İran Mektupları - Montesquieu Kitap özeti, konusu ve incelemesi

Kitap

İran Mektupları kimin eseri? İran Mektupları kitabının yazarı kimdir? İran Mektupları konusu ve anafikri nedir? İran Mektupları kitabı ne anlatıyor? İran Mektupları PDF indirme linki var mı? İran Mektupları kitabının yazarı Montesquieu kimdir? İşte İran Mektupları kitabı özeti, sözleri, yorumları ve incelemesi...

Kitap Künyesi

Yazar: Montesquieu

Çevirmen: Berna Günen

Orijinal Adı: Lettres Persanes

Yayın Evi: İş Bankası Kültür Yayınları

İSBN: 9786053325055

Sayfa Sayısı: 304

İran Mektupları Ne Anlatıyor? Konusu, Ana Fikri, Özeti

Montesquieu (1689-1755): Aydınlanma döneminin önemli düşünürlerindendir. Kanunların Ruhu isimli eseri başta olmak üzere siyaset kuramına büyük katkılar yapmış, iklim teorisiyle bu alana antropolojik bir soluk getirmiştir. Devlet tanımları, devletin işleyişi, despotizm, toplumsal katmanlar, kölelik vs. gibi konularda geçerliliğini asla yitirmemiş temel önermelerin sahibidir. Bunların başında günümüz anayasalarını da şekillendiren "kuvvetler ayrılığı" ilkesi gelmektedir. İran Mektupları, dünyayı keşfetme arzusuyla Fransa'ya giden iki İran soylusunun mektuplarından oluşur. Devlet, toplum, kültür, demografi vs. konuları çarpıcı anekdotlarla işleyen bu hiciv, ilk kez 1721 yılında roman olarak yayımlanmış, Montesquieu'ye büyük ün kazandırmıştır.

(Tanıtım Bülteninden)

İran Mektupları Alıntıları - Sözleri

  • Cenaze törenlerini yasaklamak isterdim: insanlar öldüğünde değil de doğduklarında ağlamak gerekir.
  • Laf yetiştirmekten, kendini yetiştirmeyi unutmuş insanlar var.
  • Ne yani, sevilmenin kıymetini hiç mi bilmiyorsun? Heyhat! Ne kaybettiğini dahi bilmiyorsun! İç cekişlerim duyulmuyor, gözyaşlarım akıyor ve sen bunların tadını çıkarmıyorsun.
  • İnsanlar da bitkiler gibidir; iyi bakılmadıklarında gelişip gürbüzleşemezler; yoksul halklar arasında insan nesli kaybolur ve bazen de soysuzlaşır.

İran Mektupları İncelemesi - Şahsi Yorumlar

8'ci sinifdən başlayan tarixə olan maraqım 10'cu sinifdə artıq pik həddə idi. Dərsləri tək imtahan üçün oxumurdum, həmçinin də özümüm də tarixə xüsusi maraqım var idi. Artıq Fransa inqilabı dərsinə gəlib çıxmışdıq. Tarixin bu hissəsin 3 paraqrafa bölmüşdülər. İlk paraqrafın adı - XVIII əsr Fransa maarifçiləri idi. Adını yadımda saxlaya bilmədiyim filosofların, hüquqşünasların islahatlarla bağlı fikirləri yazılmışdı. Bu filosoflar - Volter, Monteskyö, Jan Jak Russo, Didro və Jan Melye idi. Fikirlərini, həqiqətəndə, çox bəyəndim və o vaxt özümə söz verdim ki, tələbə olandan sonra onların əsərlərin oxuyacam. Ən çox mənə maraqlı olanlar ilk üçü idi - Volter, Monteskyö və Russo. Keçən yay Volter iki cild əsərlər toplusun alıb oxudum. Dövlət və idarəetmələrlə, həyat və şanssızlıq, cahillik və kamilliklə bağlı və s. Volter'dən çox şey öyrəndim. Volter tam başqa bir səviyyəyə gəlib çatmışdı. "Kandid" və " Zadiq" əsəri hər zaman beynimin bir küncündə saxlayıram. Nə vaxt qəmgin oluramsa, özümü əzgin hiss edirəmsə Kandidi yadıma salıram. Bəzən qəmginliyim keçməsədə, ayağa durub öz işlərimlə məşğul olmağa güc tapıram. Gərək artıq Türk dilində də oxumağa başlayım. Çünki istədiyim bütün kitabları Azərbaycanca tapa bilmirəm. Russo'nun "İctimai Müqavilə" əsərin axtarıb tapmağa çox vaxtım getdi, təxminən 10-15 nəşriyyat və kitabxana ilə əlaqə saxladım, tapılmırdı ki, tapılmırdı. Sonunda "Nərmin Yayın Evi"ndən aldım. Russo, həqiqətəndə, dövlətlərin idarəolunması, tarixin analizi, tiranların xasiyyətin çox gözəl analiz etmişdir. "İctimai Müqavilə" siyasi və hüquq cəhətdən aydınlanmama kömək oldu. Ancaq mənə ən çox təsir edən şeylərdən biri odur ki, yanlış hakimiyyət və səhv yolda olan xalqdan danışılarkən bunun mənim ölkəmdəki vəziyyətlə oxşar olmasıdır. Yenə də, ölkəmizin vəziyyətin anlamaq üçün bunları oxumalıyıq. Çünki bütün diktatorlar bir-birini təkrar edir... Russo'nun digər əsərlərində araşdırdım, ailə və uşaq tərbiyəsi, həyat və həssas insanların hissləri ilə də bağlı kitabları var. Hər hansı kitabı almamışdan əvvəl, kitabın müəllifini vikipediya'da araşdırıram. Montenskyö'də də bu cür etdim. Montenskyö 6 yanvar 1689'cı il doğumludur. Onunla aramda oxşarlıq olduğunu görəndə həqiqətən çox sevindim. Hər ikimiz də Oğlaq bürcüyük. Bu kifayət qədər məmnun etdi məni. İndi isə gələk onun dilimizə tərcümə edilmiş ilk və tək kitabına - İran məktubları. Bu kitabdır, ancaq məktublar formasında. Əsərdə Avropa və Asiya, İran və Fransa, o vaxt ki dövr və keçmiş tarix, qadın və kişi münasibətləri, müharibələr və sülhlər, hüquq və fəlsəfə üzərində fikirlər yürüdülür. Təsəvvür edin, düz 300 il əvvəl - 1721'ci ildə Montenskyö elə fikirlər yazıbki, o dövr üçün bu cür qabaqcıllıq olması heyrət yaradır. Əsər Fransa'nın monarxiya içində inlədiyi vaxtlarda və XIV Lüdövikin ölmündən 6 il sonra yazıldığına görə Montenskyö öz adını kitabı nəşrə verərkən gizli tutdurmuşdu. Belə bir şeyə görə onu qınamaq yalnış olardı. Kitabda dəyərli alıntılar və fikirlər həqiqətən çox idi. Tarixi, siyasəti və hüququ sevən birisisənsə, mütləq oxumalısan. Heyif ki, paylaşmadığım alıntılar oldu, həm ərindim, həm də bəzən elə olur ki, abzaslıq alıntılar olur, kiminsə onu oxuyacağına inanmıram, birdə bu cür alıntıları bura köçürməyə 40-50 dəqiqəm gedir. Montenskyö'nün "Kanunların ruhu üzerine" kitabın da mütləq bir gün oxuyacam. Fransızlar tarixlərinin ən qaranlıq dövrlərində belə bir filosoflara sahib olmalarına görə çox şansı olublar, məncə. Əfsus ki, o vaxt, xüsusən də Volter və Monteskyö, ateistlikdə, insanların beyinlərin qarışdırdığına görə yanlış söz atəşinə tutulublar. Ancaq zaman hər şeyin dəyərin verir, gec də olsa. Həqiqət dəyərin itirmir. Bu filosoflar XVIII əsrdə yaşayıb-yaradıblar. Ancaq bu onların fikirlərinin köhnəldiyini və bugün üçün yararsız olduğu mənasın qətiyyən verməz. Çalışın ki, bu yazıçılardanda nəsə oxuyasınız. Yəni ki, Cemal Süreya'dan və Mikayıl Müşfiq'dən gündə bir qız üçün yazılmış sevgi şeirlərin oxuyanda sonra fəlsəfəyə, ciddi və realizm janrında olan əsərlərə keçin. Adı keçən Yazıçılar: yazar/voltaire - yazar/montesquieu - yazar/jean-jacques-rousseau - yazar/denis-diderot Adı keçən Kitablar: kitap/iran-mktublari--294520 - kitap/candide--66660 - kitap/zadig--61587 - kitap/ictimai-muqavil--292119 - kitap/kanunlarin-ruhu-uzerine--9774 (Vüsal Sardarov)

300 yıl önce basılmış eser, pek çok yönüyle okuduğum en iyi Doğu-Batı karşılaştırmalarından biri. Yazar kitabı ilk isimsiz yayınladığında (ki şaşırmadım) oldukça ilgi çekmiş ve başyapıtı #kanunlarınruhuüzerine 'deki (kuvvetler ayrılığı) görüşlerini şekillendirmiş. Güneş kralın (XIV Louis) son zamanlarında yapılan bu paylaşım, 18yy da olsa, gösterilen cesaret ve yeni fikirler sebebiyle onun hukukçu kimliğinin yanısıra sosyolojinin kurucusu sayılarak filozofluğa erdirmiş. İçinde bulunduğunuz döneme yönelteceğiniz eleştirileri bir kurgu ve hiciv yoluyla iletmeniz oldukça etkin bir yoldu ki, neredeyse edebiyatın başlangıcı bu türler sayılır. Kitapta; İran soylusunun ağzından Osmanlı 'nın sefilliği, Papa'nın sihirbazlığı, çok eşlilik ve boşanma yasağı üzerinden evlilik kurumu ile nüfusun azlığından yakınma, Yahudilere, Tatarlara ve Zerdüştlüğe dokunuş, dervişler üstünden kanunlar ile mezhep ayrımcılığı niteleniyor. Adil halk Arabistan'daki Trogloditlerin, dini yasaklar altındaki mümin Zulema'nın anlattığı Anais'in hikayeleri ile aynı dönemde Fransa'nin maliye bakanlığına getirilen John Law ve uyutan -kusturan tariflere katılan bazı eserlerin hicvi ise mükemmeldi. Alıntılara bakarsanız; yapılan eleştirilerin günümüz için de geçerliliğini göreceksiniz: OKUYUN... (Hayat Bu)

Efendi, harem ağası ve cariyeler ve sıradan halklar İran'ın Isfahan şehrinde başlayan dünya turu Fransa'da karşılıklı olarak gerçekleşen mektuplarla son bulur. Eski İran tarihine, kültürüne ve sosyo-ekonomi düzenine, Birçok Avrupa ülkesinin aynı şekilde kültür ve din yapısına aynı zamanda geçmişine aydınlık bir ışık tutan; Özellikle Fransa'nın gelenek ve göreneklerini ele alan kötüleşen durumunu en iyi şekilde dile getiren bir eser. (Ha K eN)

İran Mektupları PDF indirme linki var mı?

Montesquieu - İran Mektupları kitabı için internette en çok yapılan aramalardan birisi de İran Mektupları PDF linkidir. İnternette ücretli olarak satılan çoğu kitabın PDFleri bulunmaktadır. Ancak bu PDF'leri yasal olmayan yollarla indirmek ve kullanmak hem yasalara hem de ahlaka aykırıdır. Yayın evlerinin sitesinden PDF satılıyorsa indirebilirsiniz.

Kitabın Yazarı Montesquieu Kimdir?

Daha çok bilinen adıyla Montesquieu, bir Fransız politik düşünürdür.

Kuvvetler ayrımı esasını ortaya atmıştır. 20 yıl üzerinde çalıştığı De l'esprit des lois adlı kitabında yasama, yürütme ve yargı'yı birbirlerinden ayırmanın önemini vurgulamıştır.

Charles-Louis de Secondat Montesquieu. 1689-1755 yılları arasında yaşamış Fransız filozofu. Bir siyaset sosyolojisi geliştiren Montesquieu, esas ününü toplum, hukuk ve yönetim tarzı konusunda gerçekleştirdiği karşılaştırmalı araştırmadan almıştır. Siyaset ve hukuk konusunda tümevarımsal ve deneysel bir yaklaşımı benimseyen filozof, olguları kaydetmek yerine anlamayı, görüngüleri konu alan karşılaştırmalı bir soruşturmayı, tarihsel gelişmenin ilkelerine ilişkin sistematik bir araştırmanın temeli yapmayı itmiştir. Siyaset konusuna, şu halde bir tarih filozofu olarak yaklaşan Montesquieu, farklı politik toplumlardaki farklı pozitif hukuk sistemlerinin çok çeşitli faktörlere, örneğin, halkın karakterine, ekonomik koşullarla iklime, vs., göreli olduğunu söylemiştir. O, işte bütün bu temel koşullara, "yasaların ruhu" adını vermiştir. Montesquieu bu bağlamda, üç tür yönetim tarzını birbirinden ayırmış ve bu devletlere uygun düşen yönetici ilke, iklim ve topraktan söz etmiştir. Buna göre, despotizm büyük devletlere, sıcak iklimlere uygun düşer ve korkuya dayanır. Britanya örneğinde olduğu gibi, ne soğuk ve ne de sıcak olan bir iklimin hüküm sürdüğü, orta büyüklükteki devletlere uygun düşen yönetim biçimi, monarşidir; söz konusu yönetim biçimi, şan ve şerefe dayanır. Buna karşın, soğuk iklimlere ve küçük devletlere uygun düşen rejim, demokrasidir;demokrasinin yönetici ilkesinin erdem olduğunu öne süren Montesquieu, tüm insanlar için geçerli olan tek bir doğa yasası ve evrensel bir insan doğası olduğunu kabul eden akılcılığa şiddetle karşı çıkmış ve kuvvetler ayrılığı prensibini ortaya atmıştır.Geometri alanında çok olmasa da çalışmalar yapmıştır.Üçgende Alan ve benzerlik konularında birçok defa önerilerde bulunmuştur.

Montesquieu Kitapları - Eserleri

  • Kanunların Ruhu Üzerine
  • İran Mektupları
  • Romalıların Yücelik ve Çöküşünün Nedenleri Üzerine Düşünceler
  • Beğeni Üzerine Bir Deneme
  • Çeşitli Düşünceler (Cep Boy)
  • Kanunların Ruhu Üzerine 1
  • Kanunların Ruhu Üzerine 2
  • Öyküler

Montesquieu Alıntıları - Sözleri

  • Ruhumuz vücudumuzla birleşik olmasaydı da bilgili olabilirdi ancak bu durumda, muhtemelen, neyi bilirse onu severdi. Fakat şimdi biz, neredeyse sadece bilmediğimiz şeyleri sevmekteyiz. Olma hâlimiz, varoluşumuz, tümüyle keyfi şekilde bizi biz yapan ne varsa, başka türlü de olabilirdi. Fakat başka türlü yaratılmış olsaydık, başka türlü görür ve farklı şekilde hissederdik. Makinemizdeki organlardan biri, bize değişik bir belagat yeteneği, başka bir şiir verirdi hatta aynı organların birbirleriyle başka şekilde bir araya gelmesinden bambaşka bir şiir ortaya çıkardı. Örneğin, organlarımızın terkibiyle dikkat süremiz yazsaydı, dikkatimizin ölçüsüne göre mevzunun düzenlenmesine ilişkin tüm kurallar ortadan kalkardı. Kavrayışımız daha iyi olsaydı, kavrayış durumumuzu esas alan kuralların tamamı geçersiz olurdu. Tüm kanunlar, makinemizin belli bir biçimde olması üzerine kuruludur, dolayısıyla biz bu şekilde olmasaydık, onlar da farklı olabilirdi. (Beğeni Üzerine Bir Deneme)
  • Prenslerin, kendilerinin son derece kıymetli olduğuna ve halklarında bu prenseslerin beş para etmediğine nasıl böyle kolaycı inanabildiklerini aklım almıyor. (Çeşitli Düşünceler (Cep Boy))
  • Sırf ortak noktaları olan itaat bakımından bir bütün oluşturan bu halkların hepsi de yurttaş olmaksızın Romalı idi. (Romalıların Yücelik ve Çöküşünün Nedenleri Üzerine Düşünceler)
  • Hırslı kişiler, oyları altüst etmek veya kazanmak amacıyla koca koca şehirleri ve milletleri Roma'ya taşımıştır. (Romalıların Yücelik ve Çöküşünün Nedenleri Üzerine Düşünceler)
  • Toplumların doğuşunda kurumları yaratan cumhuriyetlerin liderleridir. (Romalıların Yücelik ve Çöküşünün Nedenleri Üzerine Düşünceler)
  • Laf yetiştirmekten, kendini yetiştirmeyi unutmuş insanlar var. (İran Mektupları)
  • İstilaya uğramış millete, istila eden milletin gururu, bilinçsizce davranışları, hele daha kötüsü her şeye burnunu sokmak istemesi çok ağır gelir, son hareket tarzı uğradıkları hakaretlerin sayısını artırdıkça artır (Kanunların Ruhu Üzerine)
  • Beklenti, tüm hazlarımızı birbirine bağlayan bir zincirdir. (Çeşitli Düşünceler (Cep Boy))
  • Sevdiğimiz kadınlara karşı duyduğumuz aşk, onların soylarından veya mülklerinden ileri gelen bir fikirden kaynaklanıp diğer insanların onlara duyduğu saygı ve verdikleri değerle beslenir. (Beğeni Üzerine Bir Deneme)
  • Ne yani, sevilmenin kıymetini hiç mi bilmiyorsun? Heyhat! Ne kaybettiğini dahi bilmiyorsun! İç cekişlerim duyulmuyor, gözyaşlarım akıyor ve sen bunların tadını çıkarmıyorsun. (İran Mektupları)
  • Roma ticaret yapmayan ve neredeyse hiç sanatı olmayan bir şehir olduğundan, bireylerin kendilerini zenginleştirmek için başvuracakları yegâne yol yağma idi. (Romalıların Yücelik ve Çöküşünün Nedenleri Üzerine Düşünceler)
  • Kanunlar, uygulandıkları milletlere öylesine uygun düşmeli ki, başka bir millete uygun düşmesi çok büyük bir tesadüfe bağlı olmalı. Devlet dairelerinin ısınmasını bile iklime değil kanuna göre ayarlayan adama gel de anlat Montesquieu Beey (Kanunların Ruhu Üzerine 1)
  • Senatorlerin, senatoda bulunmayan herhangi bir üyeye vekalet etmeleri doğru olmaz. Aksi takdirde kötüye kullanmaların ardı arkası kesilmez. Bir Cumhuriyette herhangi bir vatandaşa birdenbire verilen aşırı derecede yetki, saltanat idaresini hatta saltanat idaresinden daha fazlasını meydana getirir. Çünkü saltanat idaresinde kanunlar, esas teşkilattan alınmış ya da ona göre ayarlanmıştır, hükümet ilkesi hükümdarı bir takım kayıtlar altına alır; ama Cumhuriyette herhangi bir vatandaş kendisine aşırı derecede yetki verilirse, bu yetkinin meydana getireceği kötüye kullanmalar daha buyük olur, çünkü böyle bir şeyi göz önünde bulundurmamış olan kanunların o vatandaşı gerektiği zaman durdurmak için hiçbir yetkisi olamaz. (Kanunların Ruhu Üzerine 1)
  • Devlet kurumlarının zulmettiği yerde insanların yumuşak tabiatlı ve adaletli olması beklenebilir mi? (Romalıların Yücelik ve Çöküşünün Nedenleri Üzerine Düşünceler)
  • Nezaket daha çok kişinin kendini göstermek isteğinden doğar. Gururlu olduğumuz için nazik oluruz: bayağı olmadığımızı, üstelik her çağda ve her yaşta insanların kendilerinden uzaklaştırdıkları kişilerle beraber yaşamadığımızı gösteren davranışlarımızın olması gururumuzu okşar. (Kanunların Ruhu Üzerine 1)
  • Romalılar lejyon askerlerine diğer bütün milletlerinkinden daha güçlü ve ağır saldırı ve savunma silahları vermenin saat olduğunu düşünmüştür. (Romalıların Yücelik ve Çöküşünün Nedenleri Üzerine Düşünceler)
  • Hangi idare şeklinde olursa olsun, yetkinin büyüklüğünü süresinin kısalığı ile telafi etmek gerek. Bu konuda kanun yapanlarin çoğunun tesbit ettigi süre bir yıldır, daha uzun bir süre tehlikeli olabilir, ondan kısası da olayın özelliğine aykırı düşer. (Kanunların Ruhu Üzerine 1)
  • Bir Cumhuriyetin felaketi orada entrikanın bulunmamasındadır, bu da, halkın para ile baştan çıkarıldığı zaman vuku bulan şeylerdendir. Bakarsınız ağırbaşlı bir hal almış, paraya düşkünlüğü artmış ama işle ilgisi kesilmiştir, hükümetin icraatına, yapılan tekliflere aldırış etmez, kendisine verilecek olan parayi rahat rahat bekler. (Kanunların Ruhu Üzerine 1)
  • Bu diktatör karşısında egemen halk boyun eğiyor, en halkçı kanunlar sessizliğe bürünüyordu. (Kanunların Ruhu Üzerine)
  • Romalılar düşmandan çok aylaklıktan korkmuştur. (Romalıların Yücelik ve Çöküşünün Nedenleri Üzerine Düşünceler)