İlhadi Tefsir

İlhadî Tefsiri ULÛMU’L KUR’AN (Giriş) -2-

M. Burhan Hedbî

Kur’an Konusunda Herkes Konuşabilir mi? Başlıklı yazıyla başlayan yazı dizimize İlhadi Tefsir başlığıyla devam ediyoruz.

Elbette ki belirlenen ilimler ve kriterler ile donanımlı olan herkes Kur’an hakkında konuşabilir…

Bu yazımızda da İlhadi tefsir olarak isimlendirilen bir tefsir kısmını kısaca sizlerle paylaşacağız.  

İlhadi tefsir nedir?

İlim, İman ve İslam'a aykırı düşen fikirlerle ortaya konan Tefsirlere ilhadi Tefsirler denir.

İLHADÎ TEFSİRLER; Bu tip tefsirler çoğunlukla şahıslar tarafından yapılmış, fakat fırka ve mezhep görünümüne girmemiştir. Yani icama’ın kabul görmediği ferdi yorumlamalardan oluşan tefsirlerdir.

İslâm dışı fikir ve düşünce sergileyen şahıslardan bazılarının sonradan gerçeği kabul edip dönüş yaptıkları görülmüşse de bu durum kendileri adına iyi bir izlenim bırakmamıştır.

Bu minval özere olan yazarları, Doç. Dr. Ali Turgut, Tefsir usulü ve kaynakları adlı eserinde söyle yazmaktadır:

“Mesela: Mısır'da Mansur Fehmi, Taha Hüseyin, İsmail Mazhar böyle bir çıkmazın içinde görülmüşlerdir. Bu arada Türkiye'de İlhan Arsel, M. Faruk Güventürk Osman Nuri Çerman, Fahrettin Altay ve Cemil Sena yazdıkları kitaplarında maalesef ilhadi tefsire istenmeyen malzemeyi vermişlerdir.”

İLHADİ TEFSİR; İslam'ın temel ilkelerini, Kur'ân ve Sünnet bütünlüğünü esas almadan, gerçekleri ters yüz eden bir anlayış biçimdir. Kısacası bunu yapanların keyiflerine uygun düşen bir tarzda ayetleri yorumlama biçimine ilhadi tefsir denir.

İlhadi tefsirde iyi niyet, ihlas, takva ve samîmiyet aranmaz. Zira bu tefsîri yapanların amacı Kur'ân'ı kötülemek, mü'minleri Kur'ân'dan soğutmak ve Müslüman olmayanların da Kur'ân'a yönelmelerini engellemektir.

İslam dini dışında diğer dinlerde de rastlanan ilhad kelimesi, Kur’an-ı Kerim'de birçok ayette de geçmektedir. İlhad terimi, inanç esaslarına karşı alakasızlık, umursamazlık şeklinde belirir. Dolayısıyla İlhad, geçmişte birçok kavmin helak olmasına yol açmıştır.

Zaten kelime olarak da İlhad; doğru yoldan sapma, Allah’ın varlığı ve birliğini, dinin temel hükümlerini inkâr etmek, bunlar hakkında kuşku beslemek veya uyandırmak, dinî kuralları hafife almak mânasında kullanılır.

Sözlükte “meyledip yönelmek, gerçekten sapmak, emredileni yerine getirmemek, kuşku duymak, mücadele ve münakaşa etmek” gibi anlamlara gelmektedir.

İşte icam’ dışında kalan böylesi ferdi-şahsi tefsirlerden uzak durmak veya mesafeli olmak tavsiye edilmiştir…