Yabancılar İçin Türkiye’de Şirket Kurmak Avantajlı mı?

Yabancı yatırımcılar Türkiye’de Türk yatırımcılarla eşit muamele görmelerinin ötesinde bazı noktada daha üstün haklara sahip olma konusunda da avantajlıdırlar. Doğrudan Yabancı Yatırımcılar Kanunu madde 3 düzenlemesi doğrultusunda;

Yabancı yatırımcılar Türkiye’de Türk yatırımcılarla eşit muamele görmelerinin ötesinde bazı noktada daha üstün haklara sahip olma konusunda da avantajlıdırlar. Doğrudan Yabancı Yatırımcılar Kanunu madde 3 düzenlemesi doğrultusunda;

• Doğrudan yabancı yatırımcıların kamulaştırılması ya da devletleştirilmesi sınırlandırılmış bulunmaktadır.
• Bunun yanı sıra yabancı yatırımcılar Türkiye’de elde ettikleri kar ve diğer bazı gelirleri yurt dışına serbest şekilde transfer edebilme güvencesine sahip bulunmaktadırlar.
• Diğer yandan Türkiye’de şirket kurmak isteyen yabancıların olası hukuki problemler dolayısıyla milli ya da uluslararası tahkim ile diğer uyuşmazlık çözüm yollarına başvurabilirler.
• Yabancı personel istihdamı açısından da çalışma izni kolaylığı sağlanmaktadır.
• Nakit dışı sermayelerin belirlenmesinde uluslararası değer kuruluşlarının raporları esas alınmaktadır.
• Tüm bunlara ek olarak yabancı yatırımcıların Türkiye’de irtibat bürosu ve şube açma imkanı da vardır.
• Türkiye, yabancı yatırımcıların haklarını koruyan pek çok uluslararası anlaşmaya taraf olduğu gibi pek çok vergisel avantaj da sağlanmaktadır.

Yabancı yatırımcılar pek çok hukuki ve ticari güvenceye sahip olsa da şirketlerin hukuki altyapılarının doğru bir şekilde oluşturulmaması halinde bu avantajların hiçbir anlam ifade etmeyeceği unutulmamalıdır.

Yabancı Yatırımcılara Sağlanan Teşvikler Nelerdir?

Yabancı yatırımcılara verilen teşviklere ve desteklere ilişkin düzenlemelerin yapıldığı farklı kanun ve yönetmelikler bulunmaktadır. Bunlar arasında;

• 2012 tarih ve 28328 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar,
• 2012/1 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliği,
• 2016  tarih ve 29900 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2016/9495 sayılı Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar,
• 2018/11201 sayılı Cazibe Merkezleri Programı Kapsamında Yatırımların Desteklenmesi Hakkında Karar,
• 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu sayılabilir.

Bahsi geçen kanun ve yönetmelikler dahilinde sağlanan yatırım teşvik sistemi, proje bazlı yatırım teşvik uygulamaları, cazibe merkezleri ve teknoloji geliştirme bölgeleri uygulamalarının yanı sıra söz konusu uygulamalarla sağlanan teşvik ve destekler olduğu gibi KDV istisnası, vergi indirimi, gümrük vergisi muafiyeti ve AR-GE teşviği yabancı yatırımcılara sağlanan kolaylıklar arasında sayılabilir. Bu teşvikler ve destekler birçok farklı kritere göre şekillenir.

Yabancı Ortaklı Şirketlerin Vergi ve SSK İşlemleri

Yabancı ortaklı şirketlerin vergi dairesi işlemleri Türk ortaklar tarafından kurulan şirketler ile birebir aynı şekilde ilerler. Bununla birlikte Vergi Daireleri İşlem Yönergesi’nin işe başlamada aranacak belgeler başlığı taşıyan 7.maddesinde; “şirketi temsile yetkili yabancı uyruklu kişilerin ikametgah ilmühaberi veya ikamet tezkeresi yada çalışma izni belgesinin temin edilmesi gerekir” ibaresi yer alır.

Yabancı şirket kurma işlemleri tamamlanıp şirket açıldıktan sonra belirli sürelerde ve belirli tarihlerde vergi iş ve işlemlerinin yapılması zorunluluğu vardır. Aynı şekilde yabancılar tarafından açılan şirketlerde Sosyal Güvenlik Kurumu iş süreçleri de Türk şirketleri ile aynı şekilde ilerler. Bu konuda sadece kuruluş aşamasında değil her tür çalışan giriş çıkışı ve diğer işlemlerde gerekli süreçlerin takip edilmesi gerekliliği göz ardı edilmemelidir.

 

Yabancıların Vergi Yükümlülüğü

Türkiye’de sermaye şirketleri %22 oranında kurumlar vergisi ödemekle mükelleflerdir. Bununla birlikte şahısların yıl içinde elde ettiği kazanç ve iratlar dolayısıyla gelir artan oranlı gelir vergisi yükümlülüğü doğacaktır. Türkiye’de ikamet eden kişiler ya da merkezi Türkiye’de bulunan şirketler de yurtdışından elde ettikleri gelir üzerinden vergilendirilirler.

Somut olaya göre değişen KDV yani Katma Değer Vergisi, ÖTV (Özel Tüketim Vergisi)ve damga vergisi de söz konusu olur. Şirket ortaklarının kar dağılımının yapılmasıya bunlar üzerinden de vergi kesintisi yapılacaktır.

Bunlara ek olarak şirket ya da şahıslar için vergi muafiyeti, istisnalardan faydalanılması ya da vergi teşviği de gündeme gelebilir. Çifte vergilendirmenin önlenebilmesi için uluslararası anlaşmalar ile yerli mevzuat düzenlemeleri yapılabilir.

Yabancı Şirket Ortakları İçin Çalışma İzni

Şirket ortağı olan yabancıların çalışma iznine ilişkin uygulamalar 6735 sayılı yeni Uluslararası İş Gücü Kanunu’nda güncellenmiş bulunmaktadır. Yürürlüğe giren yeni kanun kapsamında anonim şirketlerin Türkiye’de ikamet etmeyen yönetim kurulu üyeleri ve limited şirketlerin şirket yetkilisi olmayan diğer ortaklarına çalışma izni alınması zorunluluğu kaldırılmış bulunmaktadır. Bunun dışındaki yabancı şirket ortakları ise çalışma izni alma zorunluluğuna sahiptir.

Yabancılar İçin Türkiye’de Şirket Kurmak Ne Kadar Sürer?

Yabancıların Türkiye’de şirket kurma işlemleri genellikle 2 ila 7 gün içinde tamamlanır. Şirket türü, şirket esas sözleşmesinin hazırlanması, noter ve tescil işlemlerinin durumu hatta gerekli durumlarda bakanlıktan izin alınması süreci gibi etkenler şirket kurmak için gereken sürenin uzamasına ya da kısalmasına neden olabilir.

Yabancıların şirket kurması sürecinin yanı sıra Türk girişimciler de limited şirket kurmak ya da anonim şirket kurmak gibi süreçlerin aksaksız bir şekilde ilerlemesi için muhasebeci desteğinden faydalanmalıdırlar. Aksi takdirde gerek yabancı gerek Türk yatırımcıların belirledikleri şirket türünde gerçekleştireceği şirket kuruluş işlemlerinde istenmeyen aksaklıklarla ve ilerleyen dönemde ciddi hukuki sorunlara neden olabilecek sorunlarla karşı karşıya kalınması riski vardır.