Hayatımızın Merkezindeki Fatiha

Bismillah 

Elhamdülillah 

Esselamualeykum ve rahmetullah. 

HAYATIMIZIN MERKEZİNDEKİ “FATİHA SURESİ”

1-Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla.

1-Her türlü hamd, şükür, övgü âlemlerin Rabbi Allah'a dır.

3-(O) Rahman ve Rahimdir.

4-Din (ödül ve ceza) gününün tek sahibidir.

5-(Allah’ım) Yalnız sana kulluk/ibadet eder ve yalnız senden yardım dileriz.

6-Bizi Müstakim (dosdoğru) yola hidâyet eyle, 

7- Nimet verdiğin kişilerin yoluna, Azabına uğramış ve sapanların yoluna değil.

 

“Fatiha büyütülürse Kur’an olur, Kur’an küçültülse Fatiha olur”

Kıymetli Mardin Life okurları, bu yazımızda namazlarımızın her rekâtında, taziyelerimizde ve değişik vesilelerle sık sık okuduğumuz/dinlediğimiz Fatiha suresinden bahsedeceğiz. 

Fatiha Kur’an-ı Kerim'in, anası, esası kalbi ve anahtarıdır. Fatiha, Kur'an'ın önsözü özü, özeti ve çekirdeğidir. Kur'an adeta Fatiha’nın tefsiridir.

 “Kur'an şehrine, Fatiha kapısından girilir. Fatiha, Kur'an’ı bize, bizi de Kur'an’a açar. Kur’an, hayatın hakikatini, varoluşun mana ve mefhumunu açıklar, ruhumuzun gıdasını verir, aklımızın ihtiyacını giderir, dünya ve ahiret saadetine götüren yolu bize gösterir.

   Fatiha Allah-İnsan ilişkisinin kodlarını barındırır. Fatiha'da Allah'tan insana rahmet ve vahiy iner insandan Allah'a dua ve ibadet yükselir. Fatiha Allah-İnsan arasında sözleşmedir. İlk üç ayet, Allah'ı tanıtan bir senâ, son üç ayet insanı tanıtan bir dua, ortadaki ayet sözleşmenin bizzat kendisi, âmin, bu sözleşmenin altına atılan imzadır.”1 

Yüce Allah (cc) kutsi hadiste buyurur; "Ben namazı (Fatiha'yı) kendim ile kulum arasında ikiye böldüm. Yarısı bana ve öbür yarısı kuluma aittir. Kulum istediğine kavuşacaktır."

"Fatiha, Allah'a inanan herkesin üzerinde ittifak edebileceği muhteşem ilkeler bütünü, Yüce Allah'ın insanlığa manifestosudur. Eğer insanlık bir metin üzerine ittifak etse, bu Fatiha suresinin metni olurdu."1 Çünkü Fatiha’da Âdem'den (as) Efendimiz 'e (as) kadar gelen elçiler vasıtası ile yüce Allah'ın insanlara ilettiği hakikatlerin özü ve esası vardır. 

Fatiha suresinin namazın her rekâtında okunmasının hikmeti, İslâm’ın duygu, düşünce, inanç ve eğitim sisteminin temel ilkelerinin bu surede yoğunlaşmasındandır. 2

 

Bismillahirrahmanirrahim. 

Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla.

“Yaratan Rabbinin adıyla oku” (Alak 96/ 1) ve “Kur’an okuyacağın zaman, öncelikle kovulmuş şeytandan Allah’a sığın” (Nahl 16/98) ayetleri mucibince, okumaya, bir işe ve bir eyleme, Allah'ın adıyla başlamak muminlerin şiarıdır.

“Besmele, kulluk listesinin altına atılan imzadır. Besmele niyete aldırılmış bir abdesttir. Besmele, Allah'ın gösterdiği yerden hayata bakmak, O’nun gösterdiği istikamete yönelmek, Allah'lı ve Allah'la yaşamaya niyet etmektir.”1

Besmele, yüce Allah'ı anmak, O’na sığınmak O’nu sevmek ve tazim etmek ve O'nun azametini idrak, acziyetimizi itiraf etmektir.

"Besmele ile; şeytanın Kur’an’ı okuma ve anlama konusunda bizi gaflete ve tembelliğe sürüklemesinden, onun her türlü hilesinden Allah’ın himayesine sığınmak, Allah'ın emir ve hükümleri doğrultusunda bu işi yapıp tamamlayacağımızı, asla harama ve hilekârlığa sapmayacağımızı ve bu işi ancak Allah’ın yardımıyla başaracağımızı inandığımızı deklare etmekteyiz"3

 

Elhamdulillahi Rabbil âlemin.

Her türlü hamd, şükür ve övgü âlemlerin Rabbi Allah'a mahsustur.

Kâinatta olan her şey Allah’ın koruması gözetimi ve tasarrufu altındadır. Allah; bu âlemde bilip bilmediğimiz, görüp görmediğimiz canlı cansız her şeyi, denizde ve karada tüm varlıkları yaratan, yaşatan, rızıklandıran, terbiye eden, hayatlarının idamesi için gerekli ortam ve imkânı yaratan ve yöneten kadiri mutlak yegâne güçtür.

İnsanların, hayvanların, meleklerin, cinlerin ve bitkilerin âlemini; devasa ve cüce trilyonlarca galaksilerle dolu uçsuz bucaksız göklerin alemini ve gözle görülmeyen hücrenin içine sığdırdığı muazzam âlemi yaratan ve hepsini birbiri ile ahenkli bir etkileşim ile yaşatan yüce kudretin sahibi olan Allah, her türlü hamd, şükür ve övgülerin yegâne sahibidir.

Bu gerçeğe rağmen günde en az 17 kez "her türlü hamd ve övgüü âlemlerin Rabbi Allah'a aittir" dediğimiz halde, sabahtan akşama başta nefsimiz olmak üzere, anne, baba, aile, aşiret, kavim, şehir, bölge, meslek, takım, makam, mevki, tarikat, mezhep, meşrep, şeyh, cemaat, parti, lider ve statümüzü kısaca bütün aidiyetlerimizi övüp durmamız bizim Kur'an ile bağımızın zayıflığını ele veriyor.

 

Errahmanir-rahim.

Allah Rahman ve Rahimdir.  

(Allah her türlü Rahmet ve Şefkatin, sınırsız ikram ve nimetin, her türlü iyilik ve güzelliğin kaynağıdır.) 

 “Bu iki sıfatın bir arada zikredilmiş olması merhametin bütün anlamlarını, bütün hallerini ve bütün alanları kapsadığını ifade eder. 2 “Rahman, Allah’ın ayrılmaz sıfatı, Rahim, o merhametin hayat âlemine yansımasıdır. ”Rahman, Rahmetin sonsuz kaynağı olarak tüm varlığa rahmet eden, Rahim, iman edenlere kat kat Rahmet edendir. 1 

Besmelenin içinde Allah’ın yüzlerce sıfatından Rahman ve Rahim'in seçilmiş olması, Yüce Allah’ın kendisini en çok bu sıfatlar ile hatırlamamızı istemesindendir. Allah’a iman etmiş ve O'nun yolunda yürüyen Rahmanın kulları olarak bizlerin de merhamet ve şefkat ehli olmamız; mazlum, mağdur ve mahrum insanlara ve bütün canlılara karşı, cömert, affedici, yumuşak kalpli olmamız, iyilik ve güzellik adına ne varsa yaşamaya ve yaşatmaya gayret etmemiz icap eder.

 

Maliki yevmiddin. 

(Allah) hesap (kıyamet) gününün sahibidir. 

 

Bu ayette yüce Allah bizi ikaz etmekte ve sanki bize şöyle demektedir. "Ey insanlar; dönüşünüz banadır, kıyamet gününün tek meliki/sahibi, karar mercii benim, sadece bana güvenin, bana dayanın, bana sığının, benden isteyin. Ahiret’te hüküm ve söz sadece bana aittir, dünyada kime ve neye güveniyor, sırtınızı kime dayıyorsanız o gün bunların size hiç bir faydası olamayacaktır.. Vereceğiniz her karar ve atacağınız adımda bu gerçeği göz önünde bulundurun çünkü; “O gün ne mal fayda verir ne oğullar! Allah’a arınmış bir kalp ile gelen başka. (Şuara 88) "O gün kimsenin kimseye hiçbir fayda sağlamayacağı bir gündür. O gün söz, emir, buyruk yalnız Allah’ındır. (İnfitar 19)

 

İyyake na'budu ve iyyake nestain.  

(Ya Rabbi)Yalnız sana ibadet eder ve yalnız senden yardım dileriz. 

 

Ey Yüce Allah’ım; âlemlerin Rabbi, Rahman ve Rahim, hesap gününün sahibi sensin, senden başka güç ve kuvvet, ma'bud ve ilah yoktur. Kulluk etmeye layık yegâne varlık sensin ve sadece sana ibadet eder ve senden yardım dileriz.

Bu ayet aynı zamanda kelime-i tevhit olan "la ilahe illallah / Allah'tan başka ilah yoktur ve "la kuvvete illa billâh / Bütün kuvvet Allah'a aittir." ilklerinin mana ve mefhumunun farklı bir açılımıdır.

“Fâtiha, duayı Allah'a has kılmayı telkin ederek her tür aracı fikrini, kulun kalbinden silmeyi amaçlamaktadır. Zira ayetin ilk muhatapları olan Mekke müşriklerinin, şirke bulaşmaları "Yardım isteme" gibi masum bir gerekçe ile başlamıştı. Yardım isteği beraberinde ta'zimi, ta'zim ululamayı, ululama da kulluğu getirir. 1

Fatiha; İnsanlığı taş ve tahtadan yapılmış sahte tanrılardan, ölülerden ve yatırlardan, her türlü mekân ve eşyadan yardım isteme ve onlara sığınma zilletinden âlemlerin Rabbi olan Allah'tan yardım dileme ve O'na kulluk etme şerefine yönlendirir. “Yalnız Allah'a kulluk, kişinin kendi nefsi de dâhil Allah'tan başka her şeye kulluğu dışlar. Bu açıdan Fatiha, gerçek bir hürriyet manifestosudur. Zira sadece Allah'a kulluğa çağırmakla, kendi benliği de dâhil insanı tüm manevi zincirlerinden arındırmaktadır.”1

 

İhdines-siratal'mustekim. 

Bizi doğru yola hidâyet eyle. 

 

Allah’ın öğrettiği dua.

 

Fatiha kulun duası; kuran ise Allah’ın kula verdiği cevaptır. Kul kendisine doğru yolu göstermesi için Allah’a yalvarır Allah’ta cevap olarak adeta tüm Kur’an'ı önüne koyarak “Ey kulum benden hidâyet istedin işte sana hidayet. 4 “bu (Kur'an) içinde hiç şüphe bulunmayan sakınmak isteyenler için hidâyet kaynağı olan bir kitaptır.”(Bakara 2/2) 

Allah’tan istenecek ilk ve en önemli dua;"İhdinas-siratal mustakim” bizi doğru yola hidâyet eyle duasıdır. Hidâyet üzere olmak ve ölmek en büyük saadet, kurtuluş ve lütfu ilahidir. Bu lutfun devamı için yüce Allah bizlere bu duayı sürekli yapmamızı öğretiyor.  

Hidâyet üzere olan kişi, hayat yolcuğunda, hayatın sahibi olan Allah'a saygı çerçevesinde doğru düşünmeye ve doğru yaşamaya gayret eder. Allah’a, insana ve kâinata karşı sorumluluk duygusuyla hareket eder, her türlü zararlı ve kötü davranışlardan uzak durur, faydalı iyi ve güzel işlere yapar.

Hidâyet üzere olan her şeye sahiptir, olmayan ise her şeyden mahrumdur.

 “Allah’ı bulan neyi kaybetmiş, Allah’ı kaybeden neyi bulmuş ki?”

 

Sıratallezine en’amte aleyhim,

Bizi nimet verdiklerinin, yoluna ilet.

 

Ya Rabbi bizleri, sevip razı olduğun kullarının yoluna ilet, o kulların arasına kat, dünyada da ahirette bizi bu insanlara arkadaş ve yoldaş eyle, çünkü sen bu insanları sevdin ve nimet verdin. “Sevdir bize sevdiklerini, yerdir bize yerdiklerini.” 

 

Ğayril mağdubi aleyhim veled-dallin.

(Bile isteye gösterdiğin yoldan saparak isyan edip) Gazabına uğramışların ve doğru yoldan/ İslam’dan sapanların yoluna değil. Âmin.

 

Fatiha’nın/Kur'an'ın üzerinde ne kadar dursak, tefekkür etsek, Rabbimizi daha iyi tanır, kulluğumuzu ve duyarlılığımızı canlı tutarız. Kur'an'ın mana ve mefhumuna göre düşünüp yaşarsak hem içimiz hem dünyamız hem ahiretimiz mamur olur.

Kur’an okuyanlarımızı anlayarak okumaya, okumayanlarımızı da günde 5 dakika her gün ömür boyu (anlayarak) okumaya davet ederek yazımızı bitirelim.

Yüce Allah bizleri Kur’an'ı okuyan, anlayan ve yaşayanlardan eylesin.

Âmin 

Velhamdu lillahi Rabbiâlemin. 

 

 

(1) Kur'an Surelerinin Kimliği

(2) Fizilal'il Kur'an

(3) Yüce Kur'an'ın Manası ve Mesajı

(4) Tefhimul Kur'an