Eşme (Meskeynter)Köyünde Sosyal Hayat! Eşme Köyü Nerede? Nasıl bir köy? Eşme Köyü nereye bağı?

İlçe merkezine 6 kilometre kadar yakın olan köye, Şenyurt yolundan sola kıvrılarak uzandık. Devasa büyüklükte olan köyü, girişteki bozuk asfaltın üzerinden resimledik. Yüksek su deposu ile kıyıdaki tek katlı betonarme evlerin yer aldığı fotoğraf karesine, köyün tamamı sığmamıştı.

    Gerek ilçe merkezine yakınlığı ve gerekse büyüklüğü nedeniyle sorunsuz olacağını düşündüğümüz köyün içine girdiğimiz an, yanıldığımızı anladık.

    Köyün içinde uzanan çamurlu yolda ellerindeki bidonlarla yürüyen kadınlar, okul ile minaresi tenekeden yapılmış olan caminin arasındaki suni göleti dolduran ördeklerin şaşkın bakışları arasında, evlerine su taşıyorlardı.

   Analarımızdı bu kadınlar!

   Bulunduğumuz yüzyılın bizlere ait olan bu ayıbı, Eşmeli analarımıza bir çile olarak yansımaya devam ediyordu. Bu çilenin bir an önce bitmesini temenni etmekten başka yapacak bir şeyimiz yoktu. Bu temenniyle geldiğimiz 11 derslikli köy okulunda bizleri karşılayan okul müdürü ile de konuştuğumuz ilk konu da bu olmuştu. Köyde işlemeyen bir su kulesi, bozuk kuyu, falan filan gibi gibi duyduklarımızın yanında, henüz evlere su şebekesinin çekilmediğini duyunca daha da üzüldük tabi ki.

    O sıra köy yerinde olmayan köy muhtarı Mahmut Gümüş'ü daha öncelerden tanıyordum. Kendi köyü için sarfettiği çabalarına çeşitli vesilelerle tanık olmuştum. Çalışkanlığıyla tanıdığım köy muhtarının, bu anlamda üzerine düşeni yaptığına ve yapmaya devam edeceğine olan inancımla kapattık bu konuyu.

    Beşevler, Elbeyli, Ilıca, Doyuran, Çetinler ve Eğmirli Köylerine komşu olan Eşme'nin, 185 hanede yaşayan 2700 kişilik nüfusu olduğunu, % 90 oranda okur yazar olan bu nüfusun tarım ve hayvancılıkla geçindiğini okuldan öğrendik. Köydeki okur yazarlık oranını yükseltebilme adına yapmamız gereken işleri de konuştuktan sonra okuldan ayrıldık.

     Bizler köyü terk ederken, kadınlar su çekmeye devam ediyordu.

Eşme ile ilgili öğrenmek istediğimiz bir tek şey kalmıştı ki o da köylünün geçmişi ile köyün kuruluşuydu. Bu bilgileri de daha sonraları ilçe merkezinde bulduğumuz köy muhtarı Mahmut Gümüş'ten aldık.

    Köyün kuruluşu 300 yıl kadar öncesine dayanıyordu. Meskeynter ismiyle kurulan ve Cumhuriyetin ilanından sonra Eşme adını alan köyün, bu yıllarda Abdullah Çelebi adlı şahsa ait olduğu ise günümüz itibarı ile de bilinen bir şeydi.

    Abdullah Çelebi, 1925 yılında baş gösteren Şeyh Sait isyanının etkileri sonucunda ve 1927 yılında İstanbul'a sürülür. Devlet tarafından sürülen Abdullah Çelebi'nin bir daha dönemediği köy, yine devlet tarafından ve köyde kalan bir kısım akrabası ile Şüküri Aşireti'ne mensup olan Gümüşlere verilir.

   Günümüz köy halkınıni   % 60 kadarını da Şükürilerin oluşturduğunu öğrenmemizin ardından, duymayı umduğumuz bir şey kalmamıştı.       

MEHMET BEDİ DEMİR / MARDİN LİFE