Direnişin sembolleri ne anlama geliyor! Hanzala, EBU UBEYDE, Karpuz, kefi, anahtar, işleme, zeytin dalı, harita, Aksa...

İsrail'e karşı protesto gösterilerinde Filistin direnişinin sembolleri sık sık kullanılıyor. Karpuz, anahtar, yüzünü hiç görmediğimiz karikatür kahramanı Hanzala, sembollerin ön sırasında yer alıyor.

İsrail ile Hamas arasında, 45 gündür devam eden çatışmalarda Gazze'de öldürülen Filistinlilerin sayısı 13 bini aştı. Gazze'deki Sağlık Bakanlığı, 5 bin 500'ü çocuk, 3 bini kadın olmak üzere 13 binden fazla kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı.

Yaklaşık her 10 dakikada 1 çocuğun öldürüldüğü Gazze'de çatışmalar sürerken, Filistin direnişinin sembolleri de dünya genelinde düzenlenen protestolarda sık sık karşımıza çıkıyor. Bunların arasında karpuz dilimi, bir anahtar, arkası dönük bir çocuğu tasvir eden karikatür ve 'kefiye' olarak bilinen sembolik siyah-beyaz Filistin şalı yer alıyor.

KEFİYE

Arap dünyasının birçok yerinde kullanılan Kefiye, kendine özgü siyah-beyaz deseniyle Filistinliler tarafından sıkça kullanılıyor. Kefiye, Filistin'in kendi kaderini tayin etme, adalet ve özgürlük mücadelesini simgeliyor.

Kefiyenin üzerinde yer alan desenlerin her biri ise, farklı bir temayı temsil ediyor. Balık ağı deseni, Filistinli denizcilerin Akdeniz ile bağlantılarına işaret ediyor.

Zeytin yaprağı deseni azim, dayanıklılık ve kararlığı temsilen kullanılıyor. Kefiyenin üzerinde yer alan şeritler ise, komşu ülkelerde olan ticaret yollarının bir simgesi.

ZEYTİN AĞACI DALI

Yüzyıllardır barış ile ilişkilendirilen zeytin ağacı dalının, Filistin'de de derin tarihi ve kültürel kökleri bulunuyor. Zeytin yetiştiriciliği, zeytinyağı, sofralık zeytin ve sabun üretimi yoluyla Filistin ekonomisinde çok önemli bir rol oynuyor.

El Cezire'nin aktardığına göre yaklaşık 80 bin ila 100 bin Filistinli aile, gelirlerini her yıl ekim ve kasım ayları arasında gerçekleşen zeytin hasadından sağlıyor.

1974 yılında Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) lideri Yaser Arafat'ın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'na hitaben yaptığı konuşmada meşhur sözleri şöyleydi: “Bugün bir elimde zeytin dalı, diğer elimde özgürlük savaşçısının silahıyla geldim. Zeytin dalı elimden düşmesin. Tekrar ediyorum, zeytin dalı elimden düşmesin."

EBU UBEYDE

"İsrail’in Filistin halkına yönelik katliamlarının isimleri onun anılarında toplandı; zihni Direniş ve gurur anları ile dolu. Savaş hakkında bilgi almak için onu takip eden herkes artık onu direnişin ve davanın sesi olarak görüyor."

FİLİSTİN İŞLEMESİ

'Tatreez' isimli Filistin işlemesi, geleneklerin önemli bir parçası. Nesiller boyunca Filistinliler tarafından kıyafetleri süslemek için kullanılan işlemede yer alan her desenin arkasında farklı anlamlar veya hikayeler var. Desenler, ağaç gibi doğadan ilham alan motiflerden geometrik şekillere kadar çeşitlilik gösteriyor.

Nakışla süslenmiş en yaygın giysi ise, Filistinli kadınların giydiği 'thobe' isimli bol bir elbise. Elbiseler genellikle keten, pamuk, yün veya ipekten yapılır ve elle veya büyük dokuma merkezlerinde dokunuyor. Kırmızı, bölgeye ve sanatçıya göre değişmekle birlikte nakışta baskın renk olarak kullanılıyor.

UNESCO, 2021 yılında geleneksel Filistin işlemelerini Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne ekledi.

KAŞIK

Direnişin yeni sembolü olan kaşık, birkaç hafta önce altı Filistinli mahkumun sadece kaşık kullanarak tünel kazıp İsrail hapishanesinden kaçmalarıyla kısa sürede Filistinlilerin kararlılığını ve kurtuluşunu temsil etmenin popüler bir yolu haline geldi.

KAKTÜS

Zor ortamlarda yetişmeleriyle bilinen Filistin'e özgü kaktüsler, yalnızca Filistin'in gücünü değil aynı zamanda sabrını da temsil eder. Arapça da aynı zamanda kaktüs anlamına gelen sabır kelimesinin tam anlamıyla “sabır” anlamına gelmesi tesadüf değildir.

ANAHTAR

Filistinliler için 'eve dönüşün sembolü' olan anahtarın tarihi, 1948'e uzanıyor. 14 Mayıs 1948’de, İsrail’in ilk başbakanı olan David Ben Gurion'un beraberindeki 25 kişiyle birlikte Tel Aviv Müzesi’nde İsrail’in Bağımsızlık Bildirgesi’ni dünya kamuoyuna ilan etti. İsrail'in resmen ilan edildiği günün ertesi olan 15 Mayıs, Filistinliler için Nekbe (Büyük Felaket) olarak isimlendiriliyor.

İsrail ordusu ve Yahudi yerleşimciler, en az 750 bin Filistinliyi topraklarından sürdü. Filistinliler, evlerine dönecekleri umudu ile anahtarlarını yanlarında götürdü. Pek çok Filistinli, bir gün geri dönme umutlarının ve kararlılıklarının bir simgesi olarak hâlâ orijinal evlerinin anahtarlarını elinde bulunduruyor. Nesilden nesle aktarılan anahtarlar, Filistinlilerin geri dönüş hakkının bir sembolü olarak saklanıyor.

HARİTA

Filistin'in taslak haritası, 1948'de İsrail devletinin kurulmasından önce bölgeyle ilişkili coğrafi alanı temsil ediyor. 1948'de en az 750 bin kişi topraklarından sürülürken İsrail, Filistin'in yüzde 78'ini ele geçirdi. Geriye kalan yüzde 22'lik kısım ise işgal altındaki Batı Şeria ve abluka altındaki Gazze Şeridi olarak ikiye bölündü.

Üzerinde tarihi Filistin haritasının yer aldığı tişörtler ve çeşitli eşyalar, Filistin ile dayanışmanın ifadesi olarak kullanılıyor.

MESCİD-İ AKSA

Mescid-i Aksa yerleşkesi, İsrail-Filistin çatışmasının kalbinde yer alan Kudüs'te bulunuyor. 14 hektarlık yerleşke Kible Camii'ni ve Kubbe-i Sahra'yı kapsıyor ve Filistinliler için derin dini, kültürel ve siyasi öneme sahip. Mekke'deki Kabe ve Medine'deki Mescid-i Nebevi'den sonra İslam'ın en kutsal yerlerinden biri olarak kabul ediliyor. Bu yerleşke Müslümanlar tarafından Harem-i Şerif, Yahudiler tarafından ise Tapınak Tepesi olarak biliniyor.

HANZALA

Filistin direnişine vurgu yapan karikatürleriyle büyük beğeni toplayan Naci el-Ali'nin imzasını taşıyan 'Hanzala' karakteri, Filistin'in özgürlük mücadelesinin sembollerinden biri. Arkası dönük bir çocuk olarak tasvir edilen 'Hanzala', çocukken köyünü terk ederek mülteci kampında yaşamak zorunda kalan el-Ali'nin çocukluk zamanlarındaki gibi yırtık pırtık kıyafetler giyiyor.

Londra'da yaşamını sürdüren Naci el-Ali, 22 Temmuz 1987'de çalıştığı gazetenin ofisine giderken suikasta uğramıştı. Usta çizer, 29 Ağustos 1987'de tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybederken, olayın failleri bulunamadı. Geçtiğimiz yıllarda Naci el-Ali'nin oğlu Halid el-Ali, babasının dünyaya bakışını ve çizimlerini şöyle anlatmıştı: "11-12 yaşlarındaydı. Binlerce Filistinli ile birlikte Filistin'den zorla çıkarıldı. Ailesiyle Lübnan'ın güneyinde bulunan Einal Hilweh kampında kaldı."

KARPUZ

İşgal altındaki Batı Şeria'nın Cenin kentinden, halihazırda İsrail'in ablukası altındaki Gazze'ye kadar tüm Filistin'de yetiştirilen karpuz, Filistin dayanışmasının en önemli sembollerinden biri.

1967 yılındaki savaşın ardından İsrail, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde kontrolü ele geçirdikten ve Doğu Kudüs'ü işgal ettikten sonra işgal altındaki topraklarda Filistin bayrağını yasakladı.

Filistin bayrağı, her zaman 'kanunen' yasaklanmış olmasa da bayrakla aynı renkleri taşıyan karpuz dilimi yavaş yavaş bir direniş sembolü haline geldi ve tişörtlerden grafitilere, posterlerden sosyal medyadaki emojilere kadar yaygın bir biçimde kullanılmaya başlandı.

İNEK 

 1988'de Filistin'deki küçük Beit Sahur kasabası kendi ineklerini temin ederek İsrail sütünü boykot etmeye başladıktan sonra İsrail, küçük inek çiftliğinin kapatılmasını emretti. Yerli halk, inekleri gizli yerlerde saklayarak karşılık verdi ve İsrail..