Bu aylara dikkat! Kalp krizini tetikliyor!

Mevsim geçişlerinde yaşanabilecek hipertansif tansiyon ataklarının kalbi etkilediğine dikkati çeken Prof. Dr. Suat Canbaz, şunları söyledi:

"Kalp hastalığının ya da kalp krizinin belirtisi olarak göğüs ağrısı, kola veya boyna vuran, bazen de mideye aşağıya vuran ağrı tipik. Ama özellikle belirtmek istediğim, bazen sırta vuran böyle çok ani başlayan keskin bıçak keser gibi şiddetli ağrılarla özellikle tansiyonu yüksek kişilerde ani başlayan ağrıyla başvuran hastalarda kalpten çıkan ana atar damar olan aort damarının çatlaması veya yırtılması söz konusu, bu çok tehlikeli hatta ölümcül bir durum. Sırtta bıçaklanır, yırtılır gibi bir ağrı hissedildiğinde hemen hastaneye gidip bir an önce tanısının konulması gerekir, büyük oranda tedavisi ameliyatla yapılabiliyor."

Kalp Krizi Belirtileri Nelerdir?

Kalp krizinin hafif ya da ağır pek çok belirtisi olabilir. Bu nedenle "Kalp krizi belirtileri nelerdir?" sorusuna verilen yanıtlar ile en temel kalp krizi belirtileri anlaşılabilir. Kalp krizi geçiren bir kişinin hissettiği birincil belirti şiddetli göğüs ağrısıdır. Göğüs kafesi ardında adeta bir ağırlığın çöktüğü ve baskı yapıcı bir ağrıdan söz edilebilir. Bu tür bir ağrı, nefes alıp verme ya da hareket etme ile azalma ya da artış göstermez. Ağrı aynı zamanda çene, sırt, omuz, kol, karın ya da boyuna da yayılabilir. Bazı durumlarda sağ kol uyuşması kalp krizi belirtisi bile olabilir. Bazı durumlarda ise sol el parmak uyuşması kalp krizi ile ilişkilendirilebilmektedir.

Kalp krizi belirtileri ne kadar sürer konusu da merak edilenler arasındadır. Genel olarak kriz ağrısı gerekli müdahale yapmadan geçmez.

Kalp krizi belirtileri arasında:

• Mide bulantısı ve kusma,
• Ani soğuk ter basması,
• Baş dönmesi,
• Sıkıntılı genel durum,
• Çabuk yorulma,
• Nefes darlığı,
• Kalp ritim bozukluğu da yer almaktadır.

Kalp krizi belirtisi yaygın bilinenin aksine her zaman şiddetli ve ani göğüs ağrısı şeklinde meydana gelmeyebilir. Bazı insanlar, belirgin şikayetler oluşmadan sessiz ve gizli kalp krizi geçirebilir (özellikle şeker hastalığına sahip olanlar). Erkeklerde kalp krizi belirtileri, kadınlara göre farklı olabilir. Amerikan Kalp Derneği'nin araştırmalarına göre sırt ya da çene ağrısı, nefes darlığı, kusma ve bulantı kalp krizi geçiren erkeklerde daha sık görülmektedir. Buna karşın kadınlarda kalp krizi belirtileri daha çok göğüs kafesi odaklıdır. Erkeklerde bu durum göğüs kafesine baskı ile başlar ve kola doğru yayılır.

Kalp Krizi Nasıl Oluşur

Kalp krizinin altında yatan temel neden damar duvarına biriken kolesterole bağlı oluşan plakların yırtılmasına bağlı oluşan pıhtıdır.  Bu durum sonucunda damar tıkanarak kalp kasının kan ihtiyacı karşılanamamaktadır.  Kalp kası hücreleri ölmeye başlayarak tıkalı bölgede kalp kası fonksiyonunu kaybetmektedir. Her geçen saniye kaybedilen kalp kası hücresi demektedir. Dolayısıyla kalp krizine erken müdahale hayati öneme sahiptir.

Kalp Krizi Nedenleri

Kalp krizi nedenleri içinde en önemli nokat, kolesterol plaklarının arter duvarına birikmesi (ateroskleroz) dir. Bu durum sonucunda damar duvarlarında sertleşme meydana gelecek ve arter iç kanalı daralacaktır. Daralan damarlar vücuda yeterince kan akışı sağlayamazsa, kalp kasına yeterli oranda oksijenli kan gidemez. "Kalp krizi neden olur" sorusuna verilecek diğer yanıtlar arasında sağlıksız beslenme, aşırı stres, genetik yatkınlık ya da sigara öncelikli nedenler olarak sayılabilir.

Pek çok insanlar koroner damarlara yağ ya da plak birikimi yıllar boyunca sessiz şekilde devam eder. Üst üste eklenen faktörler zamanla damarların tıkanmasına neden olurken, özellikle sigara kullanımı bu konuda hızlandırıcı etki olarak rol oynar. Sigara kullanan kadın ve erkek fark etmeksizin kalp krizi riski 3 kat daha fazladır.

Kalp krizinin diğer bir nedeni de kötü kolesterol olarak tanımlanan LDL oranının yüksek olmasıdır. Bu tür kolesterolü en alt seviyede tutmak için işlenmiş et (salam, sucuk, sosis), kırmızı et, midye, kalamar, kızartma, sakatat, krema, mayonez, tam yağlı ürünler ve tereyağı gibi gıdalardan uzak durulması gerekir.

Şeker hastalığına sahip olmak da kalp krizi riskini artırabilir. Yapılan araştırmalara göre, şeker hastalığı bulunan kişilerin daha sık kalp krizine yakalandıklarını ortaya koymaktadır. Şeker hastalığı, damar duvarlarındaki esnekliği yok eder, kandaki pıhtılaşma seviyesini artırır ve damar iç yüzeyindeki hücrelerin daha kolay hasar almasına neden olur. Bunların yanı sıra fiziksel aktivite azlığı ve sağlıksız beslenme gibi durumlar da eklenince kalp krizi riski ortaya çıkar.

Kalp krizinin diğer nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Yüksek tansiyon (hipertansiyon),
• Obezite,
• Fiziksel aktivite azlığı,
• Doğuştan getirilen kalp hastalıkları,
• Yaş (kadınlarda >55, erkeklerde >45).

Kalp Krizi Ne Kadar Sürer?

Göğüste yanma ve sıkışma hissi, solgunluk, terleme ve nefes darlığı, kalp krizinin ilk belirtileri arasındadır. Bu belirtiler eğer kalp damarı tam tıkanmış ise saatler boyu devam edebilir, gerekli müdahale yapılmadan ağrının geçmesi çok olası değildir. Eğer damar tam tıkanmamışsa, damarda daralma mevcutsa  10-15 dakika kadar şiddetli göğüs ağrısı şeklinde kendini göstermektedir. Kalp krizi ne kadar sürer diye merak edenler, bu belirtileri takip etmeli ve belirtiler görüldüğü andan itibaren alınması gereken önlemleri doğru ve hızlı şekilde almalıdır.

Kalp Krizi Anında Ne Yapılmalı?

Kalp krizi anında ne yapılmalı sorusu, pek çok kişi için hem kriz anında kendisi için hem de yakınları için önem taşıyan bir konudur.  Kalp krizinin ilk ve en güçlü işareti olan göğüs ağrısı, baskı ve yanma şeklinde başlar ve sonrasında boyun ve kola doğru yayılır. Sırtta ve alında soğuk terleme başlar. Bazen şiddetli bulgular eşliğinde ortaya çıkan kalp krizi, bazen de hafif bir rahatsızlık şeklinde görülebilir. Bu esnada ağrı hareket etmekle artar, dinlenmekle azalsa da tamamen geçmez. Yarım saatten uzun sürebilir ve soğuk terleme ile mide bulantısı eşlik edebilir. Bu nedenle hafif ya da şiddetli göğüs ağrıları her zaman dikkate alınmalıdır.

Kalp krizi anında dakikalar ile yarışılır. En kısa sürede bir sağlık birimine ulaşmak gerekir. Kalp krizi geçiren kişi asla kendi başına hastaneye gitmemeli, merdiven çıkmak gibi daha çok oksijen gerektiren hareketleri yapmaktan kaçınmalıdır. Hem kendiniz için hem de çevrenizdeki kalp krizi geçiren kişiler için alabileceğiniz ilk önlemler şunlar olabilir:

• Kalp krizi belirtilerinden biri başladığı ilk yapılacak iş profesyonel yardım çağırmaktdır. Yani hemen 112 aranmalıdır.
• Eğer yalnızsanız ve telefonunuza yakın bir yerde ise ambulansı ve yakınlarınızı arayarak haber verin.
• Üzerinizdeki kravat ya da gömlek gibi kıyafetlerin yaka kısımlarını gevşetin/açın.
• Kalp krizi ilkyardım gerektiren bir durum olduğundan, yanınızda deneyimli biri varsa yardım isteyin. Kişi ilkyardım eğitimi almamışsa, size müdahale etmesine izin vermeyin ve ambulansı aramasını isteyin. Kalp krizi geçiren kişi ne kadar yakınınız olursa olsun ilkyardım eğitiminiz yoksa siz de müdahale etmemelisiniz.
• Mümkünse pencere ve kapıları açarak ortamın bol oksijenle dolmasını sağlayın.
• Kalp krizine araba kullanırken yakalanırsanız, hemen aracı kenara çekin ve yardım isteyin.