İlk Kürtçe Bitki Adları Sözlüğü çıktı
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Araştırma Görevlisi Mehmet Fırat tarafından hazırlanan 'Ferhenga Navên Riweken Bi Kurdî' (Kürtçe Bitki Adları Sözlüğü) isimli sözlüğün tanıtımı yapıldı.
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğretim üyelerinden Araştırma Görevlisi Mehmet Fırat’ın 14 yıldır üzerinde araştırmalarını sürdürdüğü Kürt coğrafyasında bulunan bitkilerin bilimsel adlarının Kürtçe dilindeki karşılığı “Ferhenga Navên Riwekên Bi Kurdî” (Kürtçe Bitki Adları Sözlüğü), üç dilde (Latince-Kürtçe-Türkçe), Sitav Yayınevinden çıktı.
Yaklaşık 67.000 bitki adı bulunan sözlükle ilgili açıklama yapan Sîtav Yayınevi Sahibi Kahir Bateyî, "Bu adların 7.300’ü Latince, 42.000’i Kürtçe ve 18.000’i Türkçeden oluşmaktadır. Bitki adlarıyla birlikte sözlüğün arkasına 558 adet bitki resmi ve 93 adet doğa resmi konulmuştur. Kürtçe yazılmış bitki adları sözlüğü olarak alanında bir ilktir. Kürtçenin Kurmanci lehçesine ait bitki adları ağırlıklı olmakla beraber, Zazaki ve Sorani adlar da yer almıştır. Aynı zamanda Türkçe bitki adları olarak’ ta yazılmış en kapsamlı Türkçe bitki adları sözlüğü niteliğini de taşımaktadır. Bu çalışma yapılırken esas alınan adlar bütün dünyada geçerliliği olan Latince adlar esas alınmıştır. Her Latince ada karşılık gelen Kürtçe ad ya da adlar yazılmıştır. Bir bitkinin birden fazla adının olması o dilin kullanım zenginliğiyle alakalıdır. Bu konuda da Kürtçe çok zengin diller arasında yer alır."dedi.
1998-2012 yılları arası Kürtlerin yaşadığı Van, Hakkâri, Şırnak, Muş, Bitlis, Ağrı, Siirt, Batman, Mardin, Diyarbakır, Şanlıurfa, Adıyaman, Gaziantep, Iğdır, Kahramanmaraş, Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli, Erzurum, Erzincan, Ardahan ve Kars illerinde yapılan yoğun arazi çalışmaları ile dağlar, tepeler, dereler, yaylalar, ovalar, ormanlar, bağlar, bahçeler ve tarım arazilerin dolaşıldığını belirten Bateyi, "Buralarda karşılaşılan köylülere, rençperlere, çobanlara, yaylacılara, gelip geçen yolculara, göçebelere, arıcılara, ot biçenlere, yiyeceği için ot toplayan kadınlara ve yöre halkına, bitkiler gösterilip verilen cevaplar doğrultusunda toplanan bitkilerin bilinen bilimsel adının yanına yöresel adları da yazılmıştır. Kısacası bu ve benzeri yollarla bitkilerin Kürtçe isimleri kayıtlara geçirilmiştir. Böylece geçen günler, haftalar, aylar ve yıllar sonrasında 14 yılda binlerce Kürtçe bitki adı yazıldı. Bu çalışma ile bitkilerin Kürtçe adları yazılarak bu konuda çok az bilgiye sahip olduğumuz bir alanda Kürt dilinin ve Kürt halkının kültürel zenginliğine katkıda bulunulması amaçlanmıştır. Bu eserin bundan böyle bu coğrafyada yapılacak floristik çalışmalarda, yerli ve yabancı birçok botanikçiye ve doğa severe katkıda bulunacak bir kaynak olacağını umut ediyoruz. SÎTAV Yayınevi olarak böyle değerli bir eseri yayınlamaktan son derece mutluyuz. Bu eser yayınevimizin ilk yayınıdır.. Bundan böyle halkımıza bunun gibi değerli eserleri sunmaya devam edeceğiz."dedi.
Yaklaşık 67.000 bitki adı bulunan sözlükle ilgili açıklama yapan Sîtav Yayınevi Sahibi Kahir Bateyî, "Bu adların 7.300’ü Latince, 42.000’i Kürtçe ve 18.000’i Türkçeden oluşmaktadır. Bitki adlarıyla birlikte sözlüğün arkasına 558 adet bitki resmi ve 93 adet doğa resmi konulmuştur. Kürtçe yazılmış bitki adları sözlüğü olarak alanında bir ilktir. Kürtçenin Kurmanci lehçesine ait bitki adları ağırlıklı olmakla beraber, Zazaki ve Sorani adlar da yer almıştır. Aynı zamanda Türkçe bitki adları olarak’ ta yazılmış en kapsamlı Türkçe bitki adları sözlüğü niteliğini de taşımaktadır. Bu çalışma yapılırken esas alınan adlar bütün dünyada geçerliliği olan Latince adlar esas alınmıştır. Her Latince ada karşılık gelen Kürtçe ad ya da adlar yazılmıştır. Bir bitkinin birden fazla adının olması o dilin kullanım zenginliğiyle alakalıdır. Bu konuda da Kürtçe çok zengin diller arasında yer alır."dedi.
1998-2012 yılları arası Kürtlerin yaşadığı Van, Hakkâri, Şırnak, Muş, Bitlis, Ağrı, Siirt, Batman, Mardin, Diyarbakır, Şanlıurfa, Adıyaman, Gaziantep, Iğdır, Kahramanmaraş, Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli, Erzurum, Erzincan, Ardahan ve Kars illerinde yapılan yoğun arazi çalışmaları ile dağlar, tepeler, dereler, yaylalar, ovalar, ormanlar, bağlar, bahçeler ve tarım arazilerin dolaşıldığını belirten Bateyi, "Buralarda karşılaşılan köylülere, rençperlere, çobanlara, yaylacılara, gelip geçen yolculara, göçebelere, arıcılara, ot biçenlere, yiyeceği için ot toplayan kadınlara ve yöre halkına, bitkiler gösterilip verilen cevaplar doğrultusunda toplanan bitkilerin bilinen bilimsel adının yanına yöresel adları da yazılmıştır. Kısacası bu ve benzeri yollarla bitkilerin Kürtçe isimleri kayıtlara geçirilmiştir. Böylece geçen günler, haftalar, aylar ve yıllar sonrasında 14 yılda binlerce Kürtçe bitki adı yazıldı. Bu çalışma ile bitkilerin Kürtçe adları yazılarak bu konuda çok az bilgiye sahip olduğumuz bir alanda Kürt dilinin ve Kürt halkının kültürel zenginliğine katkıda bulunulması amaçlanmıştır. Bu eserin bundan böyle bu coğrafyada yapılacak floristik çalışmalarda, yerli ve yabancı birçok botanikçiye ve doğa severe katkıda bulunacak bir kaynak olacağını umut ediyoruz. SÎTAV Yayınevi olarak böyle değerli bir eseri yayınlamaktan son derece mutluyuz. Bu eser yayınevimizin ilk yayınıdır.. Bundan böyle halkımıza bunun gibi değerli eserleri sunmaya devam edeceğiz."dedi.
