Koçlu (Kefertut) Köyünde Sosyal Hayat! Koçlu Köyü Nerede? Nasıl bir köy? Koçlu Köyü nereye bağlı?

Hocaköy, Güneştepe, Arıtepe, Kengerli, Yolaldı ve Belli Köylerine komşu olup ilçe merkezine 13-14 kilometre kadar uzaklıkta bulunan Koçlu, tarihsel dokusu ile sıkça duyduğumuz bir köydü. Gerek okumaz yazmazlıkla mücadele ve gerekse kulaktan dolma bilgilerle tanıdık olduğumuz tarihsel dokuyu yerinde görme amacıyla Koçlu Köyü yolundaydık. Hafifçe bir yükseltinin üzerinde bulunan birkaç kerpiç evle bu evlerin arkasında yükselen çam ağaçları ve bu çam ağaçlarının tepesine çömelmiş gibi duran su deposundan gözlerimize yansıyanlar, farklı bir yerde olduğumuzu anlatıyor gibiydi.

   Asfalt yolun köye kavuştuğu noktada bulunan köy okulu, hiçbir köyde görme olanağı bulmadığımız güzellikte olan bahçesiyle beraber, yürekleri ferahlatacak bir şirinlikteydi. Bir başka şirinlik ise, okulun tam karşısında bulunan ve etrafı tel örgüyle çevrelenerek korumaya alınmış olan bahçeden çevreye yansıyordu. Tel örgüye paralel hizayla yükselen çam ağaçlarının çevrelediği bahçe; badem, erik, elma ve zeytin ağaçları ile renklendirilmişti. Bu güzelim renk cümbüşünün gölgesinde kurulmuş olan salıncak ise, çocukların da düşünüldüğünü anlatıyordu.

    Ağaçlandırılmış olan çevresi kadar temiz bulduğumuz tek derslikli okul binasından yükselen ve ders halindeki öğretmene ait olan sesten çevreye yayılan dalgalar, bahçedeki ağaçların besin kaynağıydı sanki.   Dersini bölmediğimiz öğretmenle teneffüste bir araya geldik. Okulda açmak istediğimiz kursla ilgili olarak yapılması gerekenleri konuştuk ilk olarak. Öğretmenle beraber köy içine yaptığımız küçük gezinti sırasında gördüklerimiz, köyün yeşil güzelliği ile hiç uyuşmuyordu.  

Köy meydanı olarak yorumlanabilecek boş bir alanı çevreleyen evlerden birinin duvarı dibine dizilmiş olan taşları gördüğümüzde bir hayli şaşırdık. Üzerleri muazzam güzellikteki motiflerle kazılmış olan bu taş plakalardan birinde ise, algılayamadığımız bir yazı vardı.

   Kimisi ev temellerinin kazısı sırasında ve kimisi sürülen tarlalarda bulunarak duvar dibine yığılan bir tarihti bu taşlar!

   Ve de, bir yetim tarih!..

   Köyün güzelliğine pek yakıştırmadığımız yerde duran ve tarihin tanıkları olan bu taşlara üzüldüğümüz sırada dinlediğimiz öğretmenden notlarımıza yansıyanlar aynen şöyleydi;

   Kefertut metropolitanlığının harabeleri üzerine kurulan ve cumhuriyetten sonra Koçlu ismini alan köy, 1600 yıllık bir tarihe sahip. Bu tarihin bir başka tanığı da, köyden geçen Gümüşdere suyu.  

   Günümüz Koçlu Köyü'nde mevcut olan 22 hanede yaşamını sürdüren 170 kişilik nüfus, geçmişten gelen göreneklere bağlı olup tarım ve hayvancılıkla geçiniyor.

   Görmemiz gereken her şeyi görmüştük belki ama, öğrenmemiz gerekenlerde eksikler vardı. Bu eksikleri tamamlamayı bir başka zamana bırakarak ayrıldık Koçlu'dan.

   Köy kadınlarına yönelik olarak düşündüğümüz okuma yazma kursunu açmamız, köye birkaç kez daha uğrama imkanını tanımıştı bizlere. İşte bu ziyaretlerin birinde görüşme olanağı bulduğumuz ve aslen Midyatlı olduğu halde 50 yıldan beri bu köyde yaşayan 73 yaşındaki Kemal Kayapınar'dan dinledik, Koçlu'nun geri kalan kısmını…

-

   Köy sınırları içinde bulunan 3000 dönümlük siyah toprağın çok eski bir şehrin kalıntısı olduğunu,

   Ev temelleri için yapılan bir metre derinlikteki kazılarda rastlanılan ve kiremitten yapılmış olan boruların bu şehrin varlığını ispatladığını,

   Bu yerleşim biriminin Melektutya adındaki bir şahıs tarafından kurulduğunu ve Kefertut isminin bu şahsın isminden kaynaklandığını anlatan Kemal amca, köyün yakın tarihini de not ettirdi bizlere.

   Samo adlı bir süryaniye ait olan köy, 1910 yılında Mardinli Mehmet Zeki Erdem tarafından satın alınır. Köy ve köye ait topraklar, halen de Mehmet Zeki Erdem'in torunlarına ait. Günümüz köy halkını ise, 20-30 yıl kadar öncesinde çevreden gelip yerleşenler oluşturuyor.

   Koçlu ile ilgili olarak öğrenebileceğimiz daha çok şey vardı ama ulaşabildiğimiz bu bilgilerin dışında kalanları gün ışığına çıkarmak, bizleri aşıyordu.

   Bir yetim tarih olarak yorumladığımız karanlığın, bilimsel çalışmalarla gün ışığına çıkarılacağı günü ümit ederek ayrıldık Koçlu'dan… 

MEHMET BEDİ DEMİR / MARDİN LİFE