Hafızalaştırma Çabaları

Kürtler şimdiye kadar kendi geçmişlerini hafızalaştırma konusunda pek bilinçli davranmamışlardır. Hani halk arasında şöyle bir deyim vardır; bir dikili taşımız bile yok! Bu nedensiz olarak söylenmiş bir bildirim değildir. Kürtler kendi toplumsal ve siyasal gerçekleriyle yüzleşme konusunda pek istekli olmamışlardır. Toplumsal yaşamımızda iz bırakan olayları, tarihi şahsiyetleri, alimleri, dini önderleri, bir dava uğruna hayatını kaybedenleri hatırlamakta, onları hak ettikleri şekilde hafızalaştırma konusunda pek becerikli olmamışız şimdiye kadar.  
       Ülkemizdeki her karış toprağın altında hatırlamamız gereken, kültürümüzün, bilincimizin, tarihimizin, edebiyatımızın, dilimizin vazgeçilmeyen unsurları var ama bizler bunlara halk olarak gereken özeni göstermemişiz. Bu gibi işleri hep başkasından beklemişiz. Sanki bu zenginlikler bizim değil de başkaları tarafında korunması, hatırlanması, değer verilmesi gerekiyormuş…
        Çok yakın çevremizde bulunan ve hatırlanması, hafızalaşması gereken olayları, kişileri, varlıkları, değerleri kalıcılaştırma konusunda kayda değer bir toplumsal projemiz yoktur. Zaten yeteri kadar problemimiz var, bir de böyle şeylerle mi uğraşacağız deme lüksüne de sahip değiliz. Bizlerin bazen haklı ya da haksız lüks olarak değerlendirdiklerimiz olayların, esasında benliğimizin, kültürümüzün, bilincimizin bir parçası olduğunu unutmamamız gerekiyor.
İnsan, varlık nedenini unutur mu?

Bu bağlamda kesinlikle şunu dememiz gerekiyor; her şeyden önce insan hatırladıklarıyla, hafızalaştırdıklarıyla, bilince çıkardıklarıyla, anıtsallaştırdıklarıyla kendi toplumu hakkında gerçek ilişkilere ulaşabilir. Bu ilişkiler zamanla insanların davranışları, duruşları ve değer yargıları hakkında bilgi ve deneyim aktarırken, gelecekle ilgili alacağımız tavırlarda da bizlere yardımcı olacaklar…

Bu hafızalaştırma projeleri elbette farklı farklı olabilirler. Kimi değişik kurumlar, kültürel merkezler, resmi kurumlar, sivil toplum örgütleri, vakıflar, dernekler farklı amaçlar için bu konularda katkı sunabilirler. Eğer her kesim bu konuda elini taşın altına koyacaksa hem toplumun yükü hafifler hem de siyasi kaygılara, çekişmelere, anlamsız sürtüşmelere de gerek  kalmaz…
        Bakınız şimdi; son dönemlerde Nusaybin yerel yönetimi bazı parklara, sokaklara, meydanlara hafızalaştırma amacıyla bazı isimler koydu. Bu elbette iyi bir girişimdir. Mesela Musa Anter Parkı, Newroz Meydanı, Mitanî Kültür Merkezi, vs…

Ama bu hafızalaştırma salt isimlerle gerçekleşmez ki! Söz konusu isimlerin, adlandırmaların etrafında var olan değerleri, zenginliği, yetenekleri, siyasi ve kültürel görüşleri de güncelleştirmek, hafızalaştırmak gerekmez miydi? Mesela Musa Anter Parkında, Musa Anter’le ilgili pek fazla etkinliğe rastlamak olanaklı değildir. Neden? Musa Anter sadece sıradan bir isim değil ki?
Mesela Mitanî Kültür Merkezi şimdiye kadar adına yaraşır programlarla, etkinliklerle, kültürel değerlerle halkın karşısına çıkmayı becerebilmiş midir?

Yine Newroz Meydanı neden Newroz’u andıran, önemini anlatan, görkemli bir anıtsal eserle donatılmamıştır şimdiye kadar?

Bu konulardaki soruları da, örnekleri de daha da çoğaltabiliriz… Ama buna şimdilik gerek yoktur…

Hafızalaştırma konusunda Almanya kökenli olan ve Yahudi katliamını konu alan bir proje son zamanlarda ilgimi çekti. Bunun adı da tökezleten taşlar (stolpesstein) gibi ilgi çekici olunca, hemen aklıma Nusaybin’de 1975 - 1995 yılları arasında siyasi nedenlerden dolayı hayatını kaybeden insanların anısına, onları hatırlatan, onlara toplumumuzda bir yer veren ve bu insanları nasıl hatırlamamız gerektiğiyle ilgili aklıma bir fikir geldi…

Fikir şöyle;

Kuşkusuz bu fikir ve proje herkesi kapsamalıdır ve siyasi gruplar, esnaf, eğitmenler, sendikalar, aydınlar, gazeteciler, işadamları, müteahhitler ve yerel yönetimler tarafından da desteklenmelidir… 

Barış ve demokrasi düşüncesi ancak böyle eylemlerle yaygınlık kazanabilir.
Her şeyden önce halk böyle bir projeyi cesaretle talep etmeli, arka çıkmalı ve bunu insanlarımıza da benimsetmelidir… 

Çünkü ölen bu insanlarımız kuşkusuz bu halkın çocuklarıydı…

Böylelikle binlerce insanımızın anısına bir katkı sunmuş olacağız…

Bir Örnek; 2005 yıllında görev başındayken, alakasız ve basit gerekçelerle katledilen öğretmen Adnan Çelik (Adnan Zoro)  anısına Nusaybinli öğretmenler, sendikalar, ilçe milli eğitim neden bir hafızalaştırma projesine başlamıyorlar? Mesela anısına bir büst, bir okul, bir yarışma, bir park, bir anıt, bir öğrenci bursu ya da başka bir şey yapılamaz mı?

Nasılda olsa katledilen bir eğitimciydi, bir öğretmendi, bir babaydı!..

Öyle değil mi?

Bakınız şimdi; bildiğim kadarıyla Almanya’daki söz konusu proje yavaş yavaş başka ülkelere de yayılıyor. Her yerde temel amaç aynıdır. Bizde bu projedeki fikirleri örnek alabiliriz. Herhangi bir siyasi dava ya da sosyal nedenlerle öldürülmüş insanların bir anısı, bir taşını, bir eylemini, meziyetini sıradan bir yere, herkesin rahatlıkla görebileceği bir yere dikebiliriz. Almanya’da bu işi yapanlar, öldürülen Yahudilerin anısına bir yazılı taş diktikleri için, projeye tökezleten taşlar denilmiştir. 

Bizlerde kendi projemize hatırlatan taşlar diyebiliriz! Ama bu illa da taş olacak diye bir mecburiyet de yoktur. Bu malzeme demir de olabilir, ağaçta olabilir, beton da olabilir, yeter ki ölen insanların anısına geride bir eser bırakalım…

Bu alanda bırakalım Nusaybin’i binlerce gül ve çiçek süslesin!