Yahya Kemal - Ahmet Hamdi Tanpınar Kitap özeti, konusu ve incelemesi

Yahya Kemal kimin eseri? Yahya Kemal kitabının yazarı kimdir? Yahya Kemal konusu ve anafikri nedir? Yahya Kemal kitabı ne anlatıyor? Yahya Kemal kitabının yazarı Ahmet Hamdi Tanpınar kimdir? İşte Yahya Kemal kitabı özeti, sözleri, yorumları ve incelemesi...

Kitap Künyesi

Yazar: Ahmet Hamdi Tanpınar

Yayın Evi: Dergah Yayınları

İSBN: 9789759952457

Sayfa Sayısı: 222

Yahya Kemal Ne Anlatıyor? Konusu, Ana Fikri, Özeti

... Tanpınar'ın "Yahya Kemal" kitabı, XIX. asır Türk edebiyatı tarihi, Makaleler'i ve edebi eserleriyle beraber, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde yıllarca okutulmuş ve incelenmiştir. Tanpınar'ın bu eserleri vasıtasıyla, yüzlerce Türk genci Yahya Kemal ile beraber Tanpınar'ı da yakından tanımış, sevmiş, Türk tarih, edebiyat ve kültürüne onların gözüyle bakmıştır."

-Mehmet Kaplan-

Yahya Kemal Alıntıları - Sözleri

• İnsan âlemde hayal ettiği müddetçe yaşar.
• Köksüz şeyler daima yüzer, daima beyhude yere bir karşı sahil arar. Halbuki millî hayat devamdır. Devam ederek değişmek, değişerek devam etmektir. Çünkü yaratmanın ilk şartı devamdır, hakiki kırılışlar ve kopuşlar ancak yaratış ucubeleri, yarım mahluklar vücuda getirir.
• Siz zaten arkasından ağlamak için seversiniz …
• En basit ve esaslı şeylere hücum edilir. İnsanlar tabiî olanı daima güçlükle kabul ederler. Biz kendimizi çapraşık yollardan aramaya alışmışızdır
• Hazmedilmeyen komplekslerin psikolojik hayatı çok uzaktan, hem de şahsiyetin merkezi olarak idare ettikleri bugün kolayca itiraz edilebilecek şeyler değildir.
• Misaller ve deliller hazinesiydi.
• Asıl yeni olan şey manzumenin âdeta bütün hayatı susturarak konuşması, onu bir uykunun içinde bize bu uykunun bir rüyası gibi vermesidir.
• Hangimiz dünyanın bir yuvarlak olduğunu öğrendikten sonra bir kerecik olsun onun fezada bütün ışıklarıyla, insan talihi denen acayip, muhteşem talihi yaşayanların ıstırap, ümit ve neşesini yüklenmiş yol alır tasarruf etmemiş ve bu küreden yükselen çığlıkları duyar gibi olmamıştır.
• Henüz ne yapacağını pek iyi bilmeyen, kudretleriyle ihtilaflarının arasındaki nispeti ölçme fırsatını bulamamış, kendi dünyasını başkalarında arayan.
• Hepsinde iklim değiştirmiş bir ağaç hâli, bize ait çok esaslı bir şeyin yokluğundan gelen bir tat ve sıcaklık eksikliği vardı ve bu eksiklik denebilir ki, hayatımızın üstüne en fazla eğlilenlerde bile bu hayatı kucaklamaya mâni oluyordu.
• Bir dil basit tesadüflerinde değil, mufassal ve gelişmiş eserlerinde öğrenilir.

Yahya Kemal İncelemesi - Şahsi Yorumlar

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın hocası daha ilk dersten itibaren etkilemeyi başaran bir kişiliktir. Yahya Kemal'in eski kültür ve değerlere olan merakı ve ilgisini yeniyle harmanlayarak oluşturduğu yeni düzeni anlamanın zor olduğunu dile getiren Ahmet Hamdi Tanpınar, onun bu işi ustalıkla yaptığını dile getirmektedir. (Sessiz Çığlıklar)

Yahya Kemal "Mesele, teesüri hayatımızın başlangıcı meselesidir; ondan sonrası hayatın tesadüfleridir." Çok güzel bir kitap ile buradayım kitapseverler. Muhakkak okumanız gereken bir kitap bu güzellik. Ahmet Hamdi Tanpınar hocası Yahya Kemal'i öyle güzel anlatmış ki okuyanın bu büyük şaire hayranlığı daha da artıyor. Yahya Kemal edebiyatımızın nadide kalemlerinden. Şiirleri o kadar muazzam ki dizelerinin ahenginde insan kendini bambaşka dünyalarda buluyor. Tanpınar eserinde hocasıyla tanışmasından Yahya Kemal'in şiirlerinde değindiği konulardan eski ve yeni şiirleri harmanlayıp kendine has bir şiir biçimi ortaya çıkarmasından bahseder. Milli konulara:Balkan göçmeni olması savaşlar sonucu güzel Üsküp'ün elden çıkmasıyla duyduğu özlemi, üzüntüyü şiirlerine taşıması, eski zaferleri şiirlerinde harikulade işlemesi takdire şayandır. Yahya Kemal şiirlerini uzun yıllar sonra tamamlar ve kelimelerini özenle seçer, şiirlerinin musiki havasında olmasının esbab-ı mucizesi belki de budur. Eser Türkçe Öğretmenliği ve Türk Dili ve Edebiyatı bölümündeki arkadaşlar için de alan araştırmasında büyük fayda sağlayacaktır. Ben en çok Mohaç Türküsü, Süleymaniye'de Bayram Sabahı, Sessiz Gemi, Ok, Mihriyar, Aşk Hikayesi, Rindlerin Akşamı şiirlerini severim. Öğrencilerimi de derslerde onun şiirleriyle tanıştırmaktan büyük mutluluk duyuyorum. Siz en çok hangi şiirini seviyorsunuz? Bir akıncı torunu olmasından dolayı Beyatlı soyadını seçtiğini biliyor muydunuz? (Mihrice)

Bu kitap Ahmet Hamdi Tanpınar'ın hocası,üstadı Yahya Kemal Beyatlı hakkında hayatının son yıllarında yazdıgı,fakat ölümünden dolayı tamamlayamadıgı,baskısını göremedigi kitabıdır. Yahya Kemal'i Sevenler Cemiyeti umumi katibi,o zaman Edebiyat Fakültesi'nin dekanı Prof.Dr.Vehbi Eralp bastırmıs ve bu kitap,Istanbul Üniversitesi Edebiyat Fakultesi'nde yıllarca okutulup,incelenmiş.Hakkaten ben de kitabi okurken dersine calışmaya çalışan bir edebiyat bölumu ögrencisi gibi hissettim.Biraz zoraki okudum desem yeridir. O zamanlara ait ders ve konusmaların hatıralarına ve yapılan araştırmalara dayanarak kaynak belirtmeden sanat,kültür,milliyet hakkındaki düşünceler aktarılmıştır.Kisaca deginecek olursam kitapta bahsi gecen ve bir şekilde Yahya Kemal'lin etkileşimde bulundugu veya anlattıgi kimler var kitapta bakalım. Ziya Gokalp'ten bahseder mesela.Barbar destanları yazdıgını,Türkçülük ve Turancılık hareketinin Ziya Gökalp'ın katılimıyla kuvvetlendigini ve edebiyatla olan alakasından ziyade bir siyasi sahsiyet oldugunu,tarihin hakikatini degil kendi sentezinin pesinde oldugunu ifade eder anlatımlarımda. Abdülhak Hamit'in mesnevi vezinlere modern şiiri sokmak istemesinden,eskiyi bozmak istemesini ve birazda Halit Ziya Uşaklıgil gibi Turkcede muayyen meselelerin uzerinde duran (Ask_ı Memnu,Mai ve Siyah eserleri gibi) yazarlarin,Abdulhak Hamit tarafindan sansure ugradıgı anlatır. Hüseyin Rahmi Gürpınar ,Tevfik Fikret,Ahmet Haşim,Yakup Kadri gibi yazarlarında sıķça ismi gecmektedir kitapta. Romanda,Fransiz edebiyatinda Andre Gide ve Marcel Proust'un açtıgı çığır,Ingiliz edebiyatinda James Joyce'un _Ulyssees yaptıgı tesir,Huxley ve Thomas Mann'ın Avrupacilıgı vs. Bütun bunlar yine kitapta bahsi geçen ve hakkaten edebiyatla gercek anlamda ilgilenen insanlarin dikkatle okuyacagı ders niteligindeki anlatımlardır. Ilgilisine tavsiyedir.Kitapla ve sevgiyle kalın. (Nilgün)

Kitabın Yazarı Ahmet Hamdi Tanpınar Kimdir?

Ahmet Hamdi Tanpınar (d. 23 Haziran 1901; İstanbul) – (ö. 24 Ocak 1962, İstanbul), Türk romancı, öykücü , şair, öğretmen, çevirmen, edebiyat tarihçisi, siyasetçi.

Cumhuriyet neslinin ilk öğretmenlerinden olan Ahmet Hamdi Tanpınar; "Bursa'da Zaman" şiiri ile geniş bir okuyucu kitlesi tarafından tanınmış bir şairdir. Şiir, hikâye, roman, deneme, makale, edebiyat tarihi gibi birçok alanda eser veren sanatçının başlıca eserleri Huzur ve Saatleri Ayarlama Enstitüsü adlı romanları, Beş Şehir adlı şehir monogrofisidir.

Bir bilim adamı olarak “XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi” adlı eseriyle edebiyat tarihçiliğine yeni bir görüş ve bakış açısı getirmiştir.

TBMM VII. dönem Maraş milletvekilidir.

Yaşamı

23 Haziran 1901'de İstanbul'da Şehzadebaşı’nda doğdu. Babası Gürcü asıllı Hüseyin Fikri Efendi, annesi Nesime Bahriye Hanım’dır. Tanpınar, ailenin üç çocuğundan en küçüğüdür. Çocukluğu, kadı olan babasının görev yaptığı Ergani, Sinop, Siirt, Kerkük ve Antalya’da geçti. Annesini Kerkük’ten yaptıkları bir yolculuk sırasında 1915’te tifüsten kaybetti. Lise öğrenimini Antalya’da tamamladıktan sonra yükseköğrenim için İstanbul’a gitti.

Halkalı Ziraat Mektebi'nde bir yıl yatılı olarak okuduktan sonra 1919 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'ne girdi. Yahya Kemal’in öğrencisi oldu. Yahya Kemal onun şiir zevkinin, millet ve tarih hakkında görüşlerinin oluşmasında önemli rol oynadı. Celâl Sahir Erozan’ın bir şiir ve hikâye toplamı şeklinde yayımladığı seriden “Altıncı Kitap”’daki “Musul Akşamları”, yayımladığı ilk şiir oldu (Temmuz 1920)[6] Yahya Kemal’in çıkardığı Dergâh’ta 1921-1923 arasında 11 şiiri yayımlandı. 1923 yılında Şeyhî’nin Hüsrev ü Şirin adlı mesnevisi üzerine yazdığı lisans teziyle Edebiyat Fakültesi’nden mezun oldu.

1923’te Erzurum Lisesi’nde edebiyat öğretmenliğine başlayan Ahmet Hamdi 1925’te Konya Lisesi’ne, 1927’de Ankara Erkek Lisesi’ne tayin oldu. Konya’da iken bir Mevlevi ayininde Itrî’nin bir eserini dinleyerek Klasik Türk Müziği ile tanıştı. 1930-1932 arasında Gazi Terbiye Enstitüsü’nde edebiyat öğretmenliği yaptı; bir yandan da Ankara Kız ve Erkek Liselerinde ders vermeye devam etti. Gazi Terbiye Enstitüsü’nün bünyesindeki Musiki Mualli Mektebi, onun klasik batı müziği ile tanışmasını sağladı.

Bu dönemde yeniden şiir yayımlamaya başladı. 1926’da Millî Mecmua’da yayımlanan “Ölü” şiirinden sonra 1927 ve 1928 yıllarında (“Leylâ” şiiri hariç) hepsi Hayat dergisinde olmak üzere toplam yedi şiir yayımladı. İlk yazısı ise 20 Aralık 1928’de yine Hayat dergisinde çıktı.

Şiir dışında ikinci bir çalışma alanı olarak çeviriye başlayan Ahmet Hamdi’nin 1929 yılında biri E.T.A. Hoffmann’dan (“Kremon Kemanı”), diğeri iseAnatole France’tan (“Kaz Ayaklı Kraliçe Kebapçısı”) olmak üzere iki çevirisi yine aynı dergide yayımlandı.

1930 yılında Ankara’da toplanan Türkçe ve Edebiyat Muallimleri Kongresi’nde, Osmanlı edebiyatının tedrisattan kaldırılması ve okullarda edebiyat tarihinin, Tanzimat’ı başlangıç kabul ederek okutulması gerektiğini söyleyen Tanpınar, kongrede önemli tartışmaların doğmasına sebep oldu. Aynı yıl Ahmet Kutsi Tecer ile beraber Ankara’da Görüş dergisini çıkarmaya başladı.

1932 yılında Kadıköy Lisesi’ne atanması üzerine İstanbul’a döndü. Ahmet Haşim’in ölümü üzerine 1933’te Sanayi-i Nefise’de sanat tarihi öğretmeni olarak görevlendirildi. 1934’te Akademi’nin Estetik ve Mitoloji derslerine de girmeye başladı. Yahya Kemal’in İspanya’daki büyükelçilik görevinden döndüğü 1934 yılında Yahya Kemal üzerine iki yazı yayımladı. Artık dikkatini Türk edebiyatı üzerine yoğunlaştıran Ahmet Hamdi, 1936 yılında Tangazetesinde “Son Yirmi Beş Senenin Mısraları” adı altında beş yazılık bir deneme serisi yayımlamıştır.

Aynı yıl ilk hikâyesi “Geçmiş Zaman Elbiseleri”ni tefrika etmeye başladı; ancak bu tefrika 1939 yılında Oluş dergisinde tamamlanabilecektir. 1937 yılında Tevfik Fikret hakkındaki antolojisi Tanpınar’ın yayımlanan ilk kitabıdır. Aynı yıl Abdülhak Hamit Tarhan üzerine de bir yazısı yayımlanmıştır.

Tanzimat’ın 100. yıldönümü dolayısıyla 1939’da eğitim bakanı Hasan Âli Yücel’in emriyle Edebiyat Fakültesi bünyesinde kurulan 19. Asır Türk Edebiyatı kürsüsüne, doktorası olmadığı hâlde, Yeni Türk Edebiyatı profesörü olarak atandı ve Tazimat’tan sonraki Türk edebiyatının tarihini yazmakla görevlendirildi. Hazırladığı edebiyat tarihinin de etkisiyle 1940’lı yıllarda yazı faaliyetleri yeni Türk edebiyatı etrafında şekillendirdi. Kitap tanıtım yazıları ve İslam Ansiklopedisi’ne maddeler yazdı. 1940 yılında 39 yaşındayken Kırklareli'nde topçu teğmeni olarak askerliğini yaptı.

En tanınmış şiiri olan “Bursa’da Zaman”ın ilk hâli “Bursa’da Hülya Saatleri” adıyla 1941’deÜlkü mecmuasında yayımlandı. İkinci kitabı olan “Namık Kemal Antolojisi”ni 1942 yılında yayımladı.

1942’deki ara seçimlerde Maraş milletvekili seçilen Tanpınar, 1946 seçimlerine kadar milletvekilliği yaptı. 1943’te öykülerini içeren “Abdullah Efendinin Rüyaları”’nı yayımladı. Bu, onun basılı ilk edebiyat yapıtıdır. Aynı yıl “Yağmur”, “Güller ve Kadehler” ve “Raks” gibi ünlü şiirleri yayımlandı; “Bursa’da Hülya Saatleri” şiiri, “Bursa’da Zaman” adıyla tekrar basıldı.

İlk romanı Mahur Beste 1944’te Ülkü dergisinde tefrika edildi. Tanpınar’ın önemli çalışması Beş Şehir, 1946’da kitaplaştı.

1946 seçimlerinde parti tarafından tekrar milletvekilliğine aday gösterilmeyince bir süre Millî Eğitim Bakanlığı’nda orta öğretim müfettişliği yapan Tanpınar, iki yıl sonra Güzel Sanatlar Akademisi Estetik hocalığına, ardından Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'ndeki görevine döndü.

Huzur romanı 1948’de Cumhuriyet'te tefrika edildikten sonra büyük değişikliklerle kitap haline getirilip 1949’da yayımlandı. Aynı yıl Milli Eğitim BakanıHasan Ali Yücel’in ısmarladığı XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi adlı eserinin 600 sayfalık ilk cildini yayımladı. İki cilt olarak tasarladığı bu eserin ikinci cildi yarım kalmıştır. Sahnenin Dışındakiler adlı romanı 1950’de Yeni İstanbul gazetesinde tefrika edildi.

1953’te Edebiyat Fakültesi, Tanpınar’ı altı aylığına Avrupa’ya gönderdi. 1954 yılında Saatleri Ayarlama Enstitüsü romanının Yeni İstanbul gazetesinde tefrikası yapıldı; 1955 yılında ise ikinci hikâye kitabı olan Yaz Yağmuru yayımlandı. 1957 ve 1958 yıllarında Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan yazılarına ağırlık verdi. 1959’da edebiyat tarihinin ikinci cildi için kaynak toplamak üzere Rockefeller bursuyla bir yıllığına yeniden Avrupa’ya gitti.

Sağlığında yayımladığı 74 şiirinden ancak otuz yedisi ile, tek şiir kitabını çıkardı: Şiirler (1961; Bütün Şiirleri adıyla genişletilmiş olarak 1976). Aynı Yıl Saatleri Ayarlama Enstitüsü kitaplaştı.

24 Ocak 1962 günü geçirdiği kalp spazmı sonucu hayatını kaybetti. Cenazesi Aşiyan Mezarlığında Yahya Kemal'e yakın bir yere defnedilmiştir.

Mezartaşı üzerinde çok bilinen "Ne İçindeyim Zamanın" şiirinin ilk iki mısrası yazılmıştır:

"Ne içindeyim zamanın / Ne de büsbütün dışında".

Ölümünden sonra

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın sağlığında yayımlatamadığı birçok çalışması ölümünü takip eden yıllarda teker teker yayımlanmıştır.[6] Enis Batur 1992 yılında "Ahmet Hamdi Tanpınar'dan Seçmeler" adlı bir kitap hazırladı. 1998 yılında da Canan Yücel Eronat tarafından hazırlanan “Tanpınar’dan Hasan Âli Yücel’e Mektuplar” kitaplaştı.

Tanpınar’ın önceki kitaplara girmemiş yazıları ve söyleşileri ise "Mücevherlerin Sırrı" adlı altında toplanarak yayımlandı. Tanpınar'ın 1953 yılında yazmaya başladığı ve 1962 yılında vefatına kadar tuttuğu notlar 2007 yılının sonunda "Günlüklerin Işığında Tanpınar'la Başbaşa" adıyla kitaplaştı.

Ahmet Hamdi Tanpınar Kitapları - Eserleri

• Saatleri Ayarlama Enstitüsü
• Huzur
• Beş Şehir
• Mahur Beste
• Bütün Şiirleri
• Sahnenin Dışındakiler

• Hikayeler
• Aydaki Kadın
• On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi
• Suat’ın Mektubu
• Yaşadığım Gibi
• Yaz Yağmuru
• Yahya Kemal

• Edebiyat Üzerine Makaleler
• Abdullah Efendinin Rüyaları
• Hep Aynı Boşluk
• Edebiyat Dersleri
• Hüsrev ü Şirin
• Mücevherlerin Sırrı
• Sahnenin Dışındakiler

• Tanpınar'dan Hasan Ali Yücel'e Mektuplar
• İki Ateş Arasında
• Mahur Beste (7. Basım)
• Yaz Gecesi
• Tanpınar Zamanı Son Bakışlar
• Tevfik Fikret

Ahmet Hamdi Tanpınar Alıntıları - Sözleri

• Kitaptan niçin korkarlar? Bunu bir türlü anlayamadım. Kitaptan korkmak, in­san düşüncesinden korkmak, insanı kabul etmemektir. Kitaptan korkan adam, insanı mesuliyet hissinden mahrum ediyor demektir. "Bırak, senin yerine ben dü­şünüyorum!" demekle, "Falan kitabı okuma!" demek arasında hiç bir fark yoktur. İnsanoğlu her şeyden evvel mesuliyet hissidir ve bilhassa fikirlerin mesuliyetidir. Ondan mahrum edilen insan, kendiliğinden bir paçavra hâline düşer. (Yaşadığım Gibi)
• "Yalnız sevgidir ki, hayat gibi sonsuz ve aydınlık devam eder. Sevginin ufku daima açıktır, daima ileriye bakar." (Hep Aynı Boşluk)
• Henüz ne yapacağını pek iyi bilmeyen, kudretleriyle ihtilaflarının arasındaki nispeti ölçme fırsatını bulamamış, kendi dünyasını başkalarında arayan. (Yahya Kemal)
• "... Her insanoğlu, kendi içinde bir mücadeledir..." (Edebiyat Üzerine Makaleler)
• Sen seni bil sen seni! (Beş Şehir)
• Eski şairlerimizin aşk için, insan tabiatı için yazdıkları şeyler kendi kalplerini ve hayatlarını nasıl iyiden iyiye yokladıklarını gösterir. (On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi)

• "Çünkü İstanbul 'da her saat bir sanat eseri gibi güzeldir." (Yaşadığım Gibi)
• Mektup da insanın kendisini en iyi anlatabildiği şeydir; zira, karşındakinin müdahalesi yoktur. (Edebiyat Dersleri)
• Bütün yaraların henüz taptaze olduğu, kanadığı bu günlerde anlamak güçtü. (Beş Şehir)
• Yaşamak her an kendimize sorduğumuz bir yığın suale cevap vermekten başka ne olabilir? Biz sormasak bile onlar kendiliklerinden bize gelir. (Yaşadığım Gibi)
• "Bazen kendimi iki ayrı insan sanıyorum. Hatta birbirine karşı vaziyet almış iki ayrı insan. Birinin yaptığını öbürü bozuyor gibi geliyor bana.." (Aydaki Kadın)
• “Çalmak, servet yığmak onlara yetmezdi. Fakirin alkışı, duası ve gözyaşı da lazımdı.” (Hep Aynı Boşluk)
• “Az okuyoruz, hatta hiç okumuyoruz ve galiba hiç de düşünmüyoruz!” (Sahnenin Dışındakiler)

• Hepimiz birbirimiz için hüküm veririz. Fakat hüküm vermek için doğan insanlar vardır. İşte onlar korkunçturlar. Bence bir numara insan düşmanları onlardır. Çünkü her şeyi bilirler, görürler, affederler, bütün neticelerin altındaki sebepleri tanırlar (Suat’ın Mektubu)
• Onu beklemiyordu, gelmeyeceğine emindi. O geçici bir yaz yağmuru, bir aydınlık fırtınası idi. O kadar. (Yaz Yağmuru)
• Hayatımız dardır; karışıktır. İyi ama, bu hayat nihayet vardır ve yaşıyoruz, nefret ediyor, ıstırap çekiyor, ölüyoruz. Bir romancı için bu kadarı yetmez mi? Bir tek insanın ıstırap çektiği yerde insanlara söylenebilecek her şey vardır. (Edebiyat Üzerine Makaleler)
• Gün bitmeden başladı içimizde Yarınsız insanların gecesi. (Bütün Şiirleri)
• Bizde resim dille yapıldığı için belki de resim çığırı açılmamıştır. (Edebiyat Dersleri)
• ''Artık dağılmamız lazım! Birbirimizi anlamamız imkansız ve hepimiz yorgunuz!'' (Suat’ın Mektubu)
• Ger okursam sana mihnetlerümden Yazarsam binde bir zahmetlerümden Göge dûd ire yanıp nâmelerde Kara kanlar dökile hâmelerden (Eğer sana sıkıntılarımı söylesem, çektiklerimin binde birini yazsam. Yazıların yanmasıyla göğe dumanlar yükselir, kalemlerden kara kanlar dökülür.) (Hüsrev ü Şirin)