Otoritaryen Kişilik Üstüne - Theodor W. Adorno Kitap özeti, konusu ve incelemesi

Otoritaryen Kişilik Üstüne kimin eseri? Otoritaryen Kişilik Üstüne kitabının yazarı kimdir? Otoritaryen Kişilik Üstüne konusu ve anafikri nedir? Otoritaryen Kişilik Üstüne kitabı ne anlatıyor? Otoritaryen Kişilik Üstüne PDF indirme linki var mı? Otoritaryen Kişilik Üstüne kitabının yazarı Theodor W. Adorno kimdir? İşte Otoritaryen Kişilik Üstüne kitabı özeti, sözleri, yorumları ve incelemesi...

Kitap Künyesi

Yazar: Theodor W. Adorno

Çevirmen: Doğan Şahiner

Yayın Evi: Say Yayınları

İSBN: 9789755708898

Sayfa Sayısı: 283

Otoritaryen Kişilik Üstüne Ne Anlatıyor? Konusu, Ana Fikri, Özeti

"Potansiyel faşist birey mevcutsa, o kesin olarak nasıl biridir? Antidemokratik düşünceyi oluşturan şey nedir? Böyle birinin içindeki düzenleyici güçler nelerdir? Bu birey mevcutsa, gelişme tarzı ve bu gelişmeyi belirleyen etkenler nelerdir?"

Bu kitap, Frankfurt Toplumsal Araştırmalar Enstitüsü üyelerinin Nazi Almanyası'nı terk ederek ABD'ye yerleştikleri dönemde yayımladıkları Önyargı Üstüne Çalışmalar başlıklı beş ciltlik eserin üçüncü cildini oluşturan Otoritaryen Kişilik adlı bölüme T. W. Adorno'nun yaptığı katkılardan oluşmuştur.

Adorno'nun, Antisemitizmin nedenlerine odaklanarak başladığı Niteliksel İdeoloji İncelemeleri altbaşlıklı bu çalışma, giderek azınlık karşıtı önyargının daha geniş ideoloji ve karakter modelleriyle ilişkisinin incelenmesine dönüşmüş, başlangıcın aksine Antisemitizm ele alınan konulardan sadece biri haline gelmiştir. 

İdeoloji ve kişilikler arasındaki ilişkiler sorunu, "klişeler" konusunun da etraflıca ve çokyönlü incelenmesiyle çok az kitapta, bu kadar çarpıcı, bu kadar düşündürücü şekilde ele alınmıştır. 

(Tanıtım Bülteninden)

Otoritaryen Kişilik Üstüne Alıntıları - Sözleri

• Bütün modern faşist hareketler cehaleti hedeflemiştir; olguları bilinçli bir şekilde öylesine manipüle etmişlerdir ki, ancak bu olguları bilmeyenler karşısında başarıya ulaşabilirlerdi. Çağdaş toplumun karmaşalarıyla ilgili cehalet, modern tipten gerici kitle hareketi için ideal bir yeşerme zemini olan genel bir belirsizlik ve kaygı durumuna yol açar. Böylesi hareketler hep “popülist” ve artniyetli bir biçimde antientelektüeldir.
• Kişiselleştirme açıkça faşist bir potansiyel taşır. Her türlü nesnel anonim denetim ve denge sistemine karşı, demokratik denetime düşman olan bireye cephane sağlar. Şimdiki durumda “büyük adam” yaltaklanmacılığının ardında, “önderi izleme”ye hazır oluşun gölgesi görülmektedir.
• Toplumsal baskıdan acı çekenler, diğer mazlumlarla birlik olmaktan çok, sık sık bu baskıyı başkalarına aktarma eğilimindedir.
• Bütün faşist hareketler resmen geleneksel düşünce ve değerleri kullanırlar; ama gerçekte, bunlara bütünüyle farklı, antihümanist bir anlam kazandırırlar.
• Bir azınlık gruba düşman olan bir kişi büyük ihtimalle daha birçok azınlık gruba da düşmandır.
• Geleceğin muhtemel faşisti açısından, kendi toplumsal özdeşleşimi babasıyla olan özdeşleşimi kadar kararsızdır.
• İsimlerden söz etmek, sorunlardan söz etmekten daha kolaydır.
• Her şeyden önce, bireyin gerçek anlamıyla yaşam ve ölümü, görünüşte uzaktaki politik dinamiklere bağlıdır.
• KİŞİLİK: Bireyin içindeki güçlerin az çok kalıcı bir örgütlenişidir.
• Siyasete karşı sövgüler zaman zaman totolojilerle sonuçlanır: siyaset, fazla siyasi olmakla suçlanır.
• Kişilik esasen ihtiyaçların örgütlenmesiyse, o halde kişilik ideolojik tercihlerin bir belirleyeni olarak görülebilir.
• Kötü adamla korkutulan çocuk, aynı zamanda, her yabancıyı “amca” diye çağırmaya da teşvik edilir.
• Nazi Almanyası’nda şu yorum sık sık işitilmekteydi: “ Führer bu yapılanları bilmiyor” -toplama kampları söz konusu olduğunda bile.
• Faşizm bir siyasal hareket niteliğiyle başarılı olmak için kitlesel bir temele ihtiyaç duyar. Sadece korku kaynaklı bir itaati değil, halkın büyük çoğunluğunun aktif işbirliğini de garantiye almalıdır.
• Modern faşizm bir kitle tabanı olmaksızın düşünülemeyeceğinden, onun gelecekteki muhtemel izleyicilerinin iç dokusu hala can alıcı önemini korur ve aslında sorunun öznel yönünü dikkate almayan hiçbir savunma “gerçekçi” olmaz.

Otoritaryen Kişilik Üstüne İncelemesi - Şahsi Yorumlar

Otoritaryen Kişilik Üzerine; Theodor W. Adorno Adorno, sosyoloji eğitimi alırken en merak ettiğim düşünürlerdendi, ders notları dışında da ayrıntılı okuma yapmayı hep istedim, bu eser vesile oldu başlamama. Frankfurt ekolü temsilcisi, sıkı bir marksist. Felsefe, sosyoloji ve müzikoloji üzerine eğitim görmüş ama psikoloji alanına da epeyce hakim. Zaten bu eserde de faşizmi sosyolojik ve psikolojik altyapılarıyla incelemiş ve çok yerinde çıkarımlarda bulunmuş. 1940’lı yıllar Amerika’sı antisemitizm ve ırkçılık üzerine, görüşmecilerle yapılan soru cevap sonrası çıkarımları... Bir insan, sonuç olarak bir toplum nasıl ırkçı olur, ya da olmaz bunun üzerine... Çok şey kattı bana, ve eminim okuyacak herkese de çok faydası olacak bir eser. “İktidar, hemen hemen, iktidarı kötüye kullanmakla eşdeğerdir.” “Politik hasımları kadar bol klişeler ve süslü laflar kullanmaları olasıdır. Kimileri, ırk ayrımcılığını sınıf mücadelesinin büyük konularının yalnızca bir yan ürünü olarak görüp onun önemini azımsama eğilimindedir.- bu, onlar hesabına, bastırılmış önyargıların belirtisi olabilir.” “Nazi Almanyası’nda şu yorum sık sık işitilmekteydi: “ Führer bu yapılanları bilmiyor” -toplama kampları söz konusu olduğunda bile.” ️Dersim katliamındaki gibi, faşizm nasıl da benzer... (Derya bakırcı)

ilk başlarda anti semitizm araştırması olarak başlayan ancak görüşmeler ve incelemeler sonucunda daha geniş bir anlamı olan ön yargı nın incelenmesine dönüşen bir yapıttır. Ön yargının hangi dinamikler üzerine kuruldugunu ve bunun nelerden beslendiğini, görüşmecilerin söyledikleri üzerinden psikanaliz yönteminide kullanarak bir durum tespiti yapılmıştır. (Fahrettin Apak)

İnsanlar hangi güdülerle otoriter kişilikler ve yönetimler üretiyorlar. Otoriter yönetimler hangi metod ve klişelerle baskının gönülden taraftarı olan kişiler yetiştiriyor. Bu soruların cevabını daha çok araştıracağımız kesin gibi. Elimizdeki kitapta bu alanda yapılan cidi çalışmalardan biri. Nazi zulmünden kaçarak ABD´ye sığınan Frankfurt Toplumsal Araştırma Enstitüsü üyelerinden biri olan Adorno ekip arkadaşları ile yaptığı çalışmaların ürünü olarak bu kitabı kaleme almış. Bilimsel bir kaynak olan bu kitabı insan psikolojisi/sosyoloji gibi alanlara özel ilgisi olan kitapseverlere veya bu alanda öğrencilik/araştırma yapanlara önerebiliriz. (Kitap okumak)

Otoritaryen Kişilik Üstüne PDF indirme linki var mı?

Theodor W. Adorno - Otoritaryen Kişilik Üstüne kitabı için internette en çok yapılan aramalardan birisi de Otoritaryen Kişilik Üstüne PDF linkidir. İnternette ücretli olarak satılan çoğu kitabın PDFleri bulunmaktadır. Ancak bu PDF'leri yasal olmayan yollarla indirmek ve kullanmak hem yasalara hem de ahlaka aykırıdır. Yayın evlerinin sitesinden PDF satılıyorsa indirebilirsiniz.

Kitabın Yazarı Theodor W. Adorno Kimdir?

Theodor W. Adorno (Theodor Ludwig Wiesengrund-Adorno), 11 Eylül 1903 yılında Frankfurt am Main'de doğmuş ve 6 Ağustos 1969'da İsviçre Visp, Visp, Valais, İsviçre'de bir klinikte hayata gözlerini yummuş Alman felsefeci, toplumbilimci, bestekâr ve müzikbilimci.

Adorno, sosyoloji ve felsefe profesörüydü. Aynı zamanda kompozitörlük de yapan bir müzikolog ve eleştirmendi. Düşüncelerinin ağırlık noktası toplumsal kritiğin bütününü oluşturduğundan bir toplum bilimci olarak da anılır. Nesnel olanın özdeşleşmesindeki "düşüncenin ilk ortaya çıkış formu" onun ideoloji kritiğinin diyalektini temsil ederken aracı olmaya çalışarak paylaştığı görünen dolaysızlığın ki bütün aşamalarında yine kendine dağılan değişkenliği, doğru düzleminde aracısız olarak varlığını kabullenmeliydi. Sanki kendi içinde, mantık sınırlarını aşmadan gelinen felsefik bir kritik noktada istençle yoğrulmuş, geriye bakmadan objektif verilerle beslenerek sakinleştirici özellik taşıyan bir denemeyi, düşüncenin asıl çıktığı yerin dışına taşırmak gibi

Bir filozof ve toplum bilimci olarak Adorno'nun, Institut für Sozialforschung (Sosyal Araştırmalar Enstitüsü Frankfurt Okulu) 1950'lerdeki totaliter antisemitizm ve üniversite öğrenci hareketinin kültürel kimliği ve kritiği bağlamında bütün nesnelliğinde objektifleştrmeye çalıştığı "Vatandaşlığın körleşen birlikteliği"ndeki değerlendirmesi günümüzde önemini hâlâ yitirmemiş olması açısından önemlidir.

Diyalektik der Aufklärung (Aydınlanmanın Diyalektiği), Philosophische Fragmente (Felsefik Parçalar), 1947, Max Horkheimer ile beraber yapılmış, kültür endüstrisi üzerine başlık taşır, Minima Moralia Reflexionen aus dem beschädigten Leben 1951 (Asgari Etik, hasar görmüş yaşamdan yansımalar), Ästhetische Theorie (Estetik Teorisi) 1970 posthum, Modern Müziğin Felsefesi 1949, Otoriter Kişilik, (Adorno yönetiminde bir çalışma grubu tarafından 1950'de hazırlanmıştır), Negative Dialektik (Negatif Diyalektik) 1966'da yayınlanmış başlıca eserleridir.

Theodor W. Adorno Kitapları - Eserleri

• Kültür Endüstrisi - Kültür Yönetimi
• Aydınlanmanın Diyalektiği
• Sosyolojik Açılımlar
• Teori ve Pratik Üzerine Bir Tartışma (1956)
• Minima Moralia
• Ahlak Felsefesinin Sorunları
• Sahicilik Jargonu
• Otoritaryen Kişilik Üstüne
• Toplum Üzerine Yazılar
• Edebiyat Yazıları
• Walter Benjamin Üzerine
• Ernst Bloch’la Söyleşiler
• Rüya Kayıtları
• Estetik ve Politika
• Negatif Diyalektik
• Metafizik - Kavram ve Sorunlar
• Müzik Yazıları
• Yeni Sağ Radikalizmin Veçheleri
• The Culture Industry

Theodor W. Adorno Alıntıları - Sözleri

• İlgi duyduğu şeyden mahrum bırakılmış kişi kızgınlıkla kendini ilgilendirmeyen işlere karışır; herhangi bir dahli olmaması gereken konulara dair malumatla haset içinde mest olur. (Sahicilik Jargonu)
• Psikoloji, felaketleri düşleyenin onları arzuladığını bilir. Ama niye o kadar açgözlü bir hevesle gelip onu buluyorlardır? (Minima Moralia)
• Ay geceleri, insan her şeyi o kadar karanlık görmesin diye parlar. (Ahlak Felsefesinin Sorunları)
• .. müphemlik en sevdiği felsefe tarafından lanetlenen bir dilsel tavrın aracıdır. (Sahicilik Jargonu)
• Propaganda yoluyla olan her şey belirsiz ve kuşkuludur. (Yeni Sağ Radikalizmin Veçheleri)
• Şurası muhakkak ki, nasyonal sosyalizmin kararlı düşmanları olup bitenlerden ta başından beri kesinlikle haberdardılar. (Yeni Sağ Radikalizmin Veçheleri)
• “Aşağıya doğru otorite, yukarıya doğru sorumluluk." (Toplum Üzerine Yazılar)
• Nazi Almanyası’nda şu yorum sık sık işitilmekteydi: “ Führer bu yapılanları bilmiyor” -toplama kampları söz konusu olduğunda bile. (Otoritaryen Kişilik Üstüne)
• İlk olarak doğanın determinizminin bütüncül olduğunu, yani doğadaki her şeyin yasalara uygun olarak neden-sonuç tarafından belirlendiğini varsayalım. Bu durumda Kant'ın ahlak yasasının bir veri, bir buyruk, kendini bize karşı konmaz biçimde dayatan bir şey olduğu iddiasının kendisi — bu aynı formülle dile getirmeme izin verecek olursanız— derinden ahlakdışı olacaktır. Ahlakdışı olacaktır çünkü insanlardan, ampirik varlıklar oldukları için muhtemelen karşılayamayacakları taleplerde bulunacaktır. Burada Kant, psikolojik paralojizmlere yönelik eleştirisinde ruhun temel belirleyenlerini ampirik-olmayan bir şeye dönüştürecek rasyonel bir ruh teorisi önermek yerine, ruhun, zaman ve mekân dünyasına gömülü olduğu sürece ampirik bir fenomen olduğunda ısrar etmiştir. Platon'un tersine Kant ruhun bir parçasının doğal dünyanın parçası olmaksızın var olabileceğini kabul etmemiştir. Bilimsel yöntemin bir savunucusu olarak Kant ruhun bilime, dolayısıyla da psikolojiye ve neden-sonuç yasalarına tabi olmayan herhangi bir parçası olabileceğini kabul edemezdi. Örneğin, varsayalım ki Kant bir düşünce psikolojisi gibi bir şey kurmak, yani öznenin en üst mantıksal davranış tarzlarını (bu davranış tarzları da insan öznesinin dış dünyaya verdiği gerçek tepkileri içerir) koşullayan psikolojik etkenleri incelemek istemiş olsun. Bu durumda ruhun bir yetisini veya gücünü pozitif olarak verili ve dünyada mevcut bir şey olarak tanımlayıp onu yine de kavranabilir dünyaya aitmiş gibi göstermeyi reddederdi. Eğer bu iki alemin birbirlerine uzlaştırılamaz şekilde karşıt oldukları doğruysa, o zaman ahlak yasasını bir veri olarak koyutlayarak insanlığa talepleri daha en baştan onun gücünün ötesinde olacak bir yük yüklemiş olurdu. Bu aşırı talebin bizatihi Kant için etiğin tepe noktası, (yunanca kelime) ; olan şeyle, yani aklın kendisiyle pek de bağdaşmayan bir tür akıldışılık olacağını da eklemek isterim. (Ahlak Felsefesinin Sorunları)
• "Bir zamanlar miadını doldurmuş gibi görünen felsefe bugün hâlâ yaşıyor çünkü onu gerçekleştirme fırsatı kaçırıldı." (Negatif Diyalektik)
• İsimlerden söz etmek, sorunlardan söz etmekten daha kolaydır. (Otoritaryen Kişilik Üstüne)
• "Her yerde benzerlikler görmek, her şeyi aynı kılmak, zayıf gözlerin işaretidir."*** (Toplum Üzerine Yazılar)
• Bir şeyin keyfini sürmek bir putlaştır­mayı da ele verir: keyif insanın kendisini bir Ötekine teslim etmesidir. Aslında doğa keyfin ne olduğunu bilmez: o bir şeyi gereksinimlerin gi­derilmesinden öteye götürmez. Yüceltilmemiş duygulanımlar yüceltil­mişlerden daha az olmamak üzere, her tür haz toplumsal bir nitelik taşır. Hazlann kökeni yabancılaşmadır. Bir yasağı bilmeden çiğneme­nin verdiği keyif bile uygarlıktan, katı düzenden kaynaklanır; ancak böyle bir düzenin içinde var olan keyif doğaya karşı kendisini koru­yan düzenden doğaya geri dönmeyi özler. Keyfin büyüsü ancak, bir düş insanı çalışma cebrinden ya da bireyin belirli bir toplumsal işleve ve sonunda bir benliğe bağlılığından koparıp; egemenliğin ve terbiye etmenin olmadığı tarihöncesine götürdüğünde duyumsanır. (Aydınlanmanın Diyalektiği)
• Eğlence, özel sektör tarafından ödenen reklam sloganlarından da çok tekrarlayarak kitlelerin zihninden sildiği yüksek değerlerin yerini alır ve idealler arasında kendine bir yer açar. (Kültür Endüstrisi - Kültür Yönetimi)
• Modern faşizm bir kitle tabanı olmaksızın düşünülemeyeceğinden, onun gelecekteki muhtemel izleyicilerinin iç dokusu hala can alıcı önemini korur ve aslında sorunun öznel yönünü dikkate almayan hiçbir savunma “gerçekçi” olmaz. (Otoritaryen Kişilik Üstüne)
• "Bir gün gelecek, kültür endüstrisinin yarattığı çöp yığınına ve daha ciddi endüstrilerin sunduğu o acınası 'yüksek kaliteli' mallara insanların ihtiyacı olmadığı anlaşılıverecek." (Edebiyat Yazıları)
• Kant'ı ahlaki olanın apaçık olduğunu söylüyormuş gibi yorumlamak da mümkündür. Kant'ın Fichte'nin bilgi teorisine gösterdiği bütün dirence rağmen, Fichte'nin öğretisinin bu veçhesine itirazı yoktu bence. Zaten tarihsel bir olgu olarak böyle bir itirazda bulunmuş olduğunu da görmedim, duymadım. Bilgi ile erdemin bu özdeşliğinin sorunlu yanı — bunu "yüreğin soyluluğuna" bağlamak gibi bir niyetim olmasa da bunu ifade etmek gerekli bana kalırsa— ahlaki eylemdeki tayin edici bir unsurun ortadan kalkmasıdır kuşkusuz. Bu unsur da ahlaki bilinçten ahlaki eyleme geçiştir. Nitekim ahlakın akılla özdeşleştirilmesine yönelik esaslı itirazlardan biri, doğru bilince sahip olmamın hiçbir biçimde bu doğru bilince uyumlu olarak davranmamı gerektirmediğidir. Üstelik, toplumda belli bireylerin çıkar ve amaçları ile bir bütün olarak toplumun çıkar ve amaçları arasında bir antagonizma geliştikçe böyle dolaysız bir özdeşlik varsaymak da güçleşir. (Ahlak Felsefesinin Sorunları)
• doğal değil, toplumsal olarak üretilen ve pekiştirilen bir niteliktir aptallık. (Minima Moralia)
• Mutluluğu sadece somut iktidarın bir ifadesi olarak anlamlandırabilenler, diğerlerinin tümüyle soyut olan özgürleşme hakkını esirgerler. (Yeni Sağ Radikalizmin Veçheleri)
• düşüncelerimi öyle düzenlemeliyim ki, önce en basit ve bilinmesi en kolay nesnelerden başlayıp adım adım, deyim yerindeyse kerteli bir şekilde ilerleyerek daha karmaşık ve bileşik olanlara yükseleyim (Edebiyat Yazıları)