyor. Ailesi hiçbir konuda ona güvenmiyor ve destek olmuyor. Bu da onu İçine kapanık, ürkek bir çocuk yapıyor. Tatmin olmaz bir sevgi açlığı duyduğundan olsa gerek ileride hep kendinden büyük kadınlara ilgi duyar. Onlardan sadece metres olmalarını beklemez, aynı zamanda arkadaş olmalarını, akıl vermelerini, kardeş hatta anne gibi şefkat göstermelerini bekler. Kadınlara karşı aşırı bir zaafı vardır. Deyim yerindeyse kısacık ömrü boyunca kadın peşinde koşmuş, onları elde etmek için elinden gelen her türlü çabayı göstermiş, sürekli kafasında kurduğu o rahat yaşantının hayalini kadınlara satmıştır. İflah olmaz bir hayalperest ve iyimser mizaçlı biri olan Balzac, yaşamı boyunca birçok ticari spekülasyon girişiminde bulunmuş ama hepsini de eline yüzüne bulaştırmış. Kapısında alacaklılar, masasında ödenmemiş faturalar, peşinde icra memurları eksik olmamış. Kadınların peşinde koşmuş ama bir müddet sonra reddedilmiş, ticarete el atmış ama başarısız olmuş, parlamentoya girmek istemiş ama seçilememiştir. Yapmaya çalıştığı her şey boşa çıkmıştır. Onu bu girdaptan kurtaracak asıl işi olan yazarlığa ise hep mecburiyetten, borçlarını ödeyebilmek için dönmüştür. Balzac mutlu olduğu dönemlerde yazmayan, sadece zorunluluktan üreten bir yazar. Yaşam koşulları ağırlaşıp, üzerindeki baskı arttıkça keşiş cübbesini giyip, zindan benzeri odasında gece boyunca, sabahlara kadar yazmaya başlar ve adına “İnsanlık Komedyası” dediği, yaşanmışlıklarından ve acılarının yoğunluğundan ilham aldığı birbirinden büyük başyapıtlar üretir. Aşkları, hayalleri, ticari girişimleri ile tam manasıyla “Tutunamayan” bir adam. Özellikle Ukrayna’da yaşayan son aşkı, Polonya asıllı bir Rus soylusu olan Madam De Hanska’nın peşinden defalarca Avrupa’yı turlamış, defalarca Ukrayna’ya gitmiş, bu yorucu koşuşturmalar, hayata tutunma çabaları artık bedenini yormuş ve genç bir yaşta, 18 Ağustos 1850 saat: 23:30 ‘da 51 yaşında acılar içinde ölmüştür. Victor Hugo onu hasta yatağında ziyaret etmiş ve bu ânı anılarında yazmıştır. (Kitap içinde var) Cenazesine Victor Hugo, Alexandre Dumas ve birçok edebiyatçı katılmış, Victor Hugo cenaze töreninde dokunaklı bir konuşma yapmıştır. (Kitap içinde var) Stefan Zweig hakkında ise ne yazsam az gelir, kelimeler yetersiz kalır. Balzac bile kendi hayatını bu kadar güzel anlatamazdı herhalde. O bir dehâ… (MeteHan)

Balzac: Balzac’ı ilk olarak Cemil Meriç sayesinde keşfettim özellikle Altın Gözlü kız için yazdığı önsözünde ve neredeyse tüm kitaplarını okudum ve tekrar okumak istiyorum Stefan Zweig’in hayranlığıyla kaleme aldığı yaşam öyküsünden sonra.. (Murat Kuşcu)

Kitabın Yazarı Stefan Zweig Kimdir?

Babası varlıklı bir sanayici olan Stefan Zweig, küçük yaşlardan itibaren kültür ve edebiyat alanında eğitim görmeye başladı. İngilizce, Fransızca, İtalyanca, Latince ve Yunanca öğrendi. Viyana ve Berlin üniversitelerinde felsefe öğrenimi gördü. İlk şiirlerini lisedeyken, Hugo von Hofmannsthal'ın ve Rainer Maria Rilke'nin eserlerinin etkisiyle yazdı. 1901'den sonra Fransızca yazan Paul Verlaine ve Baudelaire'in şiirlerini Almanca'ya çevirdi. 1907-1909 yılları arasında Seylan, Gwaliar, Kalküta, Benores, Rangun ve Kuzey Hindistan'ı gezdi, bunu, 1911'deki New York, Kanada, Panama, Küba ve Porto Riko'yu kapsayan Amerika yolculuğu izledi. 1914 yılında Belçika'ya Émile Verhaeren'in yanına gitti.

I. Dünya Savaşı'nda (1914-1917) gönüllü olarak Viyana'da savaş karargâhında "Savaş Arşivi"nde memur olarak çalıştı. Savaştan sonra Avusturya'ya dönerek Salzburg'a yerleşti. 1920 yılında, Frederike Von Winternit ile evlendi. Stefan Zweig Salzburg'da yaklaşık 20 yıl yaşadı. Kapuzinerberg'in yamacındaki villasında geçirdiği yıllar, Zweig'ın en verimli yıllarıdır. Kapuziner yokuşu, 5 numaradaki villayı, Friderike ile evli olduğu yıllarda satın aldı. Salzburg'da geçirdiği yıllar Zweig'ı edebiyatta doruğa tırmandırdı, en güzel eserlerini, kente ve Salzach’a yukardan bakan iki katlı, ağaçlar arasına gizlenmiş villada yazdı. Kısa sürede ünlü insanlarla dostluk kurdu, onları sık sık Salzburg'da konuk etti. Romain Rolland, Thomas Mann, H.G. Wells, Hugo von Hofmannstahl, James Joyce, Franz Werfel, Paul Valery, Arthur Schnitzler, Ravel, Toscanini ve Richard Strauss, Zweig'in konuğu oldu. Salzburg'da geçen yıllarında Zweig, Avrupa'nın düşünsel birliği için ağırlığını koydu; makaleleriyle ve konferanslarıyla aşırılıklara karşı uyarılarda bulundu; diplomatik çevrelere, akıl ve sabır çağrısı yaptı. 1927'de Almanya'nın Münih şehrinde "Duygu Karmaşası", "Yıldızın Parladığı Anlar" ve "Tarihsel Baş Minyatür" adlı kitapları yayımlandı, yine 1927'nin 20 Şubat tarihinde "Rilke'ye Veda" başlıklı konuşmasını yaptı. 1928'de Leo Tolstoy'un 100. Doğum Yıldönümü Kutlamaları'na katılmak üzere, Sovyetler Birliği'ne gitti. 1933'de, Nazilerin yakmaya başladıkları kitaplar arasında Yahudi kökenli Zweig'ın eserleri de yer alıyordu. 1934'te Gestapo'nun villasını basıp, silah araması üzerine Zweig ülkesini terk etmek zorunda kaldı ve İngiltere'ye, Londra'ya yerleşti. Ancak, kendini burada da rahat hissedemedi ve taşındı.

Zweig, 1937'de ilk karısı Frederike'den ayrıldı ve bir yıl sonra Portekiz'e yanında Lotte Altman adında bir kadınla gitti. O sıralarda Avusturya, Alman Reich'ına katılmıştı ve Zweig da İngiliz vatandaşlığına geçmek için müracaat etti. 1939'da "Kalbin Sabırsızlığı" adlı romanı yayımlandı ve Zweig da, Portekiz seyahatine birlikte çıktığı Lotte Altman ile evlendi. 1940'ta İngiliz tabiiyetine girdi, II. Dünya Savaşı sırasında New York'a, Arjantin'e, Paraguay'a ve Brezilya'ya gitti. Zweig konferanslar için gittiği Brezilya'ya yerleşmeye karar verdi. Orada ünlü "Bir Satranç Öyküsü"nü kaleme aldı. Stefan Zweig, 1941'de Montaigne üzerine çalışmaya başladı ve "Dünün Dünyası - Avrupa Anıları" adlı otobiyografisini kaleme aldı. "Dünün Dünyası" kitabı, 1900’lerin başında gençliğini yaşamış bir yazarın yaşadığı dünyanın asla eskisi gibi olmayacağını farkettiğinde eski günlere düzdüğü bir övgüdür.

Avrupa’nın içine düştüğü durumdan duyduğu üzüntü ve yaşamındaki düş kırıklıkları nedeniyle 22 Şubat 1942'de Rio de Janeiro'da, karısı Lotte ile birlikte intihar etti. Buna Hitler’in dünya düzenini kalıcı sanmasının verdiği karamsarlığın yanı sıra, kendi dünyasının asla bir daha varolmayacağı düşüncesi neden oldu.

Üretken bir yazar olan Zweig, birçok konuda denemeler yaptı. Lirik şiirler yazdı, trajedi ve dram türünde sahne eserleri denedi, özellikle biyografi alanında önemli eserler ortaya koydu. Freud ve psikolojiye olan ilgisi onu bu alana yöneltti. Biyografi alanındaki çalışmaları, dönemin birçok ünlü kişisinin hayatlarını gözler önüne serdi. Üç Büyük Usta: Balzac, Dickens, Dostoyevski; Kendi İçindeki Şeytanla Savaşanlar: Hölderlin, Kleist, Nietzsche; Romain Rolland; Marie Antoinette; Magellan, Stendhal, Erasmus, Fouche eserleri bu biyografilerden birkaçıdır.

Stefan Zweig Kitapları - Eserleri

Satranç
Amok Koşucusu
İnsanlığın Yıldızının Parladığı Anlar
Sabırsız Yürek
Dünün Dünyası
Değişim Rüzgarı

Geleceğe Güven
Yolculuklar
Unutulmuş Düşler
Bilinmeyen Bir Kadının Mektubu
Balzac
Montaigne
Clarissa

Macellan
Rotterdamlı Erasmus
Amerigo
Günlükler
Joseph Fouche
Bir Kadının Yaşamından Yirmi Dört Saat
Kendileriyle Savaşanlar: Hölderlin, Kleist, Nietzsche

Marie Antoinette
Vicdan Zorbalığa Karşı ya da Castello Calvin'e
Üç Büyük Usta: Balzac, Dickens, Dostoyevski
Ay Işığı Sokağı
Avrupa'nın Vicdanı
Amok - Usta İşi
Ruh Yoluyla Tedavi

Korku
Kendi Hayatının Şiirini Yazanlar: Casanova, Stendhal, Tolstoy
Yarının Tarihi
Yakıcı Sır
Mektuplaşmalar
Sahaf Mendel - Bir Kadının Yirmi Dört Saati
Olağanüstü Bir Gece

Gömülü Şamdan
Dostlarla Mektuplaşmalar
Freud - Cinselliğin Yeryüzü
Mürebbiye
Mary Stuart
Korku Ruhu Kemirir
Buluşmalar

Karmaşık Duygular
Alacakaranlıkta Bir Öykü
Kurşun Mühürlü Tren
Mecburiyet
Bir Çöküşün Öyküsü
Seçilmiş Öyküler
Hikayeler

Geçmişe Yolculuk
Freud - Mutluluğun Mimarı
Kuş Kapanı ve Dönüşüm
Kaçak ve Sahaf Mendel
Dadı ve Leporella
Stefan Zweig - Seçme Eserleri
Geç Ödenen Bedel

Sanatta Yaratıcılığın Sırrı
Virata ya da Ölümsüz Bir Kardeşin Gözleri
Rilke'ye Veda
Görünmez Koleksiyon - Unutulmuş Düşler - Karda
Cenevre Gölü'ndeki Olay
Kadın ve Manzara
Nietzsche

Kızıl
O muydu?
Bir Kalbin Çöküşü
Bizans'ın Fethi
Gölge Kadınlar
Zalimce Bir Oyun
Dürüst Aptal Efsanesi Verlaine

Satranç
Lyon'da Düğün
Satranç Ustası - Bilinmeyen Bir Kadının Mektubu
Rahel Tanrı’yla Hesaplaşıyor
Stefan Zweig'ın Mektupları
Erika Ewald'ın Aşkı
Efsaneler

Dostoyevski: Yalnızlığın Keşfi
Toplu Öyküler 1
Toplu Öyküler 3
Toplu Öyküler 2
Unutulmaz Bir İnsan
İki Yalnız
Stefan Zweig - Seçme Eserleri 2

Ormanın Üzerindeki Yıldız
Leporella
Aylak
Emile Verhaeren
Hayatın Mucizeleri
Brezilya
Kitapçı Mendel

Birbirine Benze(me)yen Kız Kardeşler
Stefan Zweig Kutulu Set
Bir Zanaatla Beklenmedik Karşılaşma
Leman Gölü Kıyısındaki Olay
Benimle Dostluk Zordur
Stefan Zweig - Seçme Eserleri
Seçme Eserler

Hikayeler 2
Bir Hayat
Öz Nəğməsini Oxuyanlar
Novellalar
Seçilmiş Əsərləri
Tolstoy - Û ronahî di tarîye de dibirike
Oradan Uzakta

Twenty-Four Hours in the Life of a Woman and The Royal Game
Wondrak. Der Zwang. Zwei Erzählungen gegen den Krieg
Stefan Zweig Seti

Stefan Zweig Alıntıları - Sözleri

Verdiği kararın uygulanmasını engelleyecek her şeyi önlemek istiyordu... (Stefan Zweig - Seçme Eserleri)
Ancak herkes de bilir ki, yardım çağrısında bulunmayan bir insana yardım etmekten daha zor bir şey yoktur, çünkü yardım dilenmiyorsa mutlaka son bir şey daha vardır: Israr edip incitmememiz gereken gururudur bu. (Bir Zanaatla Beklenmedik Karşılaşma)
Karakteri gereği kendini hiçbir şeyden yoksun bırakmaz, insan arasına karışmaktan hoşlanan biri olarak her yerde aranırdı. Arkadaşları, onun yalnızlığa hiç alışık olmadığını bilirdi. (Stefan Zweig - Seçme Eserleri 2)
Sana yardım edemem Boris. İnsanlar artık birbirine yardım etmiyor. (Kaçak ve Sahaf Mendel)
Unutuldu ve öyle de kaldı. (O muydu?)
Doğanın cömert davranarak engin topraklar, sonsuz zenginlikler bahşettiği, güzellikle ve akla hayale gelebilecek her türlü potansiyel güçle kutsanmış bu ülkenin kuruluşundan beri görevi hep aynıdır: Kalabalık bölgelerden aldığı insanlara geniş topraklarında kök saldırmak, eskiyle yeniyi birleştirerek yeni bir medeniyet kurmak. (Brezilya)

Ancak gerçeklik tüm düşlerden daha güçlü ve daha sağlamdır. (Aylak)
"...bu adam konuşmak istiyordu, konuşmalıydı. Ve biliyordum ki ona ancak sessiz kalarak yardım edebilirdim." (Toplu Öyküler 3)
... eski acısını iki kat daha fazla duyuyordu. (Hayatın Mucizeleri)
"...darbeyi yiyen ancak bilir onun ne olduğunu, darbeyi vuran değil ve acı çekmeyi sadece acı çekenler bilir." (Virata ya da Ölümsüz Bir Kardeşin Gözleri)
Ruhlarının kapısını kapattıkları için kimse onlara ulaşamıyordu ve bu belki de yıllarca sürecekti. Herkesle savaş halindeydiler. Bir günde, kısacık bir günde büyümüşlerdi! (Dadı ve Leporella)
Buralardan çekip gittiğimizde tozun üzerindeki ayak izlerimizi bir rüzgar süpürüp götürecekse yaşamanın ne anlamı var ki? (Kaçak ve Sahaf Mendel)
Yoksun kalınan şey öylesine kaybedilmiştir ki, artık sadece bir ağrı gibi hissedilir ve acı verir. (Alacakaranlıkta Bir Öykü)

Bir Rus için tek bir şey vardır: ya hep, ya hiç! Rus insanı varoluşun o kozmik gücünü hissetmek ister. (Dostoyevski: Yalnızlığın Keşfi)
"İyilikle gülümseyebilen insanlar vardı hâlâ.." . (Satranç)
Ne de olsa, güzellik kadınlardan kaçıp gittiğinde ondan boşalan yere bilgelik yerleşirmiş. (Birbirine Benze(me)yen Kız Kardeşler)
Derimin altında akışını hissettiğim kan gibi bu karanlık yaşamın etrafımı yavaş yavaş kapladığını hissediyordum. Sanki hiçbir şey bana göre değildi, ama hepsi benim içindi. (Zalimce Bir Oyun)
Sevgili bay Zweig, Okumam için ödünç vermis olduğunuz kitaplari geri yollamadigim icin affiniza rica ediyorum... R.M. Rilke (Dostlarla Mektuplaşmalar)
Yalnız yaşayan biri yalnızca kendine ders verebilir. (Efsaneler)
İki hafta boyunca kitap okumak , yürüyüşe çıkmak , hayal kurmak , rahatsız edilmeden uzun uzun okumak , iki hafta boyunca telefonsuz ve radyosuz yaşamak, konuşmak zorunda olmamak , bir anlamda rahatsız edilmeden kendim olmak istiyordum ... (O muydu?)