Şeyh Said Kimdir? Özgür Özel Şeyh Said için ne dedi? Şeyh Said torunları kimlerdir? Şeyh Said Bulvarı ?

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi 19 Ağustos 2019 tarihinden bu yana kayyum tarafından yönetiliyor. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi; geçen hafta, bulvar yapımına baladı, o bulvara Şeyh Said’in isminin verilmesi tartışmalara sebep oldu.

Peki Şeyh Said kimdir neden isyan etti?

1865 yılında Erzurum’un Hınıs ilçesinin Kolhisar köyünde doğdu. Şeyh Said, Nakşibendi tarikatının en önemli  ismilerinden biriydi.

Şeyh Said, cumhuriyetin ilanından sonra sosyal hayatta değişikliklere sebep olacak yasaların çıkarılması ve uygulanmasına tepki olarak, Mayıs 1925'te büyük bir isyan planı yaptı. Şeyhin eniştesi isyanın ihbar edince, jandarma Şubat 2925’te  Diyarbakır'ın Piran köyüne asker kaçakları olduğu öne sürülerek  operasyon düzenledi. Burada jandarmayla çatışmaya girildi.

İsyan, özellikle laikliğe karşı bir ayaklanmaydı. İsyan bugünkü Bingöl sınırları içerisinde olan Genç’te başladı. İsyancılar Hınıs, Çapakçur, Lice ve Palu’nun ardından Elazığ'ın merkezini de ele geçirdi ve Diyarbakır'ı kuşattılar. İsyan 2 ayın sonunda bastırabildi. 

Şeyh Said isyanı nasıl bastırıldı?

25 Şubat 1925 tarihinde doğu vilayetlerini kapsayacak şekilde bir ay sıkıyönetim ilan edildi.

Ayaklanmaya müdahale etmek  için bölgeye çok sayıda asker gönderildi. Mecliste çıkarılan yasalarla dini siyasete alet etmek, vatana ihanet olarak kabul edildi.

Meclis'ten Tahrir-i Sükûn Kanunu'nu çıkarıldı yasaya göre hükümete 2 yıl boyunca tüm Türkiye’yi kapsayacak şekilde "kamu düzenini bozduğu"  düşünülen örgütleri  kapatma tüm yayınları yasaklama yetkisi verildi. Kanunun süresi 1927’de doldu ancak 2 yıl daha uzatıldı.

Biri doğu vilayetlerinde, diğeri de kalan şehirlerde yetkili olmak üzere iki İstiklal Mahkemesi kuruldu.

İsyana  birçok çaplı Kürt aşiretin destek verdi. Şeyh Said'in 27 Nisan 1925'te yakalandı. Daha sonra  isyan b bastırıldı, Şeyh Said dahil 50'ye yakın kişi İstiklal Mahkemesi'nde yargılandı idama hükmedildi. 29 Haziran 1925'te Diyarbakır Dağkapı Meydanında idam edildi.

Şeyh Said Torunları Kimlerdir?

Şeyh Said'in çok sayıda torunu vardır. Şeyh Said'in torunları arasından en bilineni son genel seçimde seçilen  Ak Parti Erzurum Milletvekili Abdurrahim Fırat'tır.