Glukoz Nedir? Glukoz normal değeri kaç olmalı? Glukoz Yüksekliği Ve Düşüklüğü Nedenleri

Yapısı doğal olan bir şeker türü olarak bilinen Glukoz vücut içerisinde yer alan ve vücudun en temel enerji kaynaklarından biri olarak bilinir. Peki Glukoz kandaki ve idrardaki değeri kaç olmalı? Glukoz yüksekliği ve düşüklüğü belirtileri nelerdi?

Glukoz Nedir?

Glukoz, vücut açısından önemli bir şeker türüdür. Kan şekeri olarak da bilinen glukoz, vücut için hayati önem taşıyan bir değere sahiptir. Hücrelerin soluk alma süreci glikoz sayesinde gerçekleşir. Mideye girmiş olan karbonhidratların büyük bir kısmı vücut içerisinde enerjiyi sağlama amacı ile glukoza çevrilir.

Yemek yenildikten sonra hemen sinirim sistemi glukozun işlenmesi için anında çalışmaya geçer. Midede yer alan enzim ve asit besinleri küçük parçaya ayırırken, açığa çıkmış olan glukoz, ince bağırsaklar tarafından kan dolaşımına girer. Bunun yanı sıra kan şekeri olarak adlandırılmasının nedeni bu olarak bilinir.

Kanda normal glukoz değerleri kaç olmalıdır?

– Açlık glukoz (kan şekeri) değeri: Bir desilitrede 70-100 mg/dL’dir.
– Tokluk glukoz (kan şekeri) değeri: Genellikle 125 mg/dL’nin’dir.

Bu normal değer aralıkları farklı laboratuarlarda bir miktar oynayabilir veya farklı bir ölçüm birimi kullanılıyor olabilir.

İdrarda glukoz değeri kaç olmalıdır?

Normal şartlarda idrarda glukoz bulunmaz. Ancak kandaki glukoz miktarı 180 mg/dl üzerine çıkarsa böbrek idrara şeker kaçırmaya başlar. Yapılan idrar tahlili sonucu idrardaki glukoz miktarı 1000 mg/dL ve üzerindeyse panik değer olarak tanımlanır.

Kandaki glukoz miktarı 180 mg/dl üzerine çıkmamalı

İdrarda şeker çıkması tuz ve su kaybına neden olacağından sık sık susama ve su içme isteği hissedilir. Eğer bu durum dikkate alınmaz ve uzun sürer ise zamanla su ve kilo kaybı, halsizlik gibi belirtiler görülmeye başlanır.

Glukoz düşüklüğü (hipoglisemi) nedir?

Hipoglisemi, kandaki glukoz değerinin normalin altında olmasıdır. Sağlıklı bir insanın açlık glukoz seviyesi 75 mg/dL’nin altına pek düşmez. Normal şartlarda az miktarda glikoz alımı söz konusu olduğunda karaciğer ve kaslarda depolanan glukozlar kan dolaşımına bırakılır. Ancak vücut bu işlevini yerine getirmediği takdirde glukoz düşüklüğü ortaya çıkar

Glukoz düşüklüğünün nedenleri nelerdir?

Yetersiz çalışan hipofiz bezi (hipopitüitarizm): Hipofiz bezi bazı hormonları (veya tüm hormonları) yeterli miktarda salgılayamaz. Başlıca nedeni beyin, hipofiz bezi ya da hipotolamus tümörleri olabilir.
Yetersiz çalışan tiroid bezi (hipotiroidi): Başlıca nedeni tiroit bezlerine zarar veren otoimmun bir hastalık ya da hamilelik olabilir.
Pankreas tümörü (insülinoma): Nadir görülen bir hastalıktır.
Bazı karaciğer ve böbrek rahatsızlıkları
Glikoz düşmesinin diğer nedenleri
Diyabet (şeker) hastalarının insülin ve bazı şeker ilaçlarını kontrolsüz kullanımı
Aşırı egzersiz
Uzun süre aç kalma
Bazı antidepresanlar
Alkol kullanımı
Aşırı kilo ya da aşırı kilo kaybı
Aşırı şekerli gıda tüketimi

Glukoz düşüklüğü (hipoglisemi) belirtileri nelerdir?

Açlık hissi, yorgunluk
Terleme, titreme
Baş dönmesi, asabiyet
Endişeli olma
Ani kişilik değişikliği
Görme bozukluğu
Baygınlık

Glikoz düşüklüğü nelere yol açar?

Glukoz düşmesi belirtileri kronikleşirse ciddiye alınmalıdır çünkü felçten beyin kanamasına kadar son derece tehlikeli sağlık sorunlarına yol açabilir, hatta ölüme dahi neden olabilir. Ayrıca beyin, hipofiz bezi ya da hipotalamus tümörü gibi bir durumun varlığına işaret edebilir.

Glikoz düşüklüğü nasıl önlenir?

Hazır, paketlenmiş ve işlenmiş gıdalar tüketilmemeli
Kahve, çay, sigara içilmemeli
Hazır meyve suları ve gazlı içecekler içilmemeli
Süt ve süt ürünleri tüketimi azaltılmalı
Bol bol su içilmeli
Tam tahıl, bakliyat, sebze ve meyveye dayalı bir beslenme düzeni oluşturulmalı
Özellikle glukoz düşüklüğüne çok iyi gelen avakado tüketilmeli
Ceviz ve badem tüketimi arttırılmalı
Beyaz et, balık gibi gıdaların alımı artırılmalı ve ya ızgarada ya da buğulama yöntemiyle hazırlanmalı
Düzenli egzersiz yapılmalı
Anlık glukoz düşüklüğü söz konusu olduğunda hemen şekerli bir su için ya da ağzınıza bir kesme şekeri atın. 15 dakika sonra glukoz düşüklüğü devam ediyorsa tekrar aynı şeyleri tekrarlayın. Glukoz düşüklüğü sık sık tekrarlanırsa muhakkak bir doktora başvurun.

Glukoz yüksekliği (Hiperglisemi) nedir?

Hiperglisemi, glukozun normalde olması gerekenden daha yüksek olmasıdır. Kandaki şeker miktarının normalin üzerine çıkması vücudun gıdalardan aldığı glukozu insülin hormonu aracılığıyla işleyemediği ve depolayamadığı anlamına gelir. Depolanamayan glukoz kanda dolaşarak glukoz yüksekliğine neden olur. Pankreas ya hiç ya da yeterli miktarda insülin salgılayamıyordur.

Açlık kan şekerinde glukoz değerleri 100-125 mg/dL arasındaysa gizli şekere işaret eder. 126 mg/dL üzerindeki değer ise şeker hastalığına işaret eder.
Tokluk kan şekerinde glukoz değerleri 200 mg/dL üzerindeyse genelde şeker hastalığına işaret eder. Eğer glukoz yüksekliği şeker hastası bir kişide görülürse hastalığın kontrol altına alınmadığı anlamına gelir.

Glukoz yüksekliği neden olur?

Böbrek hastalığı
Hipertiroidi
Pankreas iltihabı (pankreatit)
Pankreas kanseri
Kortizol yüksekliği (cushing hastalığı)
Böbrek üstü bezlerinden adrenalin ve nordrenalin gibi hormonları aşırı miktarda üreten bir tümör (feokromasitoma)
Glukoz yüksekliği belirtileri
Ağız kuruluğu
Çok su tüketme
Sık idrara çıkma
Sık acıkma ya da iştahsızlık
Yorgunluk ya da uyku hali
Açılan yaraların geç iyileşmesi
Ciltte kuruma ve kaşıntı
Bulanık görme
Ayaklarda yanma hissi
Yavaş iyileşen enfeksiyonlar
Açıklanamayan kilo kaybı
Cinsel fonksiyon yetersizliği
Glukoz yüksekliği hangi hastalıklara neden olur?
Kalp hastalığı, kalp krizi ve inme
Böbrek hastalığı
Sinir hasarı
Sinir hastalığı (nöropati)
Gözde, ağ tabakası bozukluğu (retinopati)
Körlük
Cilt enfeksiyonları
Eklemlerde ve özellikle ayaklarda problemler
Şiddetli su kaybı
Şeker koması

Genelde diyabete (şeker hastalığına) neden olur. İki tip diyabet vardır:
Tip 1 diyabet: Pankreasın gerektiği şekilde insülin üretemediği durumdur. Bağışıklık sistemi insülin hormonunun üretildiği pankreas hücrelerine saldırarak yok eder. Bu durumda insanlar vücutlarındaki glukozu işlemek ve düzenlemek için insülin enjeksiyonu gibi dışarıdan yardıma ihtiyaç duyarlar.
Tıp 2 diyabet: İnsülin işlevini yerine getiremediğinde pankreas kandaki glukozu hücrelere taşıyabilmek için fazladan insülin üretmeye başlar. Bu durumda pankreas bir süre sonra yorularak görevini yerine getiremez ve yeterli insülin salgılayamaz.

Diyabetli insanlar yüksek glukoz seviyelerini kontrol altına almadıkları takdirde ciddi ve ölümcül sorunlar ile karşı karşıya kalabilirler. Vücut yeterli glukoz üretemediğinde enerji için yağ hücrelerini parçalayan ketonlar devreye girer. Hızlı ve aşırı miktarda keton oluşumu vücut kimyasını bozarak son derece tehlikeli bir durum olan diyabetik ketoasidoza neden olabilir.

Glikoz yüksekliği nasıl düşürülür?

Düzenli egzersiz yapmak
Sık sık ve azar azar yemek
Doğru beslenmek
Hazır gıdalardan kaçınmak
Fast food tüketmemek
Pirinç, beyaz ekmek, kırmızı et yememek
Şekerli ve gazlı içecekler içmemek
Sofra şekeri gibi endüstriyel şekerlerden kaçınmak
Ara öğünlerde greyfurt, elma, portakal gibi lif yönünden zengin besinler tüketmek
Glukoz yüksekliğini düşüren gıdalar
Kabak, mantar, soğan, sarımsak, patlıcan, domates, brüksel lahanası, lahana, enginar gibi düşük karbonhidratlı sebzeleri az yağlı soslarlaya da buharda pişirerek tüketin.
Bol bol ıspanak, pazı, semizotu, maydanoz, dereotu gibi yeşilliklerden limon-zeytinyağı soslu salatalar yapın.
Kuru fasulye, bezelye ve mercimek gibi baklagilleri tüketin.
Düşük kalorili portakal, mandalina, greyfurt gibi meyve suları için.
Bol bol su tüketin. Suya salatalık ve limon koyarak tatlandırabilirsiniz.
Limon ve tarçın kabuğu ile birlikte soğuk çaylar hazırlayıp için.

TÜM KAN DEĞERLERİ İÇİN TIKLAYIN