Maden aramalarına yönelik yeni düzenleme!

TBMM tatile girmeden önce kabul edilen yeni enerji paketiyle maden aramalarında köklü değişiklikler yapıldı. Ruhsat yenilemeden devlet katkısına kadar birçok alanda sıkı denetim ve zorunluluklar getirildi.

Enerji sektörüne yönelik kapsamlı düzenlemeler içeren yeni enerji paketi, Meclis’te yasalaşmasının ardından madencilik faaliyetleri için de yeni bir dönemin kapısını araladı. Maden arama ve sondaj yatırımlarında yatırımcılar için ciddi mali ve idari yükümlülükler devreye alınıyor. Hazırlanan yönetmelik taslağına göre; teminat sistemi, ruhsat iptalleri, devlet hakkı oranları ve sondaj verilerinin takibi gibi birçok başlıkta düzenlemeye gidiliyor.

Yatırım tutmazsa ruhsat iptal edilecek

Yeni düzenleme kapsamında, yatırım programının iki yıl üst üste yüzde 50’nin altında gerçekleşmesi durumunda, verilen teminat devlet lehine irat kaydedilecek ve ruhsat iptali söz konusu olacak. Bu uygulama, madencilik alanında ruhsat alıp sahayı boş bırakan ya da yatırım taahhüdünü yerine getirmeyen şirketlerin önünü kesecek nitelikte.

Buna göre, maden arama ruhsatı alan yatırımcılar, yatırım taahhütlerinin en az yarısını düzenli olarak yerine getirmek zorunda olacak. Aksi halde hem teminatlarını kaybedecek hem de ruhsatları iptal edilecek.

Ruhsat uzatmak için üretim şartı

Ruhsat süre uzatım taleplerinde de önemli bir yenilik getirildi. Buna göre, işletme projesinde beyan edilen toplam üretimin en az yüzde 30’u tamamlanmamışsa ruhsat uzatımı kesinlikle yapılmayacak. Bu kural, üretim gerçekleştirmeyen ya da ruhsat süresini pasif şekilde kullanan firmaların sistem dışına çıkarılmasını amaçlıyor.

Devlet hakkı oranı artırıldı

Yeni düzenlemeyle birlikte, işletme izni olan maden ruhsatlarından, her yıl en az ruhsat bedelinin yüzde 50’si kadar devlet hakkı alınacak. Bu maddeyle, devlete düşen gelir oranı yükseltilirken, maden sahalarının ekonomik anlamda etkin kullanımı da teşvik ediliyor.

Sondaj verileri günlük e-Maden sistemine girilecek

Maden sondaj faaliyetleri ile ilgili veri girişleri için de dijital zorunluluk getiriliyor. Artık:

Sondaj başlangıç ve bitiş tarihleri,

Sondaj lokasyon bilgileri,

Sondaj ilerleme metrajı gibi bilgiler;

e-Maden sistemine günlük olarak girilmek zorunda.

Bu verilerin giriş süresi, sondaj başlangıcından en az bir hafta öncesine kadar tamamlanmalı. Bu uygulama, saha denetimlerinin etkinliğini artırmayı ve sahada şeffaflığı sağlamayı hedefliyor.

Karotlar belgeli, fotoğraflı ve denetime hazır olacak

Sondaj işlemleri sonucunda elde edilen karot örnekleri, karot sandıklarında saklanacak. Sandıkların üzerinde; kuyu adı, il/ilçe bilgisi, kuyu eğimi ve derinliği, sondajın başlangıç-bitiş tarihi gibi tüm bilgiler yer alacak. Ayrıca bu sandıklar, yüksek çözünürlüklü bir kamera ile fotoğraflanarak sisteme yüklenecek. Bu sayede hem fiziksel hem dijital veri ile denetim süreci güçlendirilecek.

Yeni sistemle amaç: şeffaflık, yatırım disiplini ve kamu yararı

Yapılan düzenlemelerin temel hedefi, maden sahalarının atıl kalmasının önüne geçmek, yatırım taahhütlerini gerçekleştirmeyen firmaları sistem dışına almak ve kamu kaynaklarının daha etkin kullanılmasını sağlamak. Teminat sistemi ve veri zorunlulukları ile birlikte hem kamu hem özel sektör açısından daha disiplinli bir madencilik yapısı oluşturulması bekleniyor.