Avarız ne demek? Avarız vergisi nedir? Osmanlı'da avarız vergisi nasıl uygulanmıştır?
Tarihle ilgilenen okuyucular avarız kelimesinin ne olduğunu araştırıyor. Peki avarız nedir? Avarız vergisi kısaca ne anlama gelmektedir? Osmanlı'da avarız vergisi nasıl uygulanmıştır?
Avarız nedir?
TDK'ya göre avarız Osmanlılarda önceleri yalnız olağanüstü durumlarda, sonraları ise sürekli olarak halktan toplanan vergiye verilen isimdir. Arapça kökenli bir kelime olan avarız, sözlükte 'sonradan meydana gelen, asli ve sabit olanın zıddı gibi anlamları bulunan' anlamlarına gelmektedir.
Avarız Osmanlı maliyesinde (finansal sisteminde) bir vergi ve bütçe terimidir. Arîzanın çoğulu olan avarız hastalık, yangın, fakirlik, gibi ortaya çıkması istenilmeyen durumları ifade etmek için kullanılır.
Avariz Vergisi nedir?
Avarız vergisini anlayabilmek için öncelikle Osmanlıların vergi anlayışına kısaca bir göz atmak gerekir. Osmanlılarda vergi toplamak için öncelikle tahrir yaptırılır. Tahrir neticesinde bir köyde, bir mahallede, bir kazada veya nahiyede kaç kişinin yaşadığı tespit edilir. Günümüzdeki nüfus sayımına benzer bir yönteme benzeyen bu uygulamada nüfus tespiti aile sayımına dayanır. Osmanlı tahrir kayıtlarında aileler 'hane' olarak isimlendirilir.
Avarız vergisi ne zaman alınırdı?
Vergi terimi olarak avarız, olağanüstü hallerde toplanan vergileri ifade eder. Özellikle sefer zamanı 4 ile 50 hane 1 avarız hanesini oluşturuyordu. Donanma için kürekçi istendiği zaman 50 hane başına 1 kürekçi çıkarılıyordu.
Avarız adı altında toplanan vergide 4-5 gerçek hane 1 avarız hanesi sayılırdı. Avarız vergisi nakit olarak alınırdı. Genellikle savaş zamanlarında ihtiyaç duyulduğu takdirde toplanırdı.
Avarız vergisi kimlerden alınırdı?
Avarzı vergisi ihtiyaç duyuldukça nakit olarak, ayni olarak ya da hizmet şeklinde toplanırdı ve bu vergiler Müslüman, gayrimüslim bütün Osmanlı tebaasından alınırdı.
Avarız kaç çeşittir?
Osmanlı devletinde yapılan nüfus sayımlarında vergi verebilecek durumda olan kişiler esas olarak kabul edilirdi. Bu nedenle sadece aile reisleri ve ailenin kazanç sağlayabilecek durumda olan erkek bireyleri sayılır, bunların dışında kalanlar ise mücerred (bekar) olarak tanımlanırdı. Buna göre Osmanlı'da nüfus bağlamında avarız ikiye ayrılır:
- Hane-i avarız
- Hane-i gayr-ı avarız
