Mardin'in Tarihi ve Eski Mahalle İsimleri
İŞTE MARDİN ESKİ MAHALLE İSİMLERİ
1995 yılında yayınlanan Mardin kitabı ve Mardin’de yaşayan tüm aile sülaleleri isim ve çağrıldığı
Mardin deki mahalle isimleri;
1518 de Kolasiyye,
1834 te Kolesiyye ve Medrese ve bugünkü Gül ve Medrese mahalleleri,
1518 de Yahudiyan,
1834 te Şehidiye ve bugünkü Şehidiye mahallesi,
1518 de Şemsiyye,
1834 te Bab-u sor ve bugünkü Savur kapı mahallesi,
1518 de Zeytun,
1834 te Şeyhullah ve bugünkü Şar mahallesi,
1518 de Kıssıs ve bugünkü sadece halk arasında kullanilan Kırkıs mahallesi,
1518 de Zarraka,
1834 te Necmeddin ve bugünkü Necmeddin mahallesi,
1518 de Bimarıstan,
1540 ta Sundık,
1834 te Latifiye Şeyh Çavuk ve bugünkü Latifiye ve Çabuk mahalleleri,
1518 de Bab-ul hammara,
1834 te Emineddin ve Mişkin ve bugünkü Emineddin ve Diyarbakır kapı mahalleleri,
1518 de Ba-i cedid,
1834 te Bab-i cedid,
Cami-i kebir ve Tekke ve bugünkü Yeni kapi,
Ulu cami ve Teker mahallelelerinden oluşmakta idi/ oluşmaktadır...
Tarihte Mardinin nufus sayımları;
1891 yılın da Mardin de 34.634,
Cizre de 12.843,
Midyat ta 27.928,
Âvina da 22.840 ve Nusaybin de 10.657 olmak üzere toplam da 108.914 MÜSLÜMAN
(O zaman ki sayımlarda etnik yapı kaydedilmediği için bu sayının içinde Muslümanların tüm etnik yapıları var.)
1891 yılın da Mardin de 8.320,
Cizre de 2.229,
Midyat ta 5.164,
Âvina da 769 ve Nusaybin de 2.588 olmak üzere toplam da 19.097 Ermeni,
1891 yılın da sadece Cizre de 53 katolik Ermeni,
1891 yılın da Mardin de 2.844,
Cizre de 1.113,
Midyat ta 242,
Âvina da 142 olmak üzere toplamda 4.341 Süryani kadim,
1891 yılın da Mardin de 3.406,
Cizre de 1.030,
Midyat ta 4.294,
Âvina da 363 ve Nusaybin de 2.588 olmak üzere toplamda 11.676 Süryani katolik,
1891 yılın da sadece Mardin de 1.185 Süryani Keldani,
1891 yılın da sadece Mardin de 325 protestan,
1891 yılın da Mardin de 560,
Cizre de 35,
Midyat ta 628,
Âvina da 264 olmak üzere toplam 1.487 Yahudi,
1891 yılın da Cizre de 126 ve Nusaybin de 340 olmak üzere toplam 466 Ezidi,
1891 yılın da Mardin de 266,
Cizre de 43,
Midyat ta 483,
Nusaybin de 247 olmak üzere 1.044 Süryani Nesturi ve diğerlerin den oluşan toplamda 78.332 HİRİSTİYAN ve diğerleri olmak üzere; MARDİN, KAZA, NAHİYE VE KÖYLERİNDE TOPLAMDA 187.246 kişi yaşıyordu...
Oransal olarak % 58 MÜSLÜMAN, % 42 HİRİSTİYAN ve diğerleri ne denk geliyordu...
İbadet ve imaret yerleri;
1905 Yılında Mardin (merkez, Nusaybin, Cizre, Midyat ve Savur ) de;
24 cami,
51 mescit,
20 kilise,
9 medrese,
6 han,
14 hamam,
21 Müslüman okulu,
11 Hıristiyan okulu
3 hastahane,
Yine 1900 yılların başlarına kadar açık, aktif, ve cemaatli olan Hiristiyan inancının üç Metropotliği vardı...
Süryani Katolik metropotliği;
(Mardindeki Meryem ana kilisesine bağlı,
şimdi Cumhuriyet meydanındaki Mardin Müzesi olan yer,
Mar Mihail Manastırı,
Meşkin kapıdaki sonradan Süryanilere geçen Mar Efram Manastırı Metropolitlik merkezi olarak 1933 kadar kullanıldılar),
Süryani Kadim metropotliği;
(Deyrûl Zafaran Manastırı 1293 ten 1932 yılına kadar "bazen kopukluk olsada" Metropotlik merkezi olarak kullanıldı),
Ermeni Katolik Metropotliği
(Ayn Sincê de bulunan Azize Surpuhi Varvara,
Surp Kevork ve Surp Hovsep kiliseleri 1688 den 1954 yılına kadar okul ve Metropolitlik olarak) kullanılmışlardır...
Ayrıca Cizre Süryani Katolik piskoposluğu ve Keldani serpiskoposluğu da bulunmakta idi...
Geçirilen afet ve felaket olayları;
1705 te çok yaygın veba,
1758 de kıtlık,
1770 te veba,
1779 da veba,
1800 de veba,
1804 te çok ağır kıtlık ve pahalılık,
1822 de veba,
1847 de Mardin in çok büyük kesiminin boşalmasına sebeb olan kolera,
1850 de kıtlık,
1857 de çok büyük kar ve soğuk,
1865 de 975 kişinin ölümüne sebeb olan kolera,
1871 de kıtlık ve pahalılık ve kolera,
1880 de kıtlık,
1914 te halkın üçte birinin açlık ve hastalıktan öldüğü kolera salgını..
Mardin ilk olarak 1869 da Posta, nüfus, tabib, arazi, vilayet, vergi görevlileri ile tanıştı...
1877 de Hükümet binası sonra Belediye binası kuruldu...
1891 de Ziraat bankası kuruldu...
Osmanlı salnamelerinde yer alan bilgilere göre Mardinden 4 ana başlıklı ürünlerden vergi toplanılıyordu.
(Tarım, gıda, deri, sanayi ye ek olarak hayvancılık)
1877 de Mardini ziyaret eden seyyah Grattan Geary buranın kızlarının çok güzel olduğunu ve fiziki olarak İtalyan,
Yunan kızlarına hatta Cennetin hurilerine benzediğini yazar...
Mardin'de Hastalık isimleri
ŞATFÊ nezle,
VIRRIKÊ ishal,
HİMMÊ sıtma,
VECA İL RAS baş ağrısı,
DANQ grib,
QOLENÇ karın bağırsak üşütmesi,
SA' LÊ öksürük,
UVVAYÊ boğmaca,
EBÛ SAFAR sarılık,
CARAB uyuz,
NEMES çil,
ZIKTAYÊ akne, sivilce,
DİMMELÊ ur, kist, apse,
INCASA kan çıbanı,
ITTAŞÊ ekzama,
ITLOA dolama,
HEFVÊ korkudan dudakta çıkan sivilce,
DEY verem,
NEZLÊ inme, felç,
ÊKLÊ
BARMÊ Û GEBSÊ bağırsak düğümlenmesi,
SEVDE kara sevda,
İLLÊ
EBÛ KEVES
VECE IL CEUVF karın ağrısı,
VAQ' IT İL SIRRA,
VAQ' IT İL veya QAMİT İL XAFQA, panik atak,
LEMMİL uyuşma, karıncalaşma,
RİH romatizma,
HAYYİT İL HEVE
FELEŞEN burkulma,
KESEREN kırılma,
LEM Â,
EBU XARYUN su çiçeği,
EBU SEVED glokom...
Sanatçıların sesine
sazına,
sanatlarına sağlık diliyorum,
ayakta alkışlıyorum...
- Kaynak;
Mardin-Asiret-Cemaat-Devlet sayfa125,131,397, sene 2000 de
- Kaynak;
Hanna Dolabene Tarihte Mardin kitabı sayfa 96, sene 1972 de
-Kaynak;
Diyarbakir salnamesi sayfa 152, sene1894 (toplamlar doğru çıkmıyorsa da oyle kaydedilmistir.)
- Kaynak;
Latif Ozturkatalay Mardin ve Mardinliler kitabı, sene 1995
