Çatalca Köyünde Sosyal Hayat! Çatalca Köyü Nerede? Nasıl bir köy? Çatalca Köyü nereye bağlı?

17 hanede barınan 100'ü aşkın nüfusu ile Oda Köyü, Çıplak Köyü ve Ceylanpınar'a sınır olup, Kızıltepe'ye 50 kilometre kadar uzaklıkta olan Çatalca'ya vardığımızda hissettiğimiz açlığımız, yapmamız gereken işin önüne geçmişti. Öğrencilerini henüz dağıtırken okul bahçesine giren arabamızı gördüğünde tarif edemeyeceğimiz bir sevinçle bizlere doğru koşan köy öğretmeni Nedim Aydın'ın sıcak elini, midemizden gelen baskıyla aç olduğumuzu söyleyerek sıktık.

    Sıcaklığını iliklerimize kadar hissettiğimiz kocaman dünyasını yaşattığı küçücük lojmanında oturduğumuz o güzelim yer sofrası, Nedim Hoca'nın yüreği kadar zengindi.

   Tarım ve nakliyecilikle geçinen, geçmişten gelen göreneklere bağlılık ile berdel usulü evlilik sistemini günümüzde de sürdüren ve %85'i okur yazar olan köy halkının tamamını okur yazar hale getirme isteğimizi konu ettiğimiz sohbetin arasında karnımızı doyurduk.

   Köy ve köylünün geçmişini ise o sırada lojmana gelen 70 yaşındaki Hacı Abdi Karakuş'tan, yudumladığımız çayların eşliğinde dinledik.

    1929 yılından itibaren göçer olarak köy yerinde gelmeye başlayan Mahmut Karakuş adındaki şahıs, 1949 yılında köydeki ilk evi yaparak yerleşik hayata geçer.

    Heseneki aşiretinin Affovi kabilesine mensup olan Mahmut Karakuş'un yerleşik olarak yaşadığı ilk köy ise,  ( Tınnışır ) Araköy'dür.

    Çocukluğunu 1500'e varan sürüleriyle hayvancılık yapan ailesinin 12 sütunlu çadırlarında göçebe olarak geçirdiğini anlatan Abdi Dede'yi o günlere taşıdığımızda ortaya çıkan özlem dolu duygular, bizleri de etkilemişti. 

    Geçmişteki misafirperverliklerinin günümüzde azaldığını sayan bir hüzünle “heyhaaaattt!” diyordu Abdi Dede…

     Heyhat ki ne heyhat!..

     Bir zamanlar köyden geçen herkesi yemeksiz bırakmamak için, yılda bir tonu aşkın miktarda yapılan bulgurun şimdilerde 50 kiloyu bile bulmaması, Abdi Dede'nin kafasındaki misafirperverliğin ölçüsüydü sanki.

    Ya ceylanlar…

    1950'li yılların sonuna kadar sürüler halinde ve Abdi Dede gibi Çatalca köylüsünün de tanıklığı ile; kaynağını Karacadağ'dan alan Cırcıp Deresi'nden su içmeye gelen o güzel gözlü ceylanlar…

    Ne Cırcıp Deresi'nde su kalmıştı eskisi gibi, ne de bir tek ceylan! Ceylanları, 1950'li yıllardan itibaren ovaya giren traktörün yok ettiğini, mera alanı bırakmadığı için yok ettiğini söylerken buğulanmıştı Abdi Dede'nin gözleri…

    Hemen değiştirdik konuyu.

    Köydeki tarihi yapıları sorduk Abdi Dede'ye.

   Aldığımız cevaplarda ise, yine geçmişe duyulan tarifsiz bir özlem vardı. Cırcıp Deresi'nin üzerinde kurulu olup; Ceylanpınar topraklarını Kızıltepe topraklarına bağlayan ve Halep'e giden kervanlara geçiş olanağı tanıyan eski köprünün enkazındaki taşların bir tanesi bile heba edilmeden, şimdiki köy evlerinin temelinde kullanılmıştı. Kervanların konakladığı han ve eski kuyu ile beraber ekmek ihtiyacına cevap veren çok sayıdaki eski tandırlar da köprünün akibetine uğramıştı.

   Duygulanmıştı yine Abdi Dede…

   Uzatmadık sözü…

   Güneş Cırcıp Deresi'nin karşı yakasındaki köylerin üzerinden batarken; Çatalca'yı fotoğraf makinemiz, Nedim Hoca ile Abdi Dede'yi ise yüreğimizle resimleyerek dönüş yoluna koyulduk.

MEHMET BEDİ DEMİR / MARDİN LİFE