Şafii mezhebine göre köpeğin dokunduğu yerler necis olur mu?

Şafii mezhebine göre köpek mi haramdır ya da dokunmak mı haramdır? Mezhepler arasındaki ihtilaflı konulardan biri olan köpek beslemek ve köpeğe temas konusu her zaman merak edilmiştir.

Allah Resûlü (asm), faydalanma amacı olmaksızın köpek barındırmayı, bilhassa köpeklerin evlerin içine alınmasını yasaklamıştır. Fakat, bunun dışında; çobanlık, ziraat, koruma, bekçilik veya av köpeği olarak köpeklerden faydalanmaya izin vermiştir. (Buhârî, Hars, 1046-8)

Evin yeri ve konumu itibariyle ihtiyaç duyulduğunda, hırsızlara, arsızlara veya güvensiz kişilere karşı evi koruması ya da caydırıcı bir tedbir olması amacıyla, evin terasında veya bahçesinde (mümkünse özel kulübesinde olması daha iyidir) köpek barındırmakta bir sakınca yoktur.

Bu durumda şu hususlara dikkat edilmelidir:

1. Bakımına ve beslenmesine özen gösterilmeli, hayvana eziyet edilmemelidir.

2. Evin içine alınmamalıdır.

3. Aşısı zamanında yaptırılmalı, periyodik aralıklarla sıhhî kontrolden geçirilmelidir.

4. Beslenme kabı kendine özgü olmalı, evin mutfağının kaplarına karıştırılmamalıdır.

5. Köpeğin salyası, idrârı, dışkısı ve diğer sıvılarından sakınmalıdır. Köpeğe ait sıvılar ağır necistir; el ayasından fazla miktarı elbiseye bulaşması halinde iyice yıkanmadan namazın sıhhatine manidir.

Hanefi mezhebine göre köpeğin kuru vücudunun elbiseye temasında bir sakınca yoktur; namaza da engel değildir.

Ancak Şafi mezhebine göre köpeğin değdiği her yer necistir, yıkanmadan namaz kılınmaz.

Bu şartlara riâyet etmek kaydıyla, köpeklerin keşfedilen muhtelif kabiliyetlerinden veya eğitimle ortaya çıkarılan çeşitli yeteneklerinden faydalanmak mubahtır; bir sakınca yoktur.

Köpeğin salyasının değdiği elbise nasıl temizlenir? Giysimize köpek veya köpeğin salyası değdiğinde altı kere su bir kez de toprakla yıkanması lazım deniyor. Acaba deterjanla yıkanması yeterli olur mu?

Hanefilerde esah olan, köpeğin bizatihi necis olmadığıdır, zira korunma ve avlanmada ondan yararlanılmaktadır. Domuz ise bizatihi necistir. Kur'an'daki "O pistir." ayetinden kasıt domuzdur. Yalnız, köpeğin ağız suyu veya salyası ve tersi (pisliği, dışkısı) necistir. Vücudunun diğer yerleri buna kıyas edilmez.

Malikilere göre: İster beslenmesine izin verilen bekçi ve çoban köpeği olsun, isterse başka köpek, mutlak olarak temizdir. Sadece ağzını soktuğunda meşhur olan görüşe göre taabbüden yedi defa yıkanır. Ayağını veya hareket ettirmeden dilini soksa veya salyası düşse yıkamak gerekmez.

Şafii ve Hanbelilere göre: Köpek, domuz ve onlardan türeyenler, bunların artığı, teri necistir. Bunlarla kirlenen eşya biri toprakla olmak üzere yedi defa yıkanır. Peygamber Efendimiz (asm):

“Birinizin kabını köpek yaladığında, o kabın temizliği, birincisi toprakla olmak şartıyla onu yedi defa yıkamasıdır.”

buyurmuştur. Hadisin bazı rivayetlerinde ise: “Birinizin kabından köpek içtiğinde...” şeklindedir. (Buhârî, vudû 33; Müslim, tahâret 90-91; Tirmizî, tahâret 68; Müsned, 2/245)

Hadis-i şerifteki ‘yedi’ ifadesi, bizzat ‘yedi’ defayı ifade ettiği gibi, çokluktan kinaye de olabilir. Bu sebeple, Hanefî fukahâsı, üç defa yıkamayı yeterli görmüşlerdir. Eğer, temizleme üç defa ile mümkün oluyorsa, üç defa yıkanır.  (Serahsî, el-Mebsût 1/48; Kâsânî, Bedâiu’s-sanâi’ 1/64; Merğînânî, el-Hidâye, 1/23.)

- Şafii alimleri, Buharî ve Müslim’de “Köpek bir kabı yalasa onu (Müslim’in rivayetinde: ilk defa topraklı olarak) yedi kere yıkayın.” mealinde yer alan hadise dayanarak köpeğin yaladığı kabın, yedi defadan aşağı yıkanması durumunda temizlenmeyeceğini söylemişlerdir. İmam Nevevî’ye göre, bu görüş Şafii mezhebinin ve diğer alimlerinin büyük çoğunluğunun görüşüdür.(bk. Mecmu, 2/580-58).

- Malikî mezhebinde köpek necis olmadığı halde, yaladığı kabın –söz konusu sahih hadisler doğrultusunda- taabbudiî olarak yedi defa yıkanmasını ön görmüşlerdir.(bk. Şerhu’l-Kebir, 1/83; Zuhaylî, a.g.y). Hanbeliler de köpek konusunda Şafiilerle aynı görüşü paylaşıyor.(el-Muğnî,1/52; Zuhaylî, a.g.y).

- Topraksız yedi defa yalnız suyla yıkamanın caiz olup olmadığı konusunda iki görüş vardır. Nevevî’ye göre bunun temizlemeye kâfi olmadığını söyleyen görüş en sahih olanıdır. Ancak -üçüncü bir görüş olarak- toprağın bulunmadığı yerde -sekizincisi toprak yerinde olmak üzere- sekiz defa yıkamak yeterlidir.(a.g.e., 2/583-84).

- Günümüzde, özellikle toprağı bulmanın gerçekten zor olduğu şehir hayatında, bu üçüncü görüşe göre hareket etmekte bir sakıncanın olmadığını ve alimlerimizin -yukarıdaki- görüşlerine de uygun olacağını düşünüyoruz.

- Sabunla yıkamanın toprak yerine geçip geçmediği hususunda da ihtilaf vardır.(bk. Şerhu’l-Veciz, 1/367). Bunun toprak yerine geçeceğini kabul eden alimlerin görüşleri de -özellikle bugünkü şehir hayatında- göz ardı edilmemelidir.

- Hakkında bir kitap yazılabilecek kadar muhtevalı bu hadis-i şerif, esasen nübüvvetle alâkalı önemli ip uçları vermektedir. Evet, ancak şimdilerde anlaşılmıştır ki, köpekten insana geçebilecek bazı hastalıklar var. Hıfzısıhha adına üzerinde hassasiyetle durulması gereken bu mesele, köpekte ve insanda müşterek bazı hastalıkların bulunabileceğine dikkati çekmesi açısından ve hem köpekte, hem insanda hastalık yapan müşterek virüs ve mikropların her iki bünyede de yaşayabildiğini tembih etmek bakımından mucize boyutlu bir haberdir.

Bugün, köpeğin tenyasının insana nasıl geçtiğini ve insanda teşekkül eden bazı kistlere köpeğin kaynaklık ettiğini ve köpek dışkılarının gömülmesi lâzım geldiği bilinmektedir.