'Organ Bağışı' Üzerine...

Organ bağışı konusunda son yıllarda Türkiye’de oldukça büyük atılımlar görülmüşse de, Organ nakli bekleyen hasta sayısı 22660 kişi ve  (31.12.2021), bu sayıya her yıl 4000-5000 kişi ilave oluyor. Bizde yapılan toplam nakil sayıları ise yılda maksimum 2500-3000 kişiye (kadavra+canlı vericiden) organ nakli yapılabilmekte, geri kalanlar da maalesef kaderine terk edilmektedir...

Ülkemizde Toplam Ölü Donör sayısı 305 kişi olduğu bildirilmiştir. Bu sayı organ bekleyen hasta sayısı dikkate alınarak değerlendirildiğin de oldukça yetersiz olduğu görülmektedir

 Bu sayının büyük bir çoğunluğunu böbrek nakli bekleyen hastalar oluşturmaktadır. 
Hastaların organlarının, hayati fonksiyonlarını layıkıyla yerine getirememesinden ötürü kişilerin yaşam kalitesini düşüp, sağlıkları derinden etkilenmektedir.

İlaç tedavi yöntemlerine rağmen yeterli ve uygun fonksiyon gösteremeyen organın yerine aynı organın donörden (vericiden ) alıcıya nakledilmesiyle organ nakli sağlanmış olur.

Organ nakli ile kişinin hayati riski ortadan kaldırılır bazı nakillerde ise(Örnek: Kronik Böbrek hastasının diyalize olan ihtiyacını ortadan kaldırır. ) yaşam kalitesi artırılır.

Organ nakli, 18 yaşından büyük ve akli dengesi yerinde olan bireylerin gönüllülük esasına dayalı olarak yürütülen hayat kurtarmaya dayalı bir girişimidir. Ayrıca kişinin hayattayken organlarını bağışlamasının yanında, ölümünün ardından ailesi de organlarını bağışlayıp, başka insanların hayatlarına dokunabilir. 

Günümüzde ne yazık ki organ bağışına istekli insan sayısından çok daha fazla, organ nakline ihtiyaç duyan insan bulunmaktadır. Organ nakli bekleyen hastaların artış göstermesinin sebepleri arasında genellikle genetik faktörler, kronik hastalıklar ve yanlış yaşam alışkanlıkları büyük rol oynamaktadır.
Son dönemlerde gelişme gösterse de, bağış rakamları hala yetersizdir.

Peki, neden kadavradan nakil önemli  

Çünkü kalp, kornea gibi doku ve organların nakli, canlı kişilerden alınamaz.

  Bu organlara ihtiyacı olan kişilere, ancak beyin ölümü gerçekleşmiş kişilerin önceden kendileri veya beyin ölümünden sonra yakınları tarafından yapılacak organ bağışları ile organ bekleyen kişiye organ nakli gerçekleştirile bilir.

Bizim ya da en sevdiklerimizden birinin organ nakline ihtiyacı olursa ne yaparız?

Onları yaşatmak için nelerden vazgeçebileceğimizi bir düşünün! Bir gün daha bizimle kalması için neleri feda edebileceğimizi? Ve bu durumdaki binlerce gözü yaşlı insanı?..
 
  Nakil Yapılabilecek Doku Ve Organlar Hangileridir?

Ülkemizde nakil yapılan organlar
-Böbrek
-Yüz ve Saçlı Deri
-Karaciğer
-Kalp ve Kalp Kapakçığı
-Akciğer
-Pankreas
-İncebağırsak
-Kıkırdak
-Ekstremite
-Tendon
-Üst solunum
-Üst Sindirim Y.
-Kas Dokusu
-Kemik
-Kornea

Her Ölümden Sonra Organlar Alınabilir Mi?

Organ bağışı yapılsa bile her ölümden sonra organ nakli mümkün değildir. Örneğin evde yada yolda vefat eden bir kimse bağış kartı ve ailesinin rızası olsa bile organları alınamaz. Yalnızca hastane yoğun bakım ortamında tıbben ölümü gerçekleşen insanlardan organ nakli yapılabilir. Yani sıkça duyduğumuz deprem ve felaketlerden sonra cesetlerin organlarının alınması gibi bir durum söz konusu değildir.

 Bir Organ Herkese Nakledilebilir Mi?

Bir organın hiçbir özellik aranmadan herhangi birine nakledilmesi söz konusu değildir. Organ naklinde alıcı verici olacak kişilerin doku uyumları önem arz etmektedir. Alıcı ve vericinin doku uyumları testlerle belirlenir en yüksek doku uyumunda cerrahi işlem gerçekleştirilir. Ayrıca doku uyumunun yanı sıra nakille verilen bağışıklık önleyici ilaçlarla (İmmunsuppresive) ameliyat başarısı yükselir.

Kişi Ölmeden Organ Nakli Kararı Alınabilir Mi?

Tıpta en temel ilke her bireyin kendi yaşam hakkı olduğu ve trilyonda bir yaşama dönüş şansı bile olsa bu şansın sonuna kadar kullanılması gerektiğidir. Hiç kimse için nasıl olsa ölecek tabiri kullanılamaz. Hastane yoğun bakım ortamında doktorlardan oluşan bir ekip tarafından tıbbi ölüm kararı verilmeden organ nakli düşüncesi asla gündeme gelemez.
DİNEN BİR SAKINCA VAR MIDIR?

Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu, organ bağışını insanın insana yapabileceği en büyük yardım olarak tanımlanmıştır. 6.3.1980 tarih 396 sayılı kararı ile organ naklinin caiz olduğunu bildirmiştir. Diğer islam ülkelerinde de ve bütün büyük dinlerde de benzer kararlar mevcuttur. Kur'an-ı Kerim'de de (Maide Suresi, Ayet 32) " KİM BİR KİMSEYE HAYAT VERİRSE, ONUN SANKİ BÜTÜN İNSANLARA HAYAT VERMİŞÇESİNE SEVAP KAZANACAĞI " beyan olunmuştur.

Nereye-Nasıl Organ Bağışı Yapabilirim?

-İl Sağlık Müdürlüğü
-Hastaneler
-Organ nakli yapan merkezlere
 -Aile Hekimlikleri ve Toplum Sağlığı Merkezleri

Bütün Organlarımı Bağışlamak İstemiyorum, Mümkün Mü?

Organ bağışı kartının bir bölümünde bağışlamak istediğiniz organlarla ilgili seçenekler mevcuttur, bu bölümde işaretlediğiniz organlarınız dışında her hangi bir organınızın alınması söz konusu değildir.

Her Organ Bağışı Yapanın Organları Mutlaka Alınır Mı?

Kişi organ bağışı yapmış olabilir fakat evde yolda ya da kaza yerinde ölümü gerçekleşmiş ise organları alınamaz. Daha öncede belirttiğimiz gibi ancak hastane ortamında tıbben ölümü gerçekleşmiş kişilerin organları aile bireylerinin de onayı ile alınabilir.

Organ Bağışı Fikrimden Vazgeçtim! Mümkün Mü?

Organ bağışı kartı sahibi olsanız dahi, istediğiniz anda ailenize bildirerek ve bağış kartınızı yırtarak, fikrinizden vazgeçebilirsiniz. Bakanlığımızca 2016 yılı Haziran ayında oluşturulan Türkiye Organ Bağışı Bilgi Sistemine (TODBS) kaydınız var ise kaydınızın silinmesi için organ bağışı yaptığınız kuruma ya da organ bağışı alan her hangi bir kuruluşa talebinizi iletebilirsiniz.

Organ Bağışı Yaptığımı, Aile Bireylerimden Gizlemek İstiyorum! Üzerimden Çıkacak Bağış Kartı Yeterlimidir?

Hiçbir zaman bağış kartı tek başına yeterli değildir. Ailenizin ya da yakınlarınızın rızası olmadan organlarınız alınamaz. Bu sebeple bağış yaptığınız andan itibaren bu kararınızı ailenizle paylaşmanız gerekmektedir, organ bağışı bir nevi mirastır.

 Organlarımın Birine Satılma İhtimali Ya Da Belirli Kişilere Özellikle Verilme Durumu Var Mıdır?

Kişilerin bir bedel karşılığı organlarını vermeleri 2238 sayılı yasaya göre yasaktır. Bağışlanan organlar, bu konuyla ilgilenen Ulusal Koordinasyon Sistemi tarafından tıbben acilliği ve doku uyumuna göre en uygun alıcıya nakil edilir. Bu belirlemede zengin, fakir, ırk, cinsiyet vb. ayrımlar kesinlikle yapılmaz.

 Organları Alınan Kişinin Cenazesi Vucut Bütünlüğü Bozulmadan Teslim Edilmesi Mümkün Müdür?

Organları alınan kişinin cenazesi, kamuoyuna yansıdığı gibi bir torba içinde teslim edilmez aksine son derece özenli bir şekilde vücut bütünlüğü bozulmadan aileye teslim edilir. Bu konuda nakil merkezleri özellikle hassasiyet göstermektedir.

(31.12.2021 verileri kaynak https://www.tonv.org.tr/)