Çocuklarla deprem hakkında konuşurken nelere dikkat edilmeli?

Biz yetişkinler için de böyle bir dönemde sakin kalabilmek bazen zor olabilir ancak çocukların böyle durumlarda bir miktar da olsa kontrolü ellerinde tutabilmeleri için sakin kalabilen ve krizi yönetebilen yetişkinleri yanlarında görmeye ihtiyaçları vardır.

Çocukların neredeyse tamamı gerek medya aracılığı ile gerekse sosyal çevresi aracılığıyla deprem ile ilgili birçok habere maruz kalmaktadır. Bu durum çocuklarda korku ve kaygı doğurabilirken ciddi bir merak konusu haline de gelmektedir. Bundan dolayı özellikle anne ve babaların çocukların depremle ilgili sorularına net ve doğru cevap vermeleri, onların korkularını nasıl sağlıklı bir şekilde ele alabilecekleri çok önemlidir. Çocuklara bu konuda bilgi verilirken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır bunların başında ise çocukların somut düşünebildikleri için depremin nasıl gerçekleştiğini zihinlerinde işlemekte zorluk çekecekleridir bu yüzden deprem çocukların zihinlerinde belirsiz bir kavramdır. Belirsiz kavramlar çocukları ürkütür ve çocuklardaki kaygının artmasına sebep olur. Kaygı düzeyi artan çocuklar yoğun endişe, güvensizlik ve korku hissederler. Tıpkı ölüm ve diğer doğal felaketlerde olduğu gibi depremle ilgili de yapılacak açıklamada çocuğun yaşına ve gelişim seviyesine uygun olmasına dikkat edilmelidir. Bu durumda çocuklara deprem konusunda bilgi verilirken öncelikle,

• Somutlaştırılarak anlatılmalıdır; Bunun için oyun veya oyuncaklardan faydalanılabilir bu sayede deprem, çocuğu kaygıya sokmaz hem de daha anlaşılır olur aynı zamanda “ yerin altında kocaman kocaman kayalar var onlar yan yana duruyorlar ve dura dura eskiyorlar sonra da ufak ufak parçalanıyorlar parçalanırken diğer kayaları da sallıyorlar ve bizde yerin üstünde olduğumuz için onlar sallanırken biz de sallanıyoruz veya hepimiz dünya üzerinde yaşıyoruz insanlar, hayvanlar, ormanlar birçok canlı bir arada yaşıyoruz ve dünyamızda birçok değişiklik olabiliyor. Nasıl ki kar yağıyor, yağmur yağıyor şimşekler çakıyor ve güneş açıyorsa depremde bunlardan biridir. Biz bunlara doğa olayı diyoruz. Tıpkı kedilerin bazen kendini rahatlatmak için gerinmesi gibi dünyamız da bazen gerinir bu durumda bazı tabakaların yani yerin altındaki kocaman taşların yerinden oynaması sallanmamıza neden olabilir.” Şeklinde açıklamalar yapılabilir.
• Çocukların kendilerini güvende hissetmelerini sağlanmalı ve bunun için çalışılmalıdır; Çocuklar bunca belirsizliğin içinde güvende olup olmadıklarını merak etme ve bunun için endişe duyarlar. Çocuğun duygularını dinlemek, konuşmasını teşvik etmek önemlidir. Çocuğa sadece korkmamasını, endişelenmemesini söylemek işe yaramaz çocuğa güvende olduğu mesajı verilmelidir. Bunun için “ Tüm bu olup bitenler seni korkutup endişelendirmiş olabilir bunun için üzüldüğünü de görebiliyoruz bizde en az senin kadar çok üzgünüz ama bizler annen ve baban olarak senin yanındayız ve bir tehlike halinde seni koruyabilmek için hazırız. Güvende olmak için bir sürü önlem alıyoruz. Şu an hepimiz güvendeyiz.” Şeklinde açıklama yapılabilir.
• Çocukların dile getiremedikleri korkuları konusunda dikkatli olunmalı ve buna dönük ipuçları iyi değerlendirilmelidir; Çocuklar kaygılarını oyun, uyku ya da yeme gibi etkinliklerdeki değişim ve davranışlarla gösterebilirler. Bu durumda sözel olmayan bu duygu belirtilerine karşı uyanık olmak, çocukla daha fazla fiziksel temas kurmak çocuğa sarılmak onu kucaklamak gibi, çocuklarla korku temalı oyunların oynanmasını engellemek ve duygularını dışa vurmaları için onları teşvik etmek önemlidir.

Böyle bir süreçte anne ve babalar dışında da tüm yetişkinlere büyük görevler düştüğü unutulmamalıdır. Özellikle televizyonda depremle ilgili tekrarlanan ve biz yetişkinler için bile oldukça korkutucu olan görüntülerden çocukları uzak tutmak, bu konuda haber izlenecekse bile çocukların maruz kalabilecekleri travmatik görüntü veya seslerin bilincinde olmak çok önemlidir. Olası bir deprem tehlikesinde neler yapılabileceği mutlaka açık bir şekilde konuşulmalı ve belirlenmelidir, medyada yayınlanan tüm haberlerin amacının ne olduğu ve aynı zamanda olumlu haberleri görünür kılınması ihmal edilmemelidir.

Biz yetişkinler için de böyle bir dönemde sakin kalabilmek bazen zor olabilir ancak çocukların böyle durumlarda bir miktar da olsa kontrolü ellerinde tutabilmeleri için sakin kalabilen ve krizi yönetebilen yetişkinleri yanlarında görmeye ihtiyaçları vardır.