Geleneksel ve Modern Toplumlarda Saygınlık

GELENEKSEL ve MODERN TOPLUMLARDA SAYGINLIK

Bireyi ailesi, aşireti veya milliyeti üzerinden değerlendirmek övmek, yermek, eleştirmek veya cezalandırmaya kalkmak haksızlık olacaktır. Zira tarihe bakıldığında da insanlığa rehberlik edenlerin çoğunun azgın toplum veya ailelerin içinden çıktığı görülecektir.

İçinde yaşadığı toplumu tevhide davet eden ve tapındıkları putları kıran Hz. İbrahim, putperest bir ailenin içinden geldiği gibi “Beni sudan koruyacak bir dağa sığınacağım” diyerek şirke düşen de; Hz. Nuh'un hanesinde doğup büyüyen öz oğluydu.

İslam; insanları özgür iradeye sahip kılmak kaydıyla ‘ özgür birey ’ (Hz. Bilal r.a gibi) temelli bir ümmet oluşturmayı hedeflemişken, ‘Müslüman idareciler’ ise; bireyleri iradesizleştirerek zamanla o ruhu ya pasifize veya yok etmiştir...

Vahiy, akıl sahiplerine akıllarını kullanmalarını emrediyor ama vahiy bariyeri olmazsa, akıl daima kalbe kalp ise emmare halindeki nefse tapar... Vahiy, aklın (bu nefse) kötülüğe meyyal tarafının işlevselliğini engellemeye çalışıyor.

Geleneksel toplumlarda bireylerin toplumdaki konum ve saygınlıkları edinilmiş statülere göre belirleniyorken bu durum, modern toplumlarda kazanılmış statülerle belirlenmektedir…

İslam inancı hiçbir babaya oğlundan ötürü (Hz. İbrahim a.s olayında olduğu gibi) bir ayrıcalık tanımadığı, övmediği, kınamadığı veya cezalandırmadığı gibi hiçbir çocuğa da basından ötürü (Hz. Nuh a.s olayında olduğu gibi) bir ayrıcalık tanımaz, övmez, kınamaz veya cezalandırmaz.

Bu bağlamda: Allah'tan korkmak; Allah'ı hayatına dahil etmek, yani hayatında attığın adımlarda ve yapmayı hedeflediğin planlamalarda, Allah'ın emir ve yasaklarını gözeterek hareket etmek ve buna göre davranmak demektir. Buna takva da diyebiliriz ki değer ölçüsü olarak islam, bunu baz almıştır…

Asıl mesele toplum içinde ahlaklı görünmek değil, yalnızken bile ahlaki değerlere sadık kalabilmektir.

Allah'tan korkmamak ise; Allah'ı hayatından çıkarmak, yani hayatında attığın adımlarda, yapmayı hedeflediğin planlamalarda Allah'ın emir ve yasaklarını gözetmeyerek hatta yok sayarak davranmak ve hareket etmek demektir. Bu da; Allah'ın emir ve yasaklarına bağlı kalmayarak hayatına yön vermek anlamına gelmektedir.

Bu bağlamda değerlendirildiğinde gerçek islam anlayışı her dönemde en modern anlayıştır.

    { M. Burhan Hedbi }