Kobani olaylarının ardından 7 yıl geçti! 6-8 Ekim'de ne oldu? 6-8 Ekim'de neler yaşandı?

PKK'nın sözde yöneticileri ve HDP'li isimlerin yaptığı 'sokağa çıkma çağrısı' yankı bulmuş, Kobani olaylarını bahane eden gruplar 7 yıl önce 35 ili savaş alanına çevirmişti. Tam 7 yıl geçti. Peki 6-8 Ekim'de ne oldu? 6-8 Ekim'de neler yaşandı? Detaylar inceleme haberimizde...

• Kobani Olaylarında neler oldu?
• Arka plan
• Küçük çaplı protestolar
• Göstericilerin talepleri
• Ülke çapına yayılan çatışmalar
• 6 Ekim
• Erzurum
• İstanbul
• Mardin
• Van
• 7 Ekim
• Bingöl
• Bursa
• Diyarbakır
• Gaziantep
• Iğdır
• İstanbul
• İzmir
• Mardin
• Mersin
• Muş
• Siirt
• Şanlıurfa
• 8 Ekim
• İstanbul
• İzmir
• Batman
• Mersin
• 9 Ekim
• Bingöl
• Şırnak
• Eylemlerin çözüm sürecine etkisi
• HDP yöneticilerine soruşturma

Aralarında Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ da dahil çok sayıda HDP'li siyasetçinin yer aldığı 108 sanık, Kobani olaylarına ilişkin açılan davada bugün ilk kez hakim karşısında.

Peki 6-8 Ekim'de ne oldu? Barikatlar kuruldu, yollar kesildi. Sokaklarda yükselen tansiyon 37 kişinin ölümüne, milyonlarca liralık hasara neden oldu.

DEAŞ'ın saldırılarını bahane edenler 35 kenti yakıp yıktı. Arkalarında bıraktıkları ise enkaz oldu.

Kobani Olaylarında neler oldu?

Kobani Olayları veya 6-7 Ekim Olayları,  IŞİD'in Kobani'yi kuşatmasına karşılık YPG militanlarının Türkiye sınırları üzerinden silah nakli yapmasına izin vermeyen 62. Türkiye Hükûmeti'ne tepki olarak HDP Merkez Yürütme Kurulu'nun 6 Ekim'de aldığı kararla ve sokağa çıkma çağrısıyla başlayan protesto eylemleri ve silahlı çatışmalar bütünü.

Silahlı çatışmalar, YDG-H üyelerinin öncülüğünde başlatıldı ve daha sonra HÜDA-PAR taraftarlarının ve ülkücülerin de çatışmalara katılımıyla ve ardından polis güçlerinin müdahaleleriyle büyüdü. Olaylar sırasında güneydoğu Anadolu'da Türk güvenlik güçleri ile PKK militanları arasında meydana gelen ve can kayıplarıyla sonuçlanan çatışmalar da gerginliğin tırmanmasına katkıda bulundu.

Çıkan olaylarda göstericilerin bir kısmının sivil halka saldırılar gerçekleştirmesi ve birçok kamu binasının yanında ev, işyerleri ve taşıtların yakılması nedeniyle pek çok ilde sokağa çıkma yasağı ilan edildi. 10 Ekim itibarıyla 35 kişi gösteriler sırasında hayatını kaybetti.

İnsan Hakları Derneği'nin raporuna göre 7-12 Ekim 2014 tarihleri arasında Kobani eylemlerinde ülke genelinde 46 kişi öldü, 682 kişi yaralandı ve 323 kişi tutuklandı. Anadolu Ajansı'nın verilerine göre de 1113 bina hasar gördü. Olaylarda öldürülen kişilerin arasında 16 yaşındaki bir lise öğrencisi olan Yasin Börü de bulunuyordu.

Arka plan

Suriye İç Savaşı'nın sıçradığı şehirlerden biri olan Kobani şehri ve çevresi, cihatçı örgüt IŞİD (Irak Şam İslâm Devleti) tarafından 13 Eylül'de saldırıya uğramaya başladı. Ancak YPG, her geçen gün geri çekildi. YPG'ye destek verilmediği takdirde Kobani kentinin IŞİD tarafından ele geçirileceğinin anlaşılması üzerine 27 Eylül'de HDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş ve 4 Ekim'de PYD lideri Salih Müslim, Ankara hükûmetinden diğer Kürt kantonlarındaki silâhların Kobani'ye Türkiye toprakları üzerinden aktarılması için koridor açmasını talep etti.

Kobani Kuşatması sürerken 29 Eylül'de HDP, EMEP, ÖDP, Halkevleri ve EHP'nin katılımıyla Taksim'de; HDP, DBP ve YDG-H'nin katılımıyla da Diyarbakır'da gösteri yürüyüşü düzenlendi. Diyarbakır'daki protestocular, yürüyüş sonrası otobüslerle Kobani halkına destek vermek üzere Suruç sınıra hareket etti.

Eylül ayı boyunca Kobani halkı Türkiye sınırına geçerek iltica etti. Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş'un açıkladığına göre 60 bin, diğer kaynaklara göre ve birkaç gün içinde 100 bin veya 150 bin Kobanili Suruç üzerinden Türkiye'ye giriş yaptı. Ancak 30 Eylül'de CHP'nin yayınladığı Kobani Raporu'nda mülteci sayısıyla ilgili “Heyetimiz yüz binler değil, bu bölgelerde on binleri dahi görmemiştir. Her iki noktada sadece yüzlerle ifade edilebilecek insan bir arada görülmüştür. (...) Kobanili yetkililer ise ilk gün Türkiye’ye 50-60 bin kişinin panikten geçmiş olabileceğini, daha sonra moral bozukluğun atılmasıyla bu sayının en az yarısının geri gelmiş olduğunu, Türk hükûmeti ve medyanın geri dönüşleri izlemediğini ve yayınlamadığını ileri sürmüştür.” denildi.

Küçük çaplı protestolar

24 Eylül'de Şırnak'ın Cizre ilçesinde YDG-H taraftarları bir parkı işgal ederek parktaki Atatürk Heykeli'ni ateşe verdi. Çevre yolunda toplanan YDG-H'liler ise bir köprüye lastik yakarak barikat kurdu. Göstericiler polise havai fişekler, ses bombaları ve taşla saldırdı.

26 Eylül'de Şanlıurfa'nın Ceylanpınar ilçesinde, IŞİD’in Kobani’deki saldırılarını protesto edeceklerini söyleyerek toplanan çoğunluğu çocuklardan oluşan grubun, uyarılara karşın dağılmayıp polise taş ve havai fişek atmasıyla olay çıktı. Polis gruba biber gazı ve basınçlı suyla müdahale ederken, olaylarda 2 itfaiye eri yaralandı.

30 Eylül'de yine Cizre'de IŞİD’in Kobani’ye yönelik saldırılarını protesto eden YDG-H üyeleri polisle çatıştı; göstericiler polise taş, ses bombası, havai fişek ve molotof kokteylleri ile saldırdı, polis ise basınçlı su ve gaz bombaları ile karşılık verdi. Ayrıca YDG-H tarafından yollar kapatıldı, barikatlar kuruldu ve yollardan geçen araçlara kimlik kontrolü yapıldı.

1 Ekim'de Cizre'de HDP, KESK, DİSK ve diğer sivil toplum kuruluşlarının öncülüğünde yazılı pankartlarla gösteri yürüyüşü gerçekleştirildi. Grup, yürüyüşün ardından olaysızca dağıldı.

2 Ekim'de ise DBP'nin çağrısıyla Diyarbakır esnafı, koridor açılmamasını protesto etmek için kepenk kapattı, belediye çöpleri toplamadı. DBP'li Kayapınar Belediye Başkanı Mehmet Ali Aydın öncülüğünde gösteri yürüyüşü düzenlendi ve AK Parti Kayapınar İlçe Başkanlığı'na yürünmek istendi ancak polis izin vermedi. Bu grubun dağılmasının ardından ara sokaklara kaçan YDG-H taraftarları, çöp konteynerlerini caddeye dökerek yola barikat kurup lastik yaktı.

3 Ekim'de Diyarbakır'da HDP ve DBP tarafından düzenlenen basın toplantısında, Kobanililere destek olmak amacıyla sınırın geçerek Kurban Bayramı'nın Kobani kentinde geçirileceği açıklandı.

5 Ekim'de Cizre'de halk sokaklara döküldü. Halk havai fişeklerle, ışık kapatma, tencere çalma ve korna çalma şeklinde gürültü eylemleriyle Kobani'nin kuşatılmasını protesto etti.

Göstericilerin talepleri

Ağırlıklı olarak Türkiye Kürtlerinden oluşan eylemciler, “Suriye'nin kuzeyindeki diğer bölgeler ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi üzerinden gelecek askerî yardımın ulaşması için Türkiye toprakları üzerinden Kobani'ye doğru bir koridorun açılmasını, Türkiye'nin IŞİD'e verdiği (iddia edilen) desteğin kesilmesini, Türk ordusunun Kobani'ye kara harekâtı yapmamasını” talep ediyorlardı.

Ülke çapına yayılan çatışmalar

6 Ekim gününe dek küçük çaplı bir şekilde devam eden gösteri yürüyüşleri ve protestolar, 6 Ekim günü şiddetlendi ve zamanla silâhlı çatışmalara dönüştü.

Halkların Demokratik Partisi Merkez Yürütme Kurulu’ndan 6 Ekim akşamı “acil çağrı” notuyla paylaşılan mesajda “Kobane’de durum son derece kritiktir. IŞİD saldırılarını ve AK Parti iktidarının Kobane’ye ambargo tutumunu protesto etmek üzere halklarımızı sokağa çıkmaya ve sokağa çıkmış olanlara destek vermeye çağırıyoruz” denildi. Bu çağrının ardından gösteri yürüyüşleri yapılmaya başlandı.

6 Ekim

6 Ekim günü PKK Yürütme Konseyi Üyesi Murat Karayılan, Fırat Haber Ajansı'na yaptığı açıklamada Türkiye'nin Ankara'yı ziyaret eden PYD lideri Salih Müslim'e ‘koridor açma sözü’ verdiğini ama bu sözü tutmadığını söyledi.

Bingöl'de BDP öncülüğünde gece yarısında BDP il binası önünde toplanan bir grup slogan atarak AK Parti il binası önüne kadar yürüdü ve burada oturma eylemi yaptı. Oturma eylemi sonrasında tekrar slogan atan grup BDP il binası önüne geldi. Burada gruptan bazıları polise taş attı. Polis ise herhangi bir müdahalede bulunmadı. Saat 1'e kadar süren eylem sonrası grup sessizce dağıldı.

Erzurum

Erzurum’un Yakutiye ilçesinde toplanan 30 kişilik bir gösterici grubu, protestolar sırasında evlere, yoldan geçen otobüslere ve dükkanlara taş atarak camlarını kırdı. Evleri hasar gören ve saldırıya uğrayanlar taş, satır ve sopa ve pompalı tüfekle göstericilere karşılık verdi. Polis, taraflara biber gazıyla müdahale etti. Pompalı tüfek ateş açılması sırasında 3 kişi yaralandı.

İstanbul

Bağcılar'da bir grup YDG-H'li, yoldan geçen halk otobüsünü taşladı. Gruba, bölgede önlem alan çevik kuvvet ekipleri dağılmaları yönünde uyarıda bulundu. Bu sırada gruptan polisin bulunduğu alana ateş açılması sonucu, bir çevik kuvvet polisi ayağından yaralandı.

Mardin

Mardin’in Dargeçit, Derik, Kızıltepe, Nusaybin, Mazıdağı, Ömerli, Savur ilçelerinde gündüz sivil halkın katılımıyla gösteri yürüyüşleri düzenlendi. Ancak akşama doğru YDG-H taraftarlarının taşlı ve sopalı saldırılarda bulunmasıyla protestolar, çatışmaya dönüştü.

YDG-H'li protestocular, PTT’ye ait araçları ateşe verdi. AK Parti ve HÜDA PAR ilçe başkanlıklarıyla kaymakamlık lojmanı protestocuların hedefi oldu.

Van

Van merkezinde öğle saatlerinde toplanan grubun yürüyüşüne polis izin vermedi. Polis, gözyaşartıcı bomba ve basınçlı su kullanarak göstericileri dağıtmaya çalışırken, göstericiler de taş, molotof kokteyli atarak karşılık verdi. Çatışmalar sırasına birkaç otomobil ve minibüs yakıldı.

Başkale ilçesinde DBP İlçe Başkanlığı'nda toplanan 500 kişilik grup, AK Parti İlçe Başkanlığı'na yürüdü. Gruptaki YDG-H'liler parti binasını taşladı. Çarşı merkezinde bulunan Atatürk Heykeli de ateşe verildi. Hakkâri-Van karayoluna da barikat kurup trafiğe kapatan bir başka gruba, polis basınçlı su ve gözyaşartıcı bomba kullanarak müdahale etti. Göstericiler de polise havai fişek ve taşlarla karşılık verdi.

Muradiye ile Erciş ilçesinde de göstericiler, polisi taşlayıp birçok kamu binası, işyeri ve polis araçlarına zarar verdi. Polis, göstericileri dağıtmak için gözyaşartıcı bomba ve basınçlı su kullandı. Muradiye'de 5 polis yaralandı. Erciş'te de sokağa çıkma yasağı ilân edildi.

7 Ekim

Bingöl

Bingöl'de Kobani olaylarını basın açıklaması ve yürüyüş yaparak protesto eden 3 bin kişilik DBP'li grup ile HÜDA PAR'lı karşıt grup arasında gerginlik çıktı. Gerginlik, vatandaşların araya girmesi ile sonlandı. Olaylar, yürüyüşe devam eden DBP'li gruba polisin biber gazı ve tazyikli su ile müdahale etmesi ile başladı. Polisin daha sonra geri çekilmesi ile de çatışma HÜDA PAR ve DBP'li grup arasında başladı. Olaylarda çok sayıda esnafın camı kırıldı ve birkaç kişi de yaralandı.

Bursa

Bursa'da 2 okulda terör örgütü yandaşlarının saldırıları nedeniyle hasar meydana geldi.

Diyarbakır

Süregelen protestoların silâhlı çatışmalara dönüşmesi üzere Diyarbakır Valiliği sokağa çıkma yasağı ilân etti ve okullar tatil edildi.

Kentin her mahallesine yayılan çatışmalarda 5 HÜDA-Par'lı, 3 YDG-H'li öldü. Kentin birçok noktasında araçlar ateşe verilip yollara barikatlar kuruldu. 3 banka ve ATM yağmalandı.

Gaziantep

Gaziantep'te bazı mahallelerde protestocular tarafından çöp konteynerleri devrildi, lastiklerle ateş yakıldı. Barak ve Vatan mahallelerinde toplanan ülkücü grup ile karşıt görüşlü kişiler arasında silâhlı çatışma çıktı. Birçok noktada bıçak, tabanca ve tüfeklerin de kullanıldığı olaylarda 4 kişi öldürüldü, 1'i polis 20 kişi yaralandı. Çatışmalar boyunca bazı DBP İlçe Başkanlıkları ateşe verildi, bazı iş yeri ve polis araçları zarar gördü.

Iğdır

Iğdır'da Kobani'deki olayları protesto etmek için basın açıklaması yapan grup ile polis arasında arbede çıktı. Arbede sırasında göstericilerin Azeri kökenli vatandaşların iş yerlerinin camlarına zarar vermesi üzerine polise destek veren Azeri kökenli vatandaşlar ile göstericiler arasında taşlı sopalı kavga çıktı. Jandarmanın bastırdığı olayda birçok iş yerinin camı kırılırken her iki gruptan da 15 kişi yaralandı.

İstanbul

Esenyurt’ta Ülkücüler ile YDG-H'liler arasında silâhlı çatışmalar yaşandı. Gün boyu süren çatışmaların ardından akşam saatlerinde ellerinde sopalar ve kesici aletlerle bir araya gelen ve ülkücü oldukları belirtilen bir grup HDP Kıraç ilçe binasını ateşe vermek istedi. İkindi saatlerinde ise Esenyurt'un Fatih Mahallesi'nde bulunan bir market önce yakıldı, daha sonra mahalleli tarafından yağmalandı.

Sultangazi'de protestocular yürüyüş düzenledi. Ancak bu gruba tepki gösteren yaklaşık 3 bin kişilik karşıt görüşlüler gruba saldırdı. Bunun üzerine protestocu grup HDP Sultangazi İlçe Başkanlığı'na sığındı. Diğer grup ise parti binasını kuşattı.

İzmir

İzmir’in merkez ilçesinde, IŞİD saldırılarını protesto etmek için 17.00 sıralarında Konak Meydanı’nda bir araya gelen yaklaşık 500 kişilik grup oturma eylemi yaptı ve sloganlar attı. Gruptan bazıları, dağılma sırasında polisle çatıştı. Eylemcilerden biri gözaltına alınmamak için ensesine bıçak dayadı, bu kişiyi etkisiz hale getirmek isteyen polislerden birinin tabancasını ise bir başkası alıp kaçtı.

Çatışmalar, diğer ilçelere de yayıldı. Karabağlar, Bayraklı, Narlıdere ve Bornova ilçelerinde polis müdahalede bulundu. Toplam 26 kişi gözaltına alındı.

Mardin

YDG-H'li protestocular Mardin’in Dargeçit ilçesindeki Adalet ve Kalkınma Partisi ve HÜDA PAR ilçe başkanlıkları ile kaymakamlık lojmanını hedef aldı. Eylemlerin sürdüğü Mardin’in Dargeçit, Derik, Kızıltepe, Nusaybin, Mazıdağı, Ömerli, Savur ilçeleri ile Van’ın Erciş ve Siirt’in Kurtalan ilçelerinde ikinci bir emre kadar sokağa çıkma yasağı ilan edildi.

Mersin

Merkez Akdeniz ilçesinde IŞİD saldırılarını protesto amacıyla Forum AVM önüne kadar yürüyüş düzenledi. Burada basın açıklaması ve ardından oturma eylemi yapan kalabalık, daha sonra aynı güzergahtan başlangıç noktasına geri dönerek eylemi sonlandırdı. Ancak kalabalık arasından bazı kişiler, dağılım sırasında mahalle aralarında park hâlindeki araç ve iş yerlerine zarar verince polis müdahale etti. Çevik kuvvet ekiplerinin müdahale ettiği kalabalıktan 31 kişi gözaltına alındı.

Muş

Muş'ta bir grup YDG-H'li, yürüyüş yapmalarına izin vermeyen polisi taşladı. Polisler, gruba tazyikli su ve biber gazı ile müdahale etti. Gece yarısına doğru bir araya gelen göstericiler, caddelere barikat kurdu ve lastik yaktı, cadde üzerinde bulunan bir mağazayı da ateşe verdi. Olaylar sırasında kafasına gaz fişeği isabet eden bir genç öldü.

Muş'un Varto ilçesinde de çatışmalar sebebiyle sokağa çıkma yasağı ilân edildi.

Siirt

Kurtalan ilçesindeki Kobani eyleminde YDG-H ile HÜDA-PAR taraftarları arasında çıkan silahlı çatışmada 2 kişi ölürken 7 kişi ağır yaralandı.

Şanlıurfa

Şanlıurfa'nın Ceylanpınar ilçesinde göstericiler akşam saatlerinde lastik yaktı ve çök konteynerleri ile yolları kapattı. Polis göstericilere biber gazı ve tazyikli su ile müdahale ederken, göstericiler polise taşlar ve molotof kokteyli ile karşılık verdi.

Almanya’nın Stuttgart, Nürnberg, Essen, Frankfurt, Mannheim ve Hagen kentlerinde, İsviçre’nin Bern kentinde, Fransa’nın Paris ve Strasbourg kentlerinde ve Avusturya'nın başkenti Viyana'da eylemler yapıldı.

8 Ekim

Başbakan Ahmet Davutoğlu, 8 Ekim'de “Bir siyasi partinin son derece antidemokratik ve halkın canına malına kastederek çağrı yapması demokrasiye aykırıdır.” şeklinde açıklama yaparak HDP'yi eleştirdi. Ayrıca “Kobani'deki Kürtlere yapılan zulmü protesto etmek için Türkiye'deki Kürtlere zulüm yapmak hangi mantığa sığar?” diyerek protestoların silâhlı çalışmalara ve vandalizme dönüşmesini eleştirmiştir.

İstanbul

Esenyurt'ta süren silâhlı çatışmalarda akşam saatlerinde bir genç, kalabalık bir grup tarafından gösterilere katıldığı gerekçesiyle üzerindeki kıyafetler çıkartılıp feci şekilde dövüldü, defalarca bıçaklanarak ağır şekilde yaralandı.

İzmir

İzmir'in Karabağlar ilçesinde içerisinde alışveriş yapanların bulunduğu bir süpermarket atılan molotof kokteyli ile ateşe verildi.

Batman

Batman'da süren çatışmalarda 20 ATM yakıldı, 3 milyon lira çalındı. Tren seferleri durduruldu.

Mersin

Tarsus'ta aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 300 kişilik protestocu sloganlar eşliğinde polisi taş yağmuruna tutup, molotofkokteyli ile saldırdı. 2 polis yaralandı. Ayrıca Adana-Mersin arasında sefer yapan yolcu trenlerinin taşlanması nedeniyle tren seferleri karşılıklı olarak durduruldu.

9 Ekim

Bingöl

Bingöl'de IŞİD karşıtı gösteriler sırasında zarar gören işyerlerinde incelemede bulunan Bingöl Emniyet Müdürü ağır yaralandı, iki polis memuru ise silâhlı kişilerce vurularak öldürüldü. Zanlılardan 4'ü daha sonra JÖH ile girdikleri çatışmada öldürüldü.

Şırnak

Cizre'de Abdullah Öcalan’ın Suriye’den çıkarılışının 16. yıldönümü olan 9 Ekim'i ve IŞİD'in Kobani’ye yönelik saldırılarını protesto eden Hükûmet Konağı'na doğru grup yürümek istedi. Polis, gruba plastik mermi ve gaz bombaları ile müdahale etti. Ara sokaklara kaçan YDG-H'liler polise taş ve molotof kokteylleri ile saldırdı. Yol üzerinde bulunan birçok Mobese kamerası kullanılamaz hale getirildi.

Eylemlerin çözüm sürecine etkisi

PKK'nın üst düzey komutanlarından Murat Karayılan, 23 Eylül 2014 tarihinde yaptığı açıklamada, IŞİD’in Kobani’ye düzenlediği saldırı ile çözüm sürecinin bittiğini ancak son sözü Öcalan'ın söyleyeciğini dile getirdi. 7 Ekim 2014'te Öcalan kardeşi Mehmet Öcalan ile ilettiği mesajda "Çözüm için 15 Ekim’e kadar biz bekleriz" dedi.

HDP yöneticilerine soruşturma

Ekim 2015'te Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı Anayasal Düzene Karşı İşlenen Suçlar Bürosu, protestolar nedeniyle Halkların Demokratik Partisi Merkez Yürütme Kurulu üyeleri hakkında soruşturma başlattı.