Çağıl (Meşkok) Köyünde Sosyal Hayat! Çağıl Köyü Nerede? Nasıl bir köy? Çağıl Köyü nereye bağlı?

İlçeye 20 kilometre uzaklıkta olan köye gitmek için girdiğimiz Şenyurt yolunun Doyuran Köyü noktasından sola doğru ilerlediğimiz sırada görmeyi umduğumuz Çağıl Köyü, koca Kızıltepe Ovası ile saklambaç oynayan bir çocuk gibi, ufukla gözlerimiz arasındaki bir noktada kayıbolmuştu sanki. Köye iyice yaklaştığımızda gözümüze ilişen yüksek su deposu, höyüğün tepesine oturtulmuş gibi duruyordu. Höyüğün eteklerindeki köy mezarlığının hemen dibinde bulunan su birikintilerinde yüzen ördekleri resimleyerek 8 yıllık ilköğretim okuluna ulaştık.

Çağıl (Meşkok) Köyünde Sosyal Hayat! Çağıl Köyü Nerede? Nasıl bir köy? Çağıl Köyü nereye bağlı?    Çetinler, Hanyeri, Ataköy ve Hanyeri'nin Sincan Mezrası'na sınır olan köydeki 58 hanede barınan 650 kişilik nüfusun, tarım, kısıtlı ölçüde hayvancılık ve nakliyecilikle geçindiğini okulda öğrendik.

    Köy ve köylünün geçmişi ile ilgili meraklarımız için uğramak istediğimiz köy odasına, çoğunluğu kerpiç olan evlerin arasından süzülerek ulaştık. Höyüğün tepesine yakın bir noktada bulunan ve 50 yıllık bir geçmişe sahip olan kerpiç köy odasında, İsmaila Aşireti'nin büyüklerinden olan Şerif Karahan tarafından karşılandık.

     Köy odasının içine girdiğimiz anda dikkatimizi çeken tavan direklerini, eskitme boyayla boyanmış sandık ama, doğrusu bu değildi. Tavan direklerini bu hale getiren şey, 50 yıldan beri içilen sigaraların dumanlarıydı aslında!

    Birkaç köylünün de bulunduğu bu köy odasındaki selam sabah faslına, bizlere ikram edilen acı kahveler eşlik etti. Köy ve köylüyle ilgili meraklarımızı giderebilme faslı ise, yudumladığımız çaylarla başlarken söz Şerif Karahan'daydı.  

    Köyün 6000 yıllık bir geçmişi olduğunu söyleyerek söze başlayan Şerif Karahan'a,  köyde tarihi bir yapı ya da tarihi bir kalıntının olup olmadığını sorduk doğal olarak…  İşte o an bizleri hazine avcılarıymışız gibi süzen gözlerle incelemeye başlayan köylülerin bakışları, sorduğumuz sorunun cevabını beklemeden konuyu değiştirmemize neden oldu.

    Çağıl Höyüğü'nün görülmesi gereken mesafeden görünmediğini, höyüğün bulunduğu noktanın çukur olmasından kaynaklı olan bu durumu biraz tuhaf karşıladığımızı dile getirdik.

    Bu durumla ilgili olarak notlarımıza yansıyan açıklama ise bir hayli ilginçti!..

    Cumhuriyetin kurulduğu yıllara kadar Suriye tarafından gelen arap çetelerin ovadaki köylere saldırdığını, köylülerin koyun sürülerini talan ettiğini ve bu saldırılardan korunmak adına, köylerin ovadaki çukur bölgelere kurulduğunu, Çağıl'ın da bu köylerden biri olduğunu dinlediğimizde, Çağıl'ın ovayla değil de hayatla saklambaç oynadığını anlayıvermiştik.

      İsmaila Aşireti mensubu olan köy halkının Çağıl'a uzanan tarihsel yolculuğu ise bir hayli uzun!

    Abbasi sülalesinden bilinen köy halkının tarihi yolculuğunun

başlangıç noktası Suudi Arabistan. Sırasıyla; Bağdat, Hakkari ve ardından Diyarbakır'ın Kulp ilçesine gelen bu ahalide bulunan Bekir Ailesi, yaklaşık olarak 300 yıl önce Çağıl Köyü'ne gelerek yerleşmiş.

    Köy halkının bu tarihsel yolculuğu, tuttuğumuz notlara son noktayı koymuştu. Şerif Karahan'la beraber köy odasında bulunan herkesin elini sıkarak esinleşip dönüş yoluna koyulduk.

    Çağıl'dan uzaklaşırken, geçmişteki olanakların ilkelliğinde yaşanmış olan göçler ile insanoğlunun yaşama bağlılığı arasındaki ilişkiyi konuşuyorduk. 

MEHMET BEDİ DEMİR / MARDİN LİFE