Maymun çiçeği salgını nedir? Nasıl bulaşır? Neyden kaynaklanır?

Covid-19 pandemisinden sonra dünyanın çeşitli yerlerinde endişe yaratmaya başlayan viral hastalıklardan bir tanesi de son dönemde ortaya çıkan maymun çiçeği virüsüdür. Daha önceki yıllarda bilinen ve daha çok Afrika kıtasının Batı ve Orta kesimlerinde görülen virüs, son dönemde daha farklı şekillerde ve farklı insan popülasyonlarında etki göstermeye başlamıştır.

Maymun çiçeği virüsün sebep olduğu bir enfeksiyon hastalığıdır. Grip, ateş, üşüme ve kas ağrıları gibi sempomlar içeren genellikle kabarık noktalar olarak başlayan ve sıvı dolu kabarcıklara dönüşen bir döküntüdür. Sonunda kabuk şeklini alır.

Genel olarak klad olarak blinen iki türü vardır. Klad 1, bir zamanlar Kongo Havzası kladı olarak bilinirken, klad 2 Batı Afrika kladı olarak bilinirdi. Tarihsel olarak klad 1 daha çok ölüm oranına sahip olmasına rağmen her ikisi de ölümcül olabiliyor.

Enfeskiyon nerede oluşuyor?

Afrika’da 34 ülke ya enfeksiyon ya da yüksek risk olarak düşünülüyor. Kongo Demokratik Cumhuriyeti , 2024'ün başından bu yana bildirilen 14.000'den fazla vaka ve 511 ölümle  ciddi bir salgın taşıyor. Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin komşu ülkeleri olan ve daha önce vaka görülmeyen Burundi, Kenya, Ruanda ve Uganda'dan da  vakalar bildiriliyor.

Şuanda neden artıyor?

Bilim insanları bu varyantın yayılmada rolü olduğuna inanıyor. Geçmiş yıllarda klad 1, tipik olarak hastalıklı vahşi hayvan eti yiyen insanlardan yayılmıştır. Bu, kişiden kişiye de bulaşabiliyor. Fiziksel temas yoluyla, cinsel temas yoluyla, kirli yatak takımları veya havlular yoluyla bulaşabilmektedir.

Dünya Sağlık Örgütü’nden  Dr Rosamund Lewis, “Daha fazla bulaşıcı olup olmadığını bilmiyoruz, ancak etkili bir mod aracılığıyla bulaşıyor." dedi.

Virüsün diğer tipleri dolaşımda kalmaya devam ediyor. Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi Başkanı Dr. Jean Kaseya'ya göre, artış bölgedeki yüksek güvensizlik seviyeleri ve iklim krizi nedeniyle insanların doğayla daha yakın temas  kurması nedeniyle ortaya çıkıyor.

Nasıl yayılıyor ve kimler etkilenir?

Virüs, hareket halindeki enfekte kişilerle sınırları aşıyor. Cinsel ağlar aracılığıyla da yayılıyor. Seks işçileri başlangıçta enfekte olanların yüksek bir oranını oluşturuyordu.

Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde vakaların %70'inden fazlası 18 yaş altı. Uzmanlar bunun bağışıklık sistemlerindeki farklılıkları yansıtabileceğini, yüksek yetersiz beslenme oranlarının çocukları enfeksiyonlara karşı savunmasız bıraktığını söylüyor. Bölgedeki yaşlı insanlar, bir miktar koruma sağlayan çiçek aşısı yaptırmış olabilirken, genç nesiller için durum böyle değil.