Kuruluş Osman Karesi Bey Kimdir? Karesioğulları Tarihi Kısaca

Kuruluş Osman 113. Bölüm'de ismi geçen Kalemşahoğlu Karesi Bey kimdir? Karesi Bey hakkında bilinmesi gereken kısaca notlar...

Karesioğulları ve Karesioğullarından Kalemşah Bey oğlu Karesi Bey hakkında kısaca tarihi gerçekler ve bilgiler...

Kuruluş Osman Karesi Bey Kimdir? Karesioğulları Tarihi Kısaca

Karesi Bey veya Karasi Bey (d. ? - ö. 1330 Karesi), 13 ile 14. yüzyılda yaşamış, Karesi Beyliği'nin ilk beyi ve Kalem Bey'in oğludur. Gerçek adı İsa olduğu için herkes ona "Kara İsa Bey" demişlerdir. Beyliğin yönetimini 1328'de kardeşi Demirhan Bey'e (1328-1345) bırakmıştır.

Mudebbir (Düzenleyici) bir hükûmet reisi olan Karesi bey Marmara ve Adalar Denizi sahillerini elde ettikten sonra bir deniz kuvvetleri tedarikine de önem vermiş ve donanma meydana getirmiştir. Karesi Bey 1330 (Hicri 751)'de ölmüştür.

Karesi Bey siyasetiyle memlekette Türk nüfusunu arttırdığı gibi İç Anadolu Bölgesi'nde Moğolların zulüm baskısından kaçan Türklere de memleketinin kapılarını açtığından bu surette birçok nüfus da Karesi ilini hicret ile Karesi hükümetinin önemini arttırmışlardır^{[kaynak belirtilmeli]}. Karesi'deki Çepnilerin Karesi Bey ile birlikte bu havaliye göç ettiğine dair Rezm gazetesindeki makaleden bazı notlara göre ise;^{[kaynak belirtilmeli]} Çepni Türkleri Oğuz'un Dağhanoğulları'dandır. Bunlar Türk töresi gereğince akın esnasında geride güvenliği sağlayıcı muhafızı ve çekilmelerde demdar görevini yaparlardı. Çepniler Selçuk beyzadelerinin yuntluğu olan Kırşehir civarında bulunurlarken doğuda saldırı ve baskıya başlayan Moğollardan kaçarak Kara İzi ile Aydın taraflarına gelip yerleştiler. Çoğunlukla Karesi (Balıkesir) Magnisa ve Kütahya taraflarında bulunurlar.

Karesioğulları Tarihi Kısaca

Anadolu Selçuklu Devleti’nin çökmesinden sonra uç beyleri tarafından kurulan küçük devletlerden biri olup adını kurucusu Karesi (doğrusu Karası) Bey’den alır. Karesi adı Osmanlılar zamanında da yaşamaya devam etmiş ve beyliğin merkezi olan Balıkesir’e Cumhuriyet dönemine kadar Karesi sancağı denilmiştir. Karesioğulları’nın menşei hakkında kaynaklarda herhangi bir bilgiye rastlanmamakta, ancak Tokat’taki Hamzalar Mezarlığı’nda bulunan hânedana mensup Kutlu Melek Hatun ile oğlu Mustafa Çelebi’nin mezar taşlarından şecerelerinin Dânişmendliler’e dayandığı anlaşılmaktadır (Uzunçarşılı, Kitâbeler, I, 43-45).

KARESİ BEY HAKKINDA 2. RİVAYET

Çağdaşı Bizanslı tarihçi Gregoras ondan “Calames’in oğlu Carases” diye bahseder. Osmanlı kaynaklarında ise II. Gıyâseddin Mesud’un (birinci saltanatı 1284-1296) nökeri olduğu belirtilir. Tokat’ta bulunan Karesi ailesinden Kutlu Melek ile oğlu Mustafa Çelebi’ye ait iki mezar taşı kitâbesinden Karesi Bey’in soyunun Dânişmendliler’e dayandığı anlaşılmaktadır. Babasının, Melik Dânişmend Gazi neslinden gelen Yağdı Bey’in oğlu Kalem Bey olduğu, babası ile birlikte Selçuklu Sultanı II. Mesud’un emirlerinden biri iken Balıkesir ve civarını fethettiği ve bağımsızlığını ilân etmek suretiyle kendi adıyla anılan bir beylik kurduğu söylenebilir. Ancak bu beyliği ne zaman kurduğu kesin olarak belli değildir. Bununla beraber Bizans İmparatoru II. Andronikos’un (1282-1328) saltanatının ilk yıllarından itibaren faaliyete geçtiği ve muhtemelen 1296-1297’de Erdek, Biga, Edremit, Bergama ve Çanakkale hariç Büyük Mysia sahasına hâkim olduğu anlaşılmaktadır.

Karesi Bey’in hâkimiyetindeki topraklar Bulgar baskısıyla Rumeli’den, Moğol baskısıyla Anadolu’dan kopup gelen göç dalgalarına son durak olabilecek elverişli bir mekân konumundaydı. Nüfusu artan beylik giderek güçlendi. Bizans İmparatorluğu’nun Alan ve Katalanlar ile ittifak kurmak suretiyle Batı Anadolu beyliklerine yönelik iki seferinden sonra (1302-1308) Karesi Bey topraklarını Küçük Mysia ve Saruhan Beyliği sınırlarına kadar genişletti. Trakya’da uzun süre Bizanslılar’a karşı mücadele veren Ece Halil liderliğindeki Sarı Saltuk Türkmenleri’ni destekledi (1311) ve bu mücadeleden geriye kalan Türkmenler’i ülkesine kabul etti.

Oğlu Demirhan Bey ile Bizans İmparatoru III. Andronikos arasında 1328 yılında bir anlaşmanın yapılmış olması Karesi Bey’in bu tarihten önce vefat ettiğini düşündürmektedir. Bazı araştırmacılar, Osmanlı kaynaklarından yola çıkarak bu tarihi 1334 veya 1336 olarak göstermişlerdir. Osmanlı tarihlerinde bir Karesi beyinin ölümünden bahsedilmekte ve adı Aclan Bey şeklinde verilmektedir. Cahen’e göre Aclan Karesi Bey’in unvanıdır. Osmanlı tarihlerinde ise Aclan Bey Karesioğlu şeklinde yer almaktadır. Karesi Bey’in kesin olarak bilinen Yahşi (Aclan) adında bir oğlu vardır. Karesioğulları diye adları geçen Demirhan ve Dursun beylerin onun çocukları olduğu şüphelidir. Balıkesir Mustafa Fakih mahallesinde Paşa Camii yakınında yer alan türbesi 1920 yılında yeniden yapılmıştır. İçinde Karesi Bey ile beş oğluna ait olduğu kabul edilen mezarlar mevcuttur. Karesi Bey’in sandukası kûfî yazı ile süslüdür.