Niksar ilçesine bağlı Alevi köyleri eski ve yeni isimleri

Türkiye'de Alevî nüfusunun önemli bir kısmı Niksar ilçe merkezi ve bağlı köylerde yaşamaktadır. İşte Adana iline bağlı Alevilerin yaşadığı köyler:

Türkiye'de Alevî nüfusunun önemli bir kısmı İstanbul bölgesinde yaşamaktadır ve bu oran toplam nüfusun üçte birine denk gelmektedir. İstanbul’un ardından, Alevîlerin yoğun olarak bulunduğu diğer bölgeler arasında Ankara, Adana, Bursa, Antalya, Aydın, Damal ve Zile gibi şehirler yer alırken, Orta ve Doğu Anadolu’da Erzincan, Sivas, Malatya ve Tunceli illeri öne çıkmaktadır.

Türkiye genelinde en fazla Alevî köyü, toplamda yaklaşık 460 adetle Sivas ilinde bulunmaktadır. Bu köylerin 60’ı karışık nüfusa sahiptir. Sivas’ı, Tunceli, Erzincan, Tokat, Çorum, Kahramanmaraş, Bingöl, Amasya, Erzurum, Malatya, Adıyaman, Yozgat, Hatay, Elazığ, Muş, Balıkesir, Mersin, Kars, Adana, Ankara, Eskişehir, Gaziantep, İzmir, Kırıkkale, Kütahya ve Ordu illeri takip etmektedir.

Bu dağılım, Alevî nüfusunun Türkiye genelinde geniş bir coğrafyaya yayıldığını ve özellikle belirli bölgelerde yoğunlaştığını göstermektedir.

İşte Niksar ilçesine bağlı Alevilerin yaşadığı köyler:

1 – Akgüney köy – Niksar (Çamiçi bucağı) – Tokat 1928 📖 Sele ■ Alevi yerleşimi

2- Akıncı köy – Niksar – Tokat 1946 📖 Akıncı 1928 📖 Axıncı ■ Alevi/Gürcü yerleşimi

3 – Araköy köy – Niksar – Tokat1916h 📖 Kürdköyü■ 20. yy başında Alevi (Kürt veya Zaza) yerleşimi.

4- Ayvalı köy – Niksar – Tokat 1928 📖 Ayvalı ■ Alevi yerleşimi

5 – Ayvaz mah Güvenli – Niksar – Tokat ■ Alevi yerleşimi

6 – Bozcaarmut köy – Niksar (Çamiçi bucağı) – Tokat 1916h 📖 Bozcaarmut ■ 20. yy başında Alevi yerleşimi. ■ Halen Sünni köyüdür

7 – Cerköy köy – Niksar – Tokat 1928 📖 Cerköy ■ Alevi yerleşimi

8 – Çatak köy – Niksar (Çamiçi bucağı) – Tokat 1902hb 📖 Çatak ■ Alevi yerleşimi

9 – Çay köy – Niksar – Tokat 1928 📖 Çay ■ Alevi yerleşimi

10 – Çengelli mah Niksar – Niksar – Tokat 1928 📖 Hoşili ■ Alevi yerleşimi

11 – Çolaklar mah – Niksar – Tokat 1916h 📖 Çolağın Köyü ■ Alevi yerleşimi

12 – Dönekse köy – Niksar – Tokat 1968📖Boğazbaşı 1928📖Dönekse [ Yun ]

■ Alevi yerleşimi ■ Dönekse adı 2016’da iade edilmiştir.

13 – Esence köy – Niksar – Tokat 1916h 📖 Ahen ■ Alevi yerleşimi

14 – Eyneağzı köy – Niksar (Çamiçi bucağı) – Tokat 1916h 📖 Eyneağzı ■ Alevi yerleşimi

15 – Gerit köy – Niksar (Çamiçi bucağı) – Tokat 1928📖Gerit [ Yunkárida “cevizler” ]

■ Alevi yerleşimi

16 – Geyikgölü köy – Niksar – Tokat 1928 📖 Geyikgölü ■ Alevi yerleşimi

17 – Gökçeoluk köy – Niksar – Tokat–1928 📖 İbiske ■ Alevi yerleşimi

18 – Gülbayır köy – Niksar – Tokat 1928 📖 Zera-■ Alevi yerleşimi

19 – Gülebi köy – Niksar (Çamiçi bucağı) – Tokat 1968📖Özdemir 1928📖Gülabi [ Tr “deli” ]■ Alevi yerleşimi Türk yerleşimi

20 – Güvenli köy – Niksar – Tokat 1928 📖 Buhanı ■ Alevi yerleşimi
21 – Güzelyayla köy – Niksar – Tokat 1928 📖 Abdaldamı [ Tr abdal “aş.” ] ■ Alevi yerleşimi

22 – Haydarbey köy – Niksar – Tokat 1916h 📖 Haydarbey Çiftliği ■ Alevi yerleşimi

23 – Karaağaç mah Akgüney – Niksar – Tokat ■ Alevi yerleşimi

24 – Karagürgen mah Kuyucak – Niksar – Tokat Eski adı: Karagürgen ■ Alevi-Türk yerleşimi

25 – Karameşe mz – Niksar – Tokat 1902a 📖 Karameşe ■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Şimdi Alevi yerleşimi ■ 18. yy’dan itibaren Hemşin’den göçen Ermenilerle meskûndu.

26 – Kaşıkçı köy – Niksar (Çamiçi bucağı) – Tokat 1928 📖 Kaşıkçı ■ Kısmen Alevi yerleşimi

27 – Korulu köy – Niksar – Tokat 1928 📖 Leys 1916h 📖 Ebilleys ■ Alevi yerleşimi

28 – Kuyucak bld – Niksar – Tokat 1928 📖 Kuyucak ■ Alevi yerleşimi

29 – Mezra köy : Mezere Niksar – Tokat 1916h 📖 İbiske Mezrası ■ Alevi yerleşimi

30 – Mutluca köy – Niksar – Tokat 1928 📖 Kazalapa ■ Alevi yerleşimi

31 – Ormancık köy – Niksar – Tokat 1916h 📖 Şadoğlu Çiftliği ■ Alevi yerleşimi

32 – Özalan bld – Niksar (Çamiçi bucağı) – Tokat 1928 📖 Olukalan ■ Alevi yerleşim

33 – Özveren köy – Niksar – Tokat 1928 📖 Çıtak Özviran ■ Alevi yerleşimi

34 – Pelitlik köy – Niksar – Tokat 1928 📖 Pelitlik ■ Alevi yerleşimi

35 – Şeyhler köy – Niksar – Tokat 1916h 📖 Şeyxli ■ Alevi yerleşimi

36 – Tepedibi mah Yolkonak – Niksar – Tokat ■ Alevi yerleşimi

37 – Terzioğlu köy – Niksar – Tokat ■ Alevi yerleşimi

38 – Yazıcık bld – Niksar – Tokat 1928 📖 Geyran ■ Alevi yerleşimi

39 – Yeşilçam mah Yazıcık – Niksar – Tokat 1968📖Kıllıgeriş [ Trgeriş “dağ sırtı” ]

■ 20. yy başında Rum Ortodoks yerleşimi. Şimdi Alevi yerleşimi ■ 2014 yılında Yazıcık belediyesine bağlandığı için Başçiftik kazâsından ayrılarak Niksar’a bağlanmıştır.

40 – Sarıağıl köy – Başçiftlik – Tokat ■ Alevi yerleşimi

41 – Alanköy köy – Başçiftlik – Tokat ■ Alevi yerleşimi

42 – Erikçayırı mah Alanköy – Başçiftlik – Tokat ■ Alevi yerleşimi

43 – Erikbelen köy – Başçiftlik – Tokat 1928 📖 Erikbelen ■ Alevi yerleşimi

44 – Dağüstü köy – Başçiftlik – Tokat1928 📖 Hevekse ■ Alevi yerleşimi

Niksar Güvenç Abdal ocakları

1. Güzelyayla köyü (Eski adı Abdaltamı, bir kısmı Kürtünlü)
2. Mutluca köyü (Eski adı Kazalapa, bir kısmı Kürtünlü)
3. Pelitlik köyü (Bir kısmı Kürtünlü )
4. Ayvalı köyü (Kökeni Kürtünlü)
5. Korulu köyü (Eski adı Leis, bir kısmı Kürtünlü)
6. Çayköy köyü (Bir kısmı Kürtünlü)
7. Yolkonak beldesi (Bir kısmı Kürtünlü)
8. Yeşilkaya köyü (Eski adı Eynesür, kökeni Kürtünlü)
9. Terzioğlu köyü (Bir kısmı Kürtünlü)
10. Haydarbey köyü (Bir kısmı Kürtünlü)
11. Boğazbaşı köyü (Eski adı Dönekse, bir kısmı Kürtünlü)
12. Geyikgölü köyü (Tamamı Kürtünlü)
13 .Yeşilçam köyü (Eski adı Kırlıgeriş, bir kısmı Kürtünlü)

Almus

1. Ataköy beldesi (Eski adı Kızıldere, tamamı Kürtünlü)
2. Babaköy köyü (Kökeni Kürtünlü)
3. Kızılelma köyü (Bir kısmı Kürtünlü)
4. Sağırlar köyü (Tamamı Kürtünlü)
Kürtünlü olarak anılan Güvenç Abdal ocaklısı Alevilerin Tokat-Niksar bölgesindeki varlıkları . yüzyıldan itibaren oluşmaya başlamıştır. Tokat’taki Kürtünlüler yazın kuzeydeki Ordu, Giresun ve Gümüşhane’nin yüksek yaylalarına göçen, kışın ova ve alçak yükseklikteki Niksar bölgesine geçen bir topluluktur. Konar-göçer bir yaşam tarzına sahip Tokatlı Kürtünlüler . yüzyılda yaylak-kışlak sistemine bağlı olarak hayvancılığa dayalı bir ekonomi-üretim biçimine sahiptir.

Niksar Güvenç Abdal ocağına bağlı olanlar

İnsafoğulları sülalesi Güvenç Abdal Ocağı dede ailesinden olup mensupları Giresun-Dereli ve Keşap, Tokat-Niksar, Ordu-Gürgentepe ve Ulubey ile Samsun-Terme’de yerleşiktir.
Mutluca’da yerleşik İnsafoğulları dede sülalesinden gelenlerin soyadı; Çağlın ve İnsafoğlu’dur.
Mutluca’da yerleşik Hıdırşıhoğulları dede sülalesinden gelenlerin soyadı; Gündüz ve Lale’dir.
Yeşilçam’da yerleşik Hıdırşıhoğulları dede sülalesinden gelenlerin soyadı; Yokuş’tur.
Geyikgölü köyünde yerleşik Karadanaoğullarıdede sülalesinden gelenlerin soyadı; Karakoyun’dur.
Ayrıca Almus’un Ataköy beldesine bağlı Katranlık Mahallesi’nde de; bir kolları da
Niksar’ın Korulu köyünde olan Güvenç Abdal Ocağı dede ailesi mensubu ocakzadeler bulunmaktadır.
Niksar’ın Pelitlik köyünde ise Velişıhoğulları dede sülalesinin bir kolu yaşamaktadır.
Diğer taraftan Zile ilçesinin Belpınar köyünde de Güvenç Abdal ocaklısı dedeler vardır.
Fakat bu kolun Niksar, Başçiftlik ve Almus ilçelerinin köylerinde yerleşik ocakzadelerle birinci derece akrabalık bağı ve inançsal irtibatı yoktur.
Analiz edildiğinde “karye-i Kürd ma‘a Çay” Çayköy de Canikli olarak anılan sülalelerin de yaşadığı belgelerden tespit edilmektedir. Günümüzde de Niksar bölgesinde Kürtünlüler için kullanılan diğer iki tabirden biri Kabakçı diğeri Canikli’dir.
Katranlık Mahallesi ve Korulu köyünde yerleşik ocakzadelerin soyadı; Ercan’dır.
Pelitlik’te yerleşik Velişıhoğulları dede sülalesinden gelenlerin soyadı; Erarslan’dır.
Belpınar köyünde yerleşik ocakzadeler Çakmak ve Varlı soyadlarını taşımaktadır

Hevekse Köyüne göç eden Kürtünlü çepniler

1485’te Niksar’abağlı Hevekse köyünde Şeyh Hasan veled-i Şeyh Halil Çağırgan;l574’te Yaldaç kö)”iindek:i Çağırgan zaviyesiııde pir Dede, Şeyh Hasan, Ali v. pir Veli ve Şeyh Aydın adlı dervişlerin zaviycdar olduklan ifade edilmektedir. TT. 12, S. vr. 87b; İB. AK, MC, nr. 92, s.24.
Bu zümreye bağlı başka bir derviş grubun da, daha batıya giderek Alucra ilçesine bağlı Zun ve Zıhar köyleri ile Sonisa’ya bağlı Frenkhisar nahiyesine ve Niksar’abağlı Hevekse köyüne yerleştikleri bilinmektedir.w İlgi çekici bir ayrıntı olarak 1564 tarihli şer’iyye sicilinde Trabzon şehrinde de Memi oğlu Derviş Ali adlı bir sofinin Çağırganlu taifesine mensup olduğu haber verilmiştir.
Mehmet Düzgün tarafından 1955 yılında mahkemeye ibraz edilen istinsah bir vakfiyede
“sahihü ·z hayrlU ve ‘l-hasenlit Mehmet Bey ‘in Taşlıca toprağını vak/-ı sahih-i ile Seyh Halil zaviyesine vakfettiği ··ileri sürülmüş, ancak adı geçen Mehmet Bey ‘in kim olduğu konusunda, vakfiye metninde bir ipucu verilmemiştir.

Hevekse ye göç edenlerin bugünkü konumu : Geyran yakuplar ve sakaryan ı da oturmaktalar ayrıca Hevekse de soy adı terzi olanlar.

Cami yapılan Alevi köyleri

Hevekse (Dağüstü) Köyü Malikhanesi vakfı : Hevekse Köyü
Olukalanı köyü Câmii : Olukalanı Köyü
Ahıncı (Akıncı) Köyü Câmii :Akıncı Köyü
Geyran Köyü Câmii : Yazıcık Geyran Köyü , ”kayıtta keyvan eklenmiş ”
Buhanı Köyü Câmii : Buhanı Köyü , ”kayıtta kovani eklenmiş ”
Zerea (Gülbayır) Köyü Câmii : Zera Köyü , banisi Odabaşioğlu Ali Ağa Ibni Hasan’ın 1000 krş nukut vakfı
Beşürmü (Yeşürmü) köyü Câmii : Büşürüm Köyü
Geyikgölü köyü Câmii : Geyikgölü Köyü , Hardaloğlu Mehmet bin Mehmed’in 1000 krş nukut vakfı
Dönekse köyü nısıf malikhane vakfı : Dönekse Köyü
Divadere (Şadoğlu) Köyü Câmii : Divadere Köyü , Fatma Hatun binti Mehmed’in 1000 krş nukut vakfı
Pir sultan ocağı ve talibli köyleri
Almus`un, Arısu, Dereköy, Gölgeli, Karadere, Kınık, Mescit ve Tomara;

Niksar`ın Dönekse ve Yazıcık;

Reşadiye`nin Gökköyü, Dolay, Göksere;

Samsun : Havza`nın Kirenli ve Kayacık; Ladik`in Kuyucuk, Kösöğü ve Camlıköy
köylerindedir