Mardin Efsaneleri

Araştırmacılarımızın yapmış olduğu efsane tasniflerini incelediğimizde bunların yapılan çalışmalara paralel olarak ortaya çıktıklarını görüyoruz. Bir bölgede ortaya çıkan tasnif diğer bir bölgedeki efsanenin hepsini kapsamayabilir. Bu tasniflerin oluşmasında temel olan, efsanelerin o bölgede bulunmaması ya da o efsaneye ulaşılamamasıyla alakalıdır. Çünkü tasnifler eldeki malzemeye göre oluşmaktadır. Biz de efsanelerimizi tasnif ederken eldeki malzemeyi temel aldık. Fakat bu çalışmada bazı efsaneleri hangi gruba alacağımız konusunda tereddüdümüz oldu.

Bir efsane hem diğer efsaneler, hem hayvanlarla ilgili hem de şekil değiştirmeyle ilgili efsaneler grubuna dahil edilebilirdi. “Kaplumbağa 1- 2- 3- 4 (Efsane noları:70- 71- 72- 73),” adlı efsaneler kaplumbağaya dönmenin sebebini açıkladığı için “diğer efsane”lere, hayvanlar hakkında anlatılan efsaneler olduğu için “hayvanlarla ilgili efsane”lere, şekil değiştirme motifine yer verdiği için de “şekil değişikliği ile ilgili efsaneler” grubuna dahil edilebilir. Bu şekilde olan efsanelerimizde hangi motif ana motif ise ve tespitlerimizde hangisine daha uygun düşüyorsa o gruba dahil ettik.

Mardin Efsaneleri üzerine yapmış olduğumuz tasnifleri elimizdeki metinlere bağlı kalarak aşağıda belirttiğimiz gruplara ayırdık:

I- Dini Efsaneler

1. Dini kişilerle ilgili efsaneler
2. Ziyaretler, mezarlar, türbelerle ilgili efsaneler
3. Camiler, kiliselerle (ibadet yerleri) ilgili efsaneler

II- Olağanüstü Kişiler, Varlıklar ve Güçlerle İlgili Efsaneler

1. Cinler, perilerle ilgili efsaneler

 b.Hastalık ve ölüm getiren varlıklarla ilgili efsaneler

1. Büyü ve büyücülükle ilgili efsaneler
2. Ölüm ve ölülerle ilgili efsaneler

 c.Nur inmesiyle ilgili efsaneler

III- Hayvanlarla İlgili Efsaneler

1. Şekil değiştirmeyle ilgili efsaneler
2. Açıklayıcı efsaneler

IV- Taş Kesilmeyle İlgili Efsaneler

V- Tabiatla İlgili Efsaneler

1. Dağlar, tepeler, kayalarla ilgili efsaneler
2. Çeşmelerle (pınarlar) ilgili efsaneler
3. Ağaçlarla ilgili efsaneler

VI- Yer Adlarıyla İlgili Efsaneler

VII- Diğer Efsaneler

VIII- Tarihi Efsaneler

1. Kaleler, hamamlarla ilgili efsaneler

IX- Aşkla İlgili Efsaneler

X- Gök Cisimleriyle İlgili Efsaneler

 a.Yıldızlarla ilgili efsaneler