Şakalaşma Adabı

   Mizah, latife,nükte gibi kelimelerle de ifade ettiğimiz şaka tabiri;genellikle güldürme , eğlendirme anlamı taşıyan  söz ve davranışlar için kullanılır. Şakanın insanları rahatlatma, gönüllere ferahlık verme, dostluk ve muhabbeti arttırma gibi tezahürleri olduğu için hoş bir söz ve davranıştır esasında.

   Stres ve gerginliğin olduğu  anda yapılan bir şaka insanların kasvetini giderir.Kırgınlığın olduğu zamanlarda yapılan şaka kalpleri yumuşatır, dostların samimiyetlerini pekiştirir şaka.Bu yönüyle hepimizin zaman zaman ihtiyaç hissedip aradığı serin bir limandır şakalaşma.Tabii her şey yerinde, zamanında ve dozunda kullanılırsa hoş olur.Şaka adı altında yapılan fakat insanları kırıp rencide eden,alaylı ifadelerin kullanıldığı ,terbiye ve nezaket sınırlarını aşan,insanların dinleme tahammüllerini zorlayan ,içinde hafiflik ve aşırılık barındıran,insanları korkutup telaşlandıran söz ve davranışlara ‘’şaka’’tabirini kullanmak elbette doğru değildir.

                Latif olsa latife hoştur elbet

                Velakin hariç olmaya edepten

  Şakalaşma adabından bahsederken Allah Rasülü(s.a) şaka yapar mıydı acaba ? Yoksa gayet ciddi, insanlarla arasına sınır koyan ,tebessümü,gülmeyi hafiflik sayan bir peygamber tasavvuru mu var zihinlerimizde?Vahyin ağır sorumluluğunu taşıyan Peygamberimiz(s.a)insanların gönüllerini fethedip,onlarla ünsiyet kurma yolunda şakalaşmayı ihmal etmemiş ve bizlere hayat düsturlarını öğretirken şakanın nasıl yapılması gerektiğini de göstermiştir. Çocuğundan yaşlısına ,hanımlarından bedeviye kadar herkesle şakalaşmıştır.

   Allah Rasulü’nün (s.a) şaka yaptığını gören sahabelerden biri :’’Siz de mi şaka yapıyorsunuz?’’ der. Efendimiz (s.a)  de şaşkınlık ifade eden bu soruya şu cevabı verir:’’Evet! Ancak ben, doğru olandan başkasını söylemem.’’ ve şakalaşmadaki temel ölçüyü koyar: Şakalaşırken yalan söylenmez. ’Yazıklar olsun milleti güldürmek için yalan söyleyen kimseye,yazıklar olsun,yazıklar olsun!’’(Ebu Davud,Edeb,80) i’tabı işin ciddiyetini gösterir bizlere. İnsanları güldürmek,,dikkat çekmek için söylenen yalan yanlış her sözün aleyhimize olduğunu hatırlatır. Beyaz ,pembe v.s. rengi ne olursa olsun bütün yalanların asıl renginin siyah olduğunu ,kalbimizde de siyah bir leke oluşturduğunu öğretir bize .(İki kişinin arasını bulmak için yapılan yalanlar hariç.)

    ‘’Bir Müslümanın bir başka Müslümanı korkutması helal olmaz.’’(Ebu Davud,Edeb,93) hadisi şaka yoluyla da olsa başkasını korkutmanın yanlışlığını ortaya koyar.

    Ve şakası bile ciddi olan şeyler şaka olarak addedilmez:nikah,boşanma sözleri gibi.

   Şaka olsun diye oynanıp da ölümlere kadar sebebiyet veren şeylerle de şaka yapılmaz:Silah,ateş,bıçak v.b.

   Allah Rasülü’nün şakalarından birkaç örnekle gönlümüzü hoş edip tebessüm edelim:Yaşlı bir kadın cennete girmesi için dua isteyince ,Efendimiz ’in (s.a) yaşlıların cennete girmeyeceğini söylemesi üzerine ağlar.Efendimiz(s.a) yaşlı kadına yaşlı olarak cennete girmeyip ,gençleşip gireceği müjdesini verir. Enes b. Malik’e zaman zaman      ‘’Ey iki kulaklı ‘’ diye takılır.(Ebu Davud,Edeb,84)

    Kendisinden binmek için deve isteyen birine ‘’Sana dişi deve yavrusu vereyim .’’      deyince ;Adam ‘’Deve yavrusuna nasıl bineyim?der hayretle .Efendimiz (s.a)’’Her deve bir dişi deve yavrusu değil midir?’’ der.

                                                                                    Zübeyde Zengin

                                                                              Mardin İl Müftülüğü

                                                                    Aile İrşad ve Rehberlik Bürosu