Tsunami nasıl oluşur? Hangi bölgeler daha riskli? Türkiye’de tsunami riski var mı?
Dünya genelinde ciddi yıkımlara yol açan tsunamiler, deniz tabanındaki büyük depremler, volkanik patlamalar ve heyelanlar sonucu oluşuyor.
Dünya genelinde binlerce can kaybına ve büyük yıkımlara neden olan tsunamiler, doğanın en yıkıcı olaylarından biri olarak kabul ediliyor. Okyanus ve büyük denizlerde oluşan bu dev dalgalar, özellikle kıyı bölgelerinde yaşayanlar için ciddi bir tehdit oluşturuyor.
Tsunami Nasıl Oluşur?
Tsunamiler genellikle deniz tabanında meydana gelen ani yer değiştirmeler sonucu oluşuyor. Bu değişimlerin en sık rastlanan sebebi ise deniz altı depremleri. Özellikle büyüklüğü 6.5 ve üzeri olan tektonik depremler, deniz tabanını yukarı ya da aşağı doğru hareket ettirerek büyük miktarda suyun yer değiştirmesine neden oluyor. Bu da dev dalgaların oluşmasına yol açıyor.
Tsunamiye yol açabilecek diğer doğal olaylar ise volkanik patlamalar, denize kayan büyük kütleler (heyelanlar) ve nadiren göktaşı çarpmaları olarak sıralanıyor.
Hangi Bölgeler Daha Riskli?
Tsunamiler, en sık olarak “Pasifik Ateş Çemberi” olarak bilinen ve Pasifik Okyanusu'nu çevreleyen ülkelerde görülüyor. Japonya, Endonezya, Filipinler, Şili ve Alaska gibi ülkeler yüksek risk grubunda yer alıyor.
Bunun yanı sıra Hint Okyanusu çevresindeki Hindistan, Sri Lanka ve Maldivler gibi ülkeler ile Akdeniz’in doğusundaki Yunanistan ve Türkiye kıyıları da zaman zaman tsunami tehlikesiyle karşı karşıya kalabiliyor.
Türkiye’de Tsunami Riski Var mı?
Uzmanlara göre Türkiye’de de tsunami riski göz ardı edilmemeli. Özellikle Ege Denizi kıyıları, Marmara Bölgesi ve Akdeniz kıyılarında zaman zaman küçük çaplı tsunamiler yaşanabiliyor. 30 Ekim 2020’de meydana gelen Sisam Depremi sonrası İzmir’in Seferihisar ilçesinde yaşanan mini tsunami, bu tehlikenin Türkiye için de geçerli olduğunu bir kez daha gözler önüne sermişti.
Tsunami Öncesi En Belirgin İşaret: Deniz Aniden Çekiliyorsa Dikkat!
Tsunamiden önce denizin aniden çekilmesi, en önemli uyarı işareti olarak kabul ediliyor. Böyle bir durumda, kıyı bölgesindeki vatandaşların derhal yüksek kesimlere doğru hareket etmeleri gerekiyor.
Uzmanlar, tsunamiye karşı erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesinin ve kıyı halkının bilinçlendirilmesinin can kayıplarını önlemede hayati rol oynadığına dikkat çekiyor.