MİDE ÜLSERi NEDİR?

Birçok kişide (özellikle yetişkinlerde) görülen ülser, yaşam kalitesini düşüren bir sağlık problemidir. Peki ülser nedir? Nasıl oluşur? Ülser, midenin iç yüzeyini kaplayan mukozanın (mide zarının) aşınması sonucunda oluşan yara anlamına gelmektedir. Bu yara farklı derinlik ve büyüklüklerde olabilmektedir. Mide ülseri ; helicobakter pylori bakteri, sinir ve stres gibi nedenlerden ortaya çıkabilmektedir.

Mide Ülseri Nedir?

Gastrik ülser olarak da tanımlanan mide ülseri, kısaca mide zarında (mide mukozası) asit, pepsin ve safra gibi sindirim sistemindeki sıvıların oluşturduğu hasar görmesi sonucu meydana gelen yaralar olarak tanımlanabilir. Bu ülserler midenin hemen çıkışında yer alan ince bağırsakların başlangıç kısmında da görülebilir. Bu tip yaralar da “duodenal ülserler (onikiparmak bağırsağı ülserleri)” olarak adlandırılmaktadır.

Ülserlerin en yaygın nedeni Helicobacter pylori bakterisi enfeksiyonudur. Bazı ilaçarın uzun süreli kullanımı da ülsere neden olabilir.

Ülser Kimlerde Görülür?

Ülkemizde mide ülseri çok sık görülmektedir hatta yapılan araştırmalara göre Türkiye’de her beş kişiden birinde ülser olduğu ortaya konulmuştur. Özellikle 60 yaşın üzerindeki bireylerde ve erkeklerde kadınlara oranla üç kat daha fazla görülmektedir.

Ülser Tipleri Nelerdir?

İki çeşit ülserden bahsetmek mümkündür.

1.Peptik ülserdir: Bir tür ülser yarası olup hem midede hem de onikiparmak bağırsağında görülmektedir. Bu yaraların oluşum sebebi ise genellikle helicobacter pylori olarak adlandırdığımız bakteri olmaktadır. Tedavi süreci uzun olmaktadır.

2. Duodenal ülser: Bu tür ülser onikiparmak bağırsağında rastlanmaktadır. En çok karşılaşılan ülser çeşididir. Ağrılar genellikle göğüs kemiğinin hemen altındaki bölgede oluşmakta ve özellikle aç kalındığında hissedilmektedir. Bir şeyler yiyip içildiğinde ağrı da genelde geçer.

 Mide Ülseri Belirtileri Nelerdir?

• Midede yanma ve bulantı
• Mide ağrısı
• Kusma ile gelen rahatlama
• Şişkinlik
• Gaz,Geğirti
• Hazımsızlık
• Kilo kaybı
• İştahsızlık
• Yemek yedikten sonra midede ağrı

Mide ülserinin en sık rastlanan belirtileri ise, karnın üst kısmında yanma, öğün aralarında ağrı ve geceleri uykudan uyandıran ağrıdır.

Mide Ülseri Sebepleri Nelerdir?

Mide ülseri oluşmasında midenin mukus tabakası olarak bilinen koruyucu bariyeri ile mide mukozasına zarar veren etkenler arasındaki dengenin değişimi sorumludur.

Özellikle mide bakterisi olarak da bilinen Helicobacter pylori ve Non-steroid anti inflamatuar ilaçlar olarak tarif edilen ağrı kesiciler en sık ülsere sebep olan etkenlerdendir. Bunun yanında yoğun stres, sigara ve yoğun alkol tüketimi ve genetik faktörlerde peptik ülser oluşumuna katkıda bulunan diğer nedenlerdendir.

Ülserin Tehlikeli Sonuçları Nelerdir?

Kanama

Üst sindirim sistemi kanamalarının en büyük nedeni ülserlerdir. Bazen daha önce hiç mide ağrısı şikayeti olmayan kişilerde bile görülebilir. Bu kişiler "kahve telvesi" renkli bir materyal kusarlar ya da "katran renkli" siyah gaita dışkılarlar. Başka belirti olmadan gaitasının siyah renkli olduğunu fark eden kişilerin mutlaka bir sağlık kurumuna acil olarak başvurması gereklidir. Kusma ve siyah renkli feçes olmadan önce aniden fenalık gelmesi, soğuk soğuk terleme halinde üst gastrointestinal kanamadan kuşkulanılmalıdır.

Perforasyon (Mide delinmesi)

Mevcut ülserin derinliğinin artması ve tüm mide-duedenum katmanlarını geçerek delinmesidir. Mide asit-pepsin içeriğinin karın boşluğuna geçmesi sonucu aniden ve şiddetli bir ağrı oluşur. Karın tahta gibi sertleşir, kıpırdama ve yürüme ağrı nedeniyle zorlaşır. Tedavi genellikle ameliyat iledir.

Tıkanma

Özellikle duedenum ve pylor kanalında akut ülserin doku ödemi (şişliği) meydana getirmesiyle, uzun süredir derin ülserin olması sonucunda nedbe dokusu oluşması nedeniyle, yiyecek, içecek ve mide suyunun geçimini (pasajın) daralması (stenoz) , hatta tıkanmasına neden olur. Hasta yediği ve mide suyunun devamlı salgılanmaya devam etmesi sonucu mide içinde biriken , ileriye gidemeyen materyali kusar. Kusma bol ve süreklidir. Hasta yese bile yiyecekler hazmeden organlara geçemediğinden (hazım-emilim- mide değil,onikiparmak barsağı ve ince barsaktadır), sürekli kilo verme mevcuttur. Teşhis biran önce yapılıp ameliyat edilmelidir.Ülserin teşhisi nasıl yapılır?

Fizik muayene ve ultrason ile ülser herhangi bir işaret vermez. Ancak bize başka hastalıkları ekarte etme şansı verir. Birçok doktor asit bloke eden ilaç vererek ilaçları 2 hafta kullandıktan sonra belirtilerde düzelme olmamasıyla ülser olmadığını düşündürür (tedaviden teşhise). Zaten pratik olarak başka teşhis yoktur. Ülser tanısı için üst sindirim sisteminin radyolojik tetkiki veya üst sindirim sistemi endoskopisi (özofagogastroduedenoskopi) gereklidir.

Mide Ülseri Tanısı Nasıl Konur

Doktor kontrolünün ardından ülser tanısı için istenen test ve tetkikler şunlardır:

• Kan testi
• Dışkı örneği
• Ağız içinden ince ve esnek bir hortum ile mideye inmek yoluyla üst endoskopi
• Biyopsi

Mide Ülseri Tedavisi Nasıl Olur?

Mide ve on iki parmak bağırsağı ülserlerinin en kesin ve doğru tanısı endoskopik incelemedir. Özellikle 50 yaş ve üstü, ailede erken yaşta mide kanseri öyküsü bulunan, kilo kaybı, sürekli kusma, kan eksikliği ve uygun tedavi ve diyet ile şikayetleri gerilemeyen hastalara mutlaka endoskopik inceleme yapılmalıdır. 

Tedavide kullanılan en önemli ilaçlar proton pompa inhibitörleri ve H2 reseptör blokerleridir. Bu ilaçlar mide asit salgısını azaltılarak ülserin iyileşmesi için asit olmayan bir ortam hazırlarlar. Bunun dışında tedavide diğer bir önemli noktada ülsere neden olan etkenin ortadan kaldırılmasıdır. Mide ülserine neden olan Non-steroid anti inflamatuar ilaçların kesilmesi veya Helikobacter pylori saptanan hastalarda uygun antibiyotik ve mide asit baskılayıcı ilaçların birlikte kullanılması ile bu tip ülserler tedavi edilebilirler.

İlaç tedavileri dışında yaşam tarzı değişikliği de ülserin iyileşmesine katkıda bulunan diğer bir önemli faktördür.

• Sigaranın bırakılması
• Aşırı tuz
• Yağ tüketiminden uzak durulması
• Yoğun çay ve kahve tüketilmemesi özellikle kişinin kendisine dokunan gıdalardan uzak durması mide ülserinin iyileşmesine katkıda bulunan yaşam tazı değişiklikleri olarak özetlenebilir.
• İçecek olarak ıhlamur gibi bitkisel çaylar, açık çay veya süt tüketilebilir.
• Yemek olarak pişirilmiş veya haşlanmış sebzeler, ızgara et veya tavuk, zeytinyağlı yiyecekler tercih edilmelidir.
• Bazı meyvelerin mide ile ilgili şikayetleri arttırdığı bilinmekle birlikte elma, muz, şeftali, kavun, karpuz, kivi ve üzüm rahatlıkla tüketilebilir.