Kamu İhale Kanunu’nda Hakim İlkeler

Gürsel Ekmen Miroğlu
18.03.2019 10:04

Gelişmiş ülkeler toplumun refah seviyesini belli bir standarda oturtmak için Rekabetçiliği ve Şeffaflığı genel ilke edinerek kanun ve yasalarını bunun üzerine kurarlar.Denetim mekanizmaları kurmak ve uygulayıcıları denetlemek belli gelişmişlik düzeyine geçişin ilk adımları arasında sayılır.Gelişmekte olan Ülkelerde ise bu süreçler daha sancılı geçer.Hem ekonomik hemde sosyal yönü bulunan kamu işlerinin büyüklüğü göz önüne alındığında düzenlemeler oldukça geniş kitleleri etkilemektedir.Kamu İhale Kanunu ile asıl hedeflenen ise yapılacak işin Şeffaflık ilkesi dahilinde ekonomik olarak en avantajlı(en iyi değer) şekilde yapılabilmesi ve kamu kaynaklarının tasarrufu sağlanarak oluşabilecek hukuksuzlukların önüne geçilmesidir.

Hakim ilkeler dediğimiz kavramlar;Rekabetçilik,Şeffaflık(saydamlık),Güvenirlik,Kamuoyu Denetimi,Eşit muamele,Gizlilik,Kaynakların verimli kullanılması ve uygun şartlarla ihtiyaçların karşılanması gibi ilkelerden oluşur.Şeffaf ve Rekabetçi bir kamu sistemine geçişin ardından;

-Bangladeş’te elektrik fiyatlarında önemli bir düşüş yaşanmış,

-Kolombiya’da bazı malların alımında %47 tasarruf elde edilmiş ve
-Guatemala’da ise ilaç alım bedelleri %43 düşmüştür.

Yine bazı Avrupa Komisyonu çalışmalarında Şeffaf ve Rekabetçi ilkelerle temin edilen kamu alımlarında yaklaşık 5 trilyon Avro tasarruf sağlandığı belirtilmiştir.Hakim ilkelerden olan “Eşit muamele” ilkesi ise tüm isteklilere eşit biçimde davranılmasını ifade eder ve Rekabet ilkesini körükler.Herkesin eşit bilgiye sahip olmasıyla da Şeffaflık ilkesinin oluşmasını sağlar.

“Kamuoyu Denetimi” ilkesi ise aslında tüm Dünya’da en önemli olan ve genel-geçer niteliğe sahip olan ilkedir.Kamu İhale Kanunu’na göre uygulanması gereken idari işlemlerin keyfiliğinin sorgulanması ve denetlenmesi yöntemlerinden biri olan bu ilke,yapılacak olan kamu işleriyle ilgili İş ve İşlemlerden herkesin haberdar olması ile hak ve yükümlülüklerini belirtir.Şikayet ve itirazen şikayet mekanizmalarının bir yönüde kamuoyu denetiminin sağlanmasına kapı aralamasıdır.

Güvenirlik ve Gizlilik ilkeleri ise birbiri ile uyum gösteren iki hakim ilkedir.İlkinde idari işlemlerin istekliler nezdinde gerek hazırlık gereksede uygulama aşamasında hukuka uygun davranılacağının kabul görmesidir.Gizlilik ilkesi,şeffaflık ilkesi ile ters görülebilse de yaklaşık maliyet değerlerinin ve ticari sırların paylaşılmamasını sağlaması bakımından önemli bir görev üstlenir.

Sürekli olarak değişen Kamu İhale Sistemi yerine,Şeffaf ve Rekabetçi bir anlayışa sahip oturmuş sistemler gelişmiş ülkelerin iç dinamiği ve lokomotifini oluşturmakta.Etik manada büyük bir sosyal yönüde olan bu sistemde uygulayıcılarada tabiki büyük görev düşmekte....