Türkiye Unu ve Buğdayı İçin Eşit Rekabet Çağrısı: Sınır Kapılarında Maliyet Dengesi Şart

Türkiye’den transit geçen buğday ve un ticaretinde yaşanan maliyet eşitsizliği, yerli üreticileri ve ihracatçıları zora sokuyor. Sektör temsilcileri, transit buğdaydan analiz parası veya sigorta adı altında ton başına en az 80 dolar ücret alınmasını talep ederek, Türk ürünlerinin uluslararası pazarda rekabet edebilmesi için acil düzenleme çağrısında bulunuyor.

Türkiye Unu ve Buğdayı İçin Eşit Rekabet Çağrısı: Sınır Kapılarında Maliyet Dengesi Şart

Türkiye’den transit geçen buğday ve un ticaretinde yaşanan maliyet eşitsizliği, yerli üreticileri ve ihracatçıları zora sokuyor. Sektör temsilcileri, transit buğdaydan analiz parası veya sigorta adı altında ton başına en az 80 dolar ücret alınmasını talep ederek, Türk ürünlerinin uluslararası pazarda rekabet edebilmesi için acil düzenleme çağrısında bulunuyor.

Habur Kapısı: Bölge Ekonomisinin Kalbi

Türkiye’nin en önemli ticaret geçiş noktalarından biri olan Habur Sınır Kapısı, yıllık 15-16 milyar dolarlık hacmiyle bölge ekonomisinin adeta kalbi konumunda. Sektör temsilcileri, sistemli engeller olmasa Habur ihracatının 20 milyar doları aşabileceğini belirtiyor. Ancak, mevcut uygulamalarda Türkiye üzerinden transit geçen buğdaydan herhangi bir ücret alınmaması, maliyetlerin Türk üreticileri aleyhine işlemesine neden oluyor. Bu uygulamanın devam etmesi halinde yerli üreticilerin rekabet gücünün daha da zayıflayacağı uyarısı yapılıyor.

Alternatif Güzergâh: Nusaybin ve Rabia Kapıları

Bölgedeki ticaretin çeşitlendirilmesi ve yeni fırsatların yaratılması için Nusaybin Sınır Kapısı’nın Şara Hükümeti’ne devri gündeme geldi. Bu sayede, Nusaybin’den sadece 90 kilometre uzaklıktaki Rabia Kapısı üzerinden doğrudan Musul’a ulaşan alternatif bir güzergâh açılabileceği belirtiliyor. Ancak, Irak merkezi hükümeti ile Kuzey Irak yönetimi arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle bu potansiyel güzergâh henüz faaliyete geçirilemiyor. Sektör temsilcileri, bu anlaşmazlıkların Türkiye’nin ticari çıkarlarına zarar verdiğini ve acilen çözülmesi gerektiğini vurguluyor.

Kuzey Irak’ta Türk Ununa Yüksek Maliyet

Kuzey Irak’ta buğday ithalatı tek bir firma tarafından sıfır gümrükle yapılırken, Türk ununa ise ton başına 110,5 dolar gümrük masrafı ve 17 dolar kur farkı olmak üzere toplam 127,5 dolar ek maliyet uygulanıyor. Bu durum, Türk ununun pazarda rekabet etmesini neredeyse imkânsız hale getiriyor. Öte yandan, Irak Hükümeti ihaleyle aldığı unu vergisiz olarak Bağdat’a teslim ediyor. Sektör temsilcileri, bu uygulamaların Türk ürünlerinin pazar payını hızla kaybetmesine yol açtığını belirtiyor.

Bölge Ekonomisine En Fazla Mardin Etkilendi

Bu dengesiz uygulamalar en çok bölge ekonomisini, özellikle de Mardin’i olumsuz etkiledi. Son yıllarda 50’ye yakın fabrika kapandı ve binlerce kişi işsiz kaldı. Sektör temsilcileri, bu kayıpların önüne geçilmesi için acil önlem alınması gerektiğini vurguluyor.

Kalkınma Yolu Projesi ve Diplomatik Girişimler

Sektör temsilcileri, Türkiye’nin transit buğday ticaretinde rekabet gücünü koruyabilmesi için hem maliyet eşitliğinin sağlanması hem de alternatif güzergâhların devreye alınması gerektiğini ifade ediyor. Bu kapsamda, Kalkınma Yolu Projesi’nin bir an önce hayata geçirilmesi ve yeni ticaret kapılarının açılması gerektiği vurgulanıyor. Ayrıca, Irak ve Kuzey Irak yönetimleriyle ticari anlaşmazlıkların çözümü için diplomatik girişimlerin artırılması, Türk ürünlerine uygulanan ek maliyetlerin kaldırılması için gerekli adımların atılması isteniyor.

‘Yerli Üretim” Vurgusu ve Rekabet Sorunu

Yerli üretim teşvikleri kapsamında sadece Türkiye menşeli ürünlerin hedeflenmesine rağmen, uygulamadaki dengesizlikler nedeniyle Türk ürünlerinin rekabet gücü zayıflıyor. Sektör temsilcileri, transit geçen buğdaydan alınacak ücretlerle maliyetlerin eşitlenebileceğini ve Türk üreticilerinin uluslararası pazarda daha güçlü bir konuma gelebileceğini belirtiyor.