Vatandaş tepkili! Müjdeler Somut Adımlara Dönmeli! Artuklu yerine niçin Derik öncelikli?
AK Parti Mardin İl Başkanı Mehmet Uncu, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Prof. Dr. Vedat Işıkhan’ın Mardin ziyaretinde duyurulan ulaşım projelerine ilişkin yaptığı açıklamada, yatırım müjdelerini kamuoyuna aktardı ve hükümete teşekkür etti.
Ancak Uncu’nun açıklaması, içerdiği vaatlerin somut detaylardan yoksun olması nedeniyle eleştirilirken, yeni bir kamuoyu tepki odağı da oluştu: Artuklu yerine Derik’te çevre yolunun ihaleye çıkması.
Ziyarette duyurulan projeler
Uncu’nun aktardığı bilgiye göre ziyaret kapsamında şu projeler ön plana çıktı:
- Derik Çevre Yolu (ihale sürecinin başlatıldığı bildirildi),
- Savur Yolu (teknik süreçlerin tamamlanması sonrası ihale aşamasına gelmiş),
- Mardin Çevre Yolu (Diyarbakır–Kızıltepe kesimini kapsayan ilk etap yatırım programına alındı),
- Artuklu–Alakuş yolu rehabilitasyonu,
- Midyat ve Nusaybin’e yeni SGK hizmet binaları planlandığı açıklandı.
Uncu, projelerin şehir içi trafiği hafifleteceği, lojistiği güçlendireceği ve bölgesel kalkınmaya katkı sağlayacağına vurgu yaptı.
Derik önceliğine tepki: Artuklu neden bekliyor?
Artuklu ilçesi sakinleri ve bazı yerel aktörler, aciliyet gerektiren Artuklu çevre yolunun hala proje aşamasında kalmasına tepki gösteriyor.
Sosyal medya başta olmak üzere farklu platformlarda yağılan tepkilerin temel gerekçeleri:
- Artuklu’nun turizm kimliği ve “bacasız fabrika” olarak tanımlanan inanç turizm/tarih odaklı ekonomisi göz önünde bulundurulduğunda, artan şehir içi trafik ve ağır taşıt geçişlerinin ulaşımı olumsuz yönde etkiliyor.
- Vatandaşlar, Artuklu’daki çevre yolunun ivedilikle hayata geçirilmesini beklerken, Derik’te çevre yolunun ihale edilmesini “öncelik yanlılığı” olarak değerlendiriyor.
Mazıdağı fosfat tesisleri iddiası
Bazı yerel gözlem ve iddialara göre Derik Çevre Yolu, Mazıdağı’ndaki fosfat tesislerine giden ağır tonajlı kamyon ve tırlar için öncelikli güzergâh sağlama amacıyla planlanmış. Bu iddialar şu tepkileri beraberinde getirdi:
- Eğer Derik çevre yolu esas olarak endüstriyel taşımacılığın ihtiyaçlarına göre önceliklendirildiyse, kamu kaynaklarının kırsal/şehir dengesi gözetilmeden kullanıldığı eleştirisi gündeme geliyor.
- Mardin'e sosyal duyarlılık projelerinde yetersiz kalan, kamu hizmetlerine yeteri derecede yatırım yapmayan bir holdingin talebine göre güzergâh seçimi öncelikleri konusunda açıklık bekleniyor.
Eleştirinin ana hatları
Mehmet Uncu’nun açıklamasıyla birlikte ortaya çıkan eleştiriler şöyle özetlenebilir:
- Net takvim ve bütçe bilgileri yok; hangi proje ne zaman başlayıp biteceği, maliyet ve finansman kaynakları belirsiz.
- “Takip edeceğiz” taahhüdü bulunmakla beraber somut izleme mekanizması açıklanmamış.
- Derik–Artuklu öncelik sıralaması kamuoyunda açıklanmalı: neden Derik öne alındı? Hangi kriterler kullanıldı?
- Mazıdağı fosfat tesisleri iddiaları ve olası endüstriyel önceliklendirme, proje amaçlarının şeffaf şekilde paylaşılmasını gerekli kılıyor.
- Artuklu’nun turizm ve kültürel dokusunun korunmasına yönelik değerlendirmeler, çevresel ve sosyal etki raporları ile birlikte açıklanmalı.
Ne yapılmalı?
Uzlaşı ve kamu güveni için atılması önerilen adımlar:
- Projeler için etap etap net takvim ve bütçe açıklaması yapılması; Derik–Artuklu önceliklendirme kriterlerinin açıklanması.
- İhale, yüklenici ve finansman bilgilerini kamuoyuna net şekilde duyuracak şeffaf izleme mekanizması kurulması; bağımsız ilerleme raporları yayımlanması.
- Artuklu için acil koruyucu tedbirler (ağır taşıtların alternatif güzergâhlara yönlendirilmesi, trafik düzenlemeleri) uygulanmalı; çevresel ve sosyo-ekonomik etki değerlendirmeleri yayımlanmalı.
- Yerel paydaşlarla (belediye, sivil toplum, ticaret odası) düzenli istişare mekanizmaları oluşturulmalı.
Mehmet Uncu’nun devlet yetkililerine teşekkür ederek aktardığı projeler, Mardin için potansiyel fırsatlar sunuyor. Ancak Derik çevre yolunun ihale edilmesi ve Artuklu çevre yolunun projede kalması, yerel kamuoyunda ciddi tepki uyandırdı.