İklim değişikliği gıda fiyatlarını uçurdu

Küresel iklim değişikliğine bağlı aşırı hava olayları, tarım ürünlerini olumsuz etkileyerek dünya genelinde gıda fiyatlarını yükseltiyor. Vietnam’dan Brezilya’ya, ABD’den Güney Kore’ye kadar birçok ülkede kahve, kakao, pirinç ve sebze fiyatlarında yüzde 50 ila 300'e varan artışlar yaşandı.

İklim değişikliğinin etkileri artık sadece doğayı değil, sofraları da doğrudan tehdit ediyor. Avrupa'da yapılan bir araştırmaya göre, son yıllarda artan kuraklık, seller ve sıcak hava dalgaları nedeniyle kahve, kakao, pirinç, zeytinyağı ve sebze fiyatlarında küresel ölçekte rekor artışlar yaşandı.

"İklim Aşırılıkları, Gıda Fiyatı Sıçramaları ve Toplumsal Riskler" başlıklı bilimsel çalışmada, iklim krizinin farklı coğrafyalarda hangi gıda ürünlerini nasıl etkilediği ayrıntılarıyla ele alındı.

ZEYTİNYAĞI, PATATES, LAHANA VE PİRİNÇ EN ÇOK ETKİLENEN ÜRÜNLER ARASINDA

Avrupa: Güney Avrupa'da yaşanan kuraklık nedeniyle, AB genelinde zeytinyağı fiyatları Ocak 2024'te bir yılda %50 arttı.

İngiltere: Yoğun yağışlarla birlikte patates fiyatları %22 yükseldi.

Doğu Asya: Sıcak hava dalgalarıyla Kore lahanası %70, Japon pirinci %48 zamlandı.

Çin: Haziran-Ağustos 2024 arası sebze fiyatları %30 arttı.

VİETNAM’DA KAHVE, PAKİSTAN’DA GIDA, HİNDİSTAN’DA SOĞAN PATLADI

Vietnam: 2024’teki sıcak hava dalgası sonrası, robusta kahvesinin fiyatı %100 arttı.

Pakistan: 2022’deki sellerin ardından gıda fiyatları birkaç hafta içinde %50 sıçradı.

Hindistan: 2024 yazında soğan fiyatları %89, patates fiyatları %81 arttı.

ABD, MEKSİKA, GÜNEY AFRİKA VE AVUSTRALYA DA ETKİLENDİ

ABD: California ve Arizona’daki kuraklık sonrası, 2022'de sebze fiyatları %80 arttı.

Avustralya: Seller sonrası marul fiyatları %300 zamlandı.

Güney Afrika: 2024'te sıcak hava dalgası sonrası mısır fiyatı %36 arttı.

Meksika: 2023’teki kuraklığın ardından meyve ve sebze fiyatlarında %20 artış görüldü.

KAKAO VE KAHVEDE KÜRESEL KRİZ: FİYATLAR TAVAN YAPTI

Kakao: Gana ve Fildişi Sahili'ndeki kuraklık sonrası, 2024 Nisan itibarıyla küresel kakao fiyatları %300 arttı.

Kahve: Brezilya’daki kuraklık sonrası, 2024 Ağustos'ta küresel kahve fiyatları %55 arttı.

GIDA ENFLASYONU EN ÇOK DAR GELİRLİYİ VURUYOR

İklim kaynaklı bu fiyat artışlarının etkileri sadece sofralarla sınırlı değil. Düşük gelirli hane halklarının gıda güvenliği doğrudan tehlikeye giriyor. Beslenme yetersizliği nedeniyle sağlık sorunları artarken, halk sağlığı ve kamu bütçesi üzerinde ek baskılar oluşuyor.

Üstelik gıda, birçok ülkede enflasyon sepetinin en büyük kalemi. Bu nedenle gıda fiyatlarındaki artış, genel enflasyonu da yukarı çekerek geniş toplum kesimlerini etkiliyor.

İklim krizinin tarım üzerindeki etkileri artık soyut değil; fiyat etiketlerinde, market raflarında ve sofralarda net biçimde hissediliyor. Uzmanlara göre bu tablo, iklim eylemlerinin gecikmeden hayata geçirilmesinin önemini bir kez daha gözler önüne seriyor.