Bir Filozof Kral

“Hikmet” yitik bir hazinedir.

İnanç ve kültür gözetmeyen, coğrafya ve zamanla sınırlı olmayan evrensel ve zaman üstü hakikatler taşır.
Bir dayatma, çıkar, korku veya tarafgirlik olmadan zihne ve gönüle hitap ederek kabul görür.
Merhamet, adalet, iyilik, fedakarlık, metanet, cesaret, tevazu ve samimiyet gibi…
Hikmet bütün toplumlarda, bütün coğrafyalarda ve bütün zamanlarda taliplisi için bulunan bir cevherdir.
Aliya İzzetbegoviç, son yüzyılın düşünce, aksiyon ve devlet adamı olarak tebarüz etmiştir. Ancak O’nun için kullanılan “Bilge Kral” tanımı daha çok yakışmaktadır.
Bu, çok nadir insanlara ve ender zamanlarda bulunabilen bir meziyettir.
Miladi 160-180 yollarında Roma imparatoru olan Marcus Aurelius da bu ender bulunan ‘Bilge Kral’lardan birisidir.
Ahlak ve doğaya uygunluğu esas alan Stoa’cı düşünceye sahiptir.
Hem filozof, hem kral olmayı başarmıştır.
Roma hukukunun Stoa kökenli üç ana ilkesi olan “dürüst yaşamak”, “kimseyi incitmemek” ve “herkese hakkını vermek” düsturunu davranışlarında ve kişiliğinde birleştirmiş bir Bilge kişidir.
Aurelius’un Yapı Kredi Yayınlarında Şadan Karadeniz çevirisi ile yayımlanan “Düşünceler” adlı eseri hikmetlerle dolu.
Yazarın kendisine yaptığı telkinlerden oluşan bir kitap.

Okunurken kişi kendisine yönelik olarak “iç okuma” yaparsa çok faydası olur kanaatindeyim..

Kişiyi kendisiyle baş başa bırakan ve erdemi eksene koyan küçük dev eser..
Gece, yalnızlık halinde, ya da içimize sığındığımızda okunacak bir kitap.
Başkasına değil, kendimize yapacağımız telkinler.
Varlık, Ölüm, İyilik, Kötülük, Erdem…
Hakikat arayışları ve vicdan çığlığı…
Mütercimin kapsayıcı ve nefis öndeyişi, yazarı ve düşüncelerini çok güzel özetliyor.
‘Geleneksel ırk, toplumsal statü ve cinsiyet sınırlarını aşarak, ortak bir insanlık ülküsü geliştirdi’ Staocular.
Mutluluğun temelinin insanın içinde olduğunu; bunların Bilgelik, Adalet, İtidal ve yardımseverlik ile gerçekleşeceğini savunurlar.
Buna göre; mutsuzluğun kaynağı kötülük, mutluluğun kaynağı ise Erdemli olmaktır.
Tabiat ile uyum içinde bulunmak ve sonuçlarına razı olmak gerekir.
En yüce iyilik Erdemdir. Erdem doğaya uygun yaşamaktır.
Kendisi ile, insanlarla ve tüm doğa ile uyumlu olabilmektir Erdem.
Doğaya aykırı olan ile Us’a aykırı olan aynı şekilde kötüdür.
İçgüdülerini sınırlandırıp duygularını kontrol etmek ve topluma faydalı olmak esas alınmalıdır.
Toplumsal ideali; dünya yurttaşlığıdır. Özelde Roma mensubu, genelde ise dünya vatandaşı olduğunu iddia eder.
Bütün insanların zümre ve ülke farklılığı gözetilmeden hakça eşitliği, kardeşliği ve iyiliğini savunur.
Var olan bütün şeylerden oluşan tek bir dünya vardır; Onları kuşatan Tanrı tektir, öz tektir, yasa tektir…
Her şey; insan, doğa, eşya, davranış, zaman değişir. Değişim sürekli ve kaçınılmazdır.
“Dimdik durmalısın ve başkaları ayakta tutmamalı seni” diyerek insanın özgürlük ve direncini öne çıkarır.
Başkasının övgüleri veya yergileri değil, içindeki samimiyet seni harekete geçirmelidir der…
Marcus Aurelius’un Düşünceler kitabı adeta sıkıştırılmış hikmetlerle dolu.
Gelecek yazılarımda doğrudan düşüncelerini sizlerle paylaşacağım inşaallah.
Vahdet-i Vücûd, Sudur nazariyesi, Varlık Felsefesi, Değer ve Bilgi felsefesi, Varoluşçuluk, Ahlak ve Erdem’e dair derin imalar ve iddialar var.
Platon’un ideasından;, Zenon, Epiktetos ve Seneca’nın tabiat ve ahlakiyatına; Epikur’un hazcılığına ve Sokrates’in Değerler felsefesine dair bir çok etkileşim ve atıf var.
Bugün için Gazali, Farabi, Sühreverdi, İbni Arabi, Krişnamurti, Kant ve Tolstoy gibi düşünürlerle rahat kıyaslanabilen bir “filozof Kral”dır Aurelius.
Kitap okunurken zihnin gel-gitleri ile bir anakronizm yaşanır adeta.
Derin ve Engin….