Avrupa'da asgari ücret ne kadar 20025? Avrupa genelinde asgari ücretliler ne kadar kazanıyor?

Dünyanın bazı ülkelerinde asgari ücret saatlik, günlük ya da aylık olarak hesaplanabilmektedir. Ülkemizde toplu sözleşmeye dayalı bir pazarlık usulüyle belirlenen asgari ücret günlük ücret olarak belirlenir

Asgari ücretli çalışanların yaşam standartları Avrupa genelinde önemli ölçüde farklılık göstermektedir. Ocak 2025 itibarıyla, 22 AB ülkesinin onunda aylık brüt asgari ücret 1.000 avronun altındadır.

Satın alma gücü standartlarına (PPS) göre ayarlandığında fark daralsa da, önemli eşitsizlikler devam etmektedir. Örneğin, Almanya'daki asgari ücret, PPS açısından Bulgaristan'dakinin iki katından fazladır.

Peki, Avrupa genelinde asgari ücretliler ne kadar kazanıyor? Asgari ücretler en yüksek ve en düşük hangi ülkelerde? Nominal ücretler ile PPS karşılaştırıldığında sıralamalar nasıl değişiyor?

Eurostat'a göre, Ocak 2025 itibarıyla AB'de brüt aylık asgari ücretler Bulgaristan'da 551 avrodan Lüksemburg'da 2.638 avroya kadar değişmektedir. Aday ülkeler de dahil edildiğinde, Moldova 285 avro ile en düşük asgari ücrete sahiptir.

27 AB Üye Devleti'nden 22'sinde ulusal asgari ücret uygulanırken, Danimarka, İtalya, Avusturya, Finlandiya ve İsveç'te bu uygulama bulunmamaktadır. Bu nedenle, bu karşılaştırmada bu 22 ülkeye ve verilerin mevcut olduğu aday ülkelere odaklanılmaktadır.

Eurostat asgari ücret aralıklarını temel olarak üç kategoride incelemektedir:

Grup 1: Aylık 1.500 € üzeri

Bu grupta; Lüksemburg (2.638 €), İrlanda (2.282 €), Hollanda (2.193 €), Almanya (2.161 €), Belçika (2.070 €) ve Fransa (1.802 €) yer alıyor.

Belçika asgari ücretini artırmadığı için Almanya onu geçti. Bu grup, asgari ücreti 1.500 avronun üzerinde olan ülkeleri içerirken, yalnızca Fransa 2.000 avronun altında kalıyor. Diğerlerinin tümü bu eşiği aşıyor ve bu da bu ülkelerin farkı daha da açtığını gösteriyor. En yakın takipçisi olan İspanya, 1.323 avro ile, ancak güncellenmiş rakamı henüz açıklanmadı.

Grup 2: 1.000 € ile 1.500 € arasında

İspanya (1.323 €), Slovenya (1.254 €), Polonya (1.091 €), Litvanya (1.038 €), Portekiz (1.015 €) ve Kıbrıs (1.000 €) "orta" ücret grubunu oluşturmaktadır. Temmuz 2024 itibarıyla bu grup yalnızca iki ülkeyi kapsıyordu, ancak son dönemdeki asgari ücret artışlarıyla birlikte bu grup önemli ölçüde genişlemiştir.

Grup 3: 1.000 €'nun altında

Bu, 10 AB üye ülkesi ve tüm aday ülkelerden oluşan en büyük gruptur. Bunlar arasında Hırvatistan (970 €), Yunanistan (968 €), Malta (961 €), Estonya (886 €), Çekya (826 €), Slovakya (816 €) ve Romanya (814 €) nispeten daha iyi durumdadır ve asgari ücretler 800 €'yu aşmaktadır.

Aday ülkeler arasında Türkiye, 708 avro ile en yüksek asgari ücrete sahip ülke olup, bu rakamla iki AB üyesi ülkeyi (Macaristan (707 avro) ve Bulgaristan (551 avro)) geride bırakıyor.

PPS açısından fark daralıyor

Nominal olarak, en yüksek maaşa sahip AB ülkesi olan Lüksemburg'da asgari ücretli bir işçi, en düşük asgari ücrete sahip Bulgaristan'daki bir işçinin kazandığının neredeyse beş katını (4,8) kazanıyor.

PPS açısından bu fark 2,3 kata kadar daralıyor, ancak karşılaştırılan ülkeler değişiyor; en yüksek asgari ücret Almanya'da (1.992) ve en düşük asgari ücret Estonya'da (878).

PPS, ülkeler arasındaki eşit satın alma gücünü yansıtan yapay bir para birimi olduğundan daha adil bir karşılaştırmaya olanak tanır. Teorik olarak, bir PPS herhangi bir ülkede aynı miktarda mal ve hizmet satın alabilir.

Nominal ve PPS sıralaması karşılaştırıldığında Romanya 17. sıradan 9. sıraya yükselirken, Karadağ 18. sıradan 12. sıraya yükseliyor. Bu, nominal ücretlerdeki düşüşe rağmen satın alma güçlerinin daha güçlü olduğunu gösteriyor.

Macaristan, Sırbistan ve Bulgaristan da PPS'de daha iyi konumlara ulaşıyor.

Öte yandan, İrlanda 2. sıradan 5. sıraya gerilerken, Estonya 14. sıradan 21. sıraya sert bir düşüş yaşıyor. Bu durum, nominal ücretlerinin, daha yüksek yaşam maliyetleri nedeniyle aynı derecede güçlü bir satın alma gücüne dönüşmediğini gösteriyor.

Enflasyon ve asgari ücret artışı

Verilere erişilebilen 24 ülke arasında dördünde reel bazda düşüş yaşandı. Bu değerlendirme, yıllık enflasyon (Aralık 2023'ten Aralık 2024'e) ile asgari ücret artışlarının (Ocak 2024'ten Ocak 2025'e) yerel para birimlerindeki karşılaştırmasına dayanmaktadır.

Türkiye'de asgari ücretliler en çok etkilenen kesim. Türkiye'de yıllık enflasyon %44,4 iken, asgari ücret %30 arttı. Reel olarak düşüş yaşayan diğer ülkeler arasında Kıbrıs, Arnavutluk ve Belçika yer alıyor, ancak bunlar çok az.

Karadağ, asgari ücrette nominal olarak %25,9'luk bir artışla en yüksek reel büyümeyi kaydederken, enflasyon sadece %2,6 seviyesinde kaldı. Bu durum, satın alma gücünde önemli bir artışa yol açtı.

Reel ücret artışı açısından Romanya, Bulgaristan, Hırvatistan ve Litvanya'da da Karadağ'ın ardından kayda değer artışlar görüldü.

Asgari Ücret Yönergesinin artışlara etkisi

AB'nin yeni Asgari Ücret Direktifi, asgari ücret için brüt ortanca ücretin %60'ı gibi uluslararası bir seviye belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu oran, 2022 yılında yalnızca üç AB ülkesinde %60'ın üzerindeydi. Amaç, yasal asgari ücretleri çalışanların temel ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde belirleyerek makul bir yaşam standardı sağlamaktır.

Eurofound'dan Christine Aumayr-Pintar ve Carlos Vacas-Soriano, bloglarında AB Asgari Ücret Direktifi'nin birçok ülkede ulusal asgari ücret artışlarını etkilediğini belirtti.

"Yönergenin bundan sonra asgari ücretlerde önemli artışlara yol açmada rol oynayabileceği" ifade edildi.