YÖK, Mardin Artuklu Üniversitesinin Karnesini Çıkardı! Yetersiz ve Zayıf kaldı

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Kalite Kurulu tarafından hazırlanan Kurumsal İzleme Raporu, Mardin Artuklu Üniversitesi’nin kalite güvencesi, akreditasyon ve yönetim süreçlerinde hâlâ ciddi eksiklikler barındırdığını ortaya koydu. Üniversitenin, URAP (University Ranking by Academic Performance) sıralamasında Türkiye’de son sırada yer alması ise, bu eksikliklerin sonuçlarını açıkça gözler önüne seriyor.

YÖK İzleme Takımı’nın raporu, Mardin Artuklu Üniversitesi’nin son yıllarda bazı belgeleri kağıt üzerinde hazırlamış olmasına rağmen, bu belgelerin hayata geçirilmesinde ve sürdürülebilir bir kalite kültürü oluşturulmasında ciddi eksiklikler yaşandığını ortaya çıkardı.

Üniversitenin, URAP sıralamasında son sırada ve son 10 yıldır da akademik başarıda en alt sıralarda yer alması ise, bu eksikliklerin yalnızca kağıt üzerinde kalmadığını, somut sonuçlar doğurduğunu gösteriyor. Üniversitenin gerçek anlamda bir dönüşüm yaşayabilmesi için, mevcut sorunların köklü ve kararlı adımlarla ele alınması gerekiyor.

YÖK İzleme Takımı, Prof. Dr. Süheyda Atalay başkanlığında, Prof. Dr. Süleyman Doğan, Doç. Dr. Emrah Cinkara ve öğrenci temsilcisi Ceylin Su Demirel’den oluşan bir ekiple Mardin Artuklu Üniversitesi’nde yaptığı incelemelerde, üniversitenin 2019’dan bu yana bazı alanlarda ilerleme kaydettiğini ancak temel sorunların büyük ölçüde devam ettiğini tespit etti.

Kalite Belgeleri Var, Uygulama Zayıf

Üniversitenin kalite politikası, el kitabı ve kalite güvencesi yönergesi gibi belgeleri hazırlamış olması olumlu bir adım olarak değerlendirilse de, bu belgelerin uygulamaya ne kadar yansıdığı tartışmalı olduğu ortaya çıktı.

YÖK'ün web sitesinde yayınladığı rapora göre ISO 9001:2015 belgesi alınmış olsa da, kalite güvencesi sisteminin süreçlerle bütünleşmesi ve sürekli iyileştirilmesi için hâlâ ciddi eksiklikler bulunuyor. Kalite kültürünün tabana yayılması için yapılan çalışmaların etkililiği ise henüz ölçülmemiş durumda.

Paydaş Katılımı ve Akreditasyon Hâlâ Yetersiz

Karar alma ve iyileştirme süreçlerinde dış paydaşların görüşlerinin alınmaması, danışma kurullarının oluşturulmaması ve program akreditasyonlarının hâlâ tamamlanmamış olması, üniversitenin kurumsal gelişiminde önemli bir engel olarak öne çıkıyor.

Turizm Fakültesi’nde başlatılan akreditasyon hazırlıkları dışında, diğer programlarda herhangi bir ilerleme kaydedilmemiş olması dikkat çekiyor.

Eğitim ve Araştırmada Süreçler Tamamlanamıyor

Eğitim-öğretim ve araştırma-geliştirme süreçlerinde PUKÖ döngüsünün (Planla-Uygula-Kontrol Et-Önlem Al) tam anlamıyla işletilememesi, üniversitenin akademik ve idari işleyişinde ciddi bir plansızlık ve denetimsizlik olduğunu gösteriyor.

Program ve ders öğrenme kazanımlarının izlenmesine yönelik mekanizmaların eksikliği, mezun istihdam verilerinin program güncellemelerine yansıtılamaması ve non-formal öğrenmelerin tanınmaması, üniversitenin çağdaş yükseköğretim standartlarından uzak olduğunu ortaya koyuyor.

Öğrenci ve Personel Destek Hizmetleri Sınırlı

Öğrencilere sunulan sağlık, barınma, ulaşım, rehberlik ve psikolojik danışmanlık hizmetlerinin yetersizliği, üniversitenin öğrenci odaklı bir yaklaşım benimsemediğini gösteriyor.

İdari personelin performans değerlendirme sisteminin olmaması ve akademik danışmanlık hizmetlerinin etkililiğinin izlenmemesi de, kurumsal gelişimin önündeki diğer engeller arasında.

Araştırma ve Proje Yönetiminde Gerileme

Araştırma-geliştirme bütçesinde artış olmasına rağmen, proje başvurularının azlığı ve öğretim üyelerinin teşvik edilmemesi, üniversitenin bilimsel üretkenliğinin düşük kalmasına neden oluyor.

Kongre ve konferanslara katılım desteğinin yetersizliği ise, akademik personelin ulusal ve uluslararası alanda görünürlüğünü azaltıyor.

Toplumsal Katkı ve Kurumsal Yapı Eksik

Üniversitenin toplumsal katkı faaliyetlerine ilişkin organizasyonel bir yapıyı hâlâ kuramamış olması, bölgeye ve topluma yönelik sorumlulukların yerine getirilmediğini gösteriyor.

URAP Sıralamasında Son Sırada

Tüm bu eksikliklerin en somut göstergesi ise, Mardin Artuklu Üniversitesi’nin URAP sıralamasında Türkiye’de son sırada yer alması.

Akademik performans, bilimsel yayın, proje ve toplumsal katkı gibi kriterlerde geride kalan üniversitenin, mevcut yapısıyla ulusal ve uluslararası rekabette söz sahibi olması oldukça zor görünüyor.

Belgeler Raflarda, Gelişim Beklemede

YÖK İzleme Takımı’nın raporu, Mardin Artuklu Üniversitesi’nin son yıllarda bazı belgeleri hazırlamış olmasına rağmen, bu belgelerin hayata geçirilmesinde ve sürdürülebilir bir kalite kültürü oluşturulmasında ciddi eksiklikler yaşandığını ortaya koyuyor.

Üniversitenin, URAP sıralamasında son sırada yer alması ise, bu eksikliklerin yalnızca kağıt üzerinde kalmadığını, somut sonuçlar doğurduğunu gösteriyor. Üniversitenin gerçek anlamda bir dönüşüm yaşayabilmesi için, mevcut sorunların köklü ve kararlı adımlarla ele alınması gerekiyor.

İŞTE RAPORDAKİ O VERİLER

YÖK KURUMSAL İZLEME RAPORU

PROF. DR. SÜHEYDA ATALAY (TAKIM BAŞKANI)
PROF. DR. SÜLEYMAN DOĞAN (AKADEMİK DEĞERLENDİRİCİ)
DOÇ. DR. EMRAH CİNKARA (AKADEMİK DEĞERLENDİRİCİ)
CEYLİN SU DEMİREL (ÖĞRENCİ DEĞERLENDİRİCİ)

2019 KGBR’de Geliştirmeye Açık (GA) Olarak Belirtilen Yönler ve 2022 İzlemesi Sonrası Tespitler
Kalite Politika Belgesinin olmaması:
Kalite Güvence Sisteminin henüz kurulmamış olması:
Kalite güvencesi çalışmalarını sahiplenen Kurumun ISO 9001 kapsamında yaptığı çalışmalarla TS EN 9001: 2015 belgesi almaya hak kazanması önemli bir iyileştirme çalışmasıdır. Süreçlerin tanımlandığı bu sistemle Kalite Politikası, Politika Belgeleri ve Stratejik Planın bütüncül bir bakış açısıyla uyumlu hale getirilmesi ve geliştirmeye açık olarak belirtilen bu hususun üzerinde biraz daha çalışılması gerektiği anlaşılmıştır.
Kalite kültürünün tabana yayılmamış olması:
Birim kalite komisyonlarının oluşturulduğu ve kalite komisyonu üyelerinin de birim kalite komisyonları içerisinde yer aldığı bir yapı oluşturulmuştur. Ayrıca, Kurumun ISO 9001 kapsamında yaptığı çalışmalarla TS EN 9001: 2015 belgesi alması, Kurumdaki kalite kültürünün yayılması açısından olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmiştir. Ancak bu yapının etkililiğine dair bir değerlendirmenin henüz yapılmadığı belirlenmiştir.
Kurumda iç ve dış paydaşların karar alma ve iyileştirme süreçlerine yeterince katılmaması:
Kurumda karar alma ve iyileştirme süreçlerinin büyük ölçüde iç paydaş görüşleri ile sınırlı tutulduğu, dış paydaş görüşlerinin arzu edilen düzeyde alınmadığı ve Kurum genelinde danışma kurullarının oluşturulmadığı görülmüştür. 
Program akreditasyonu konusunda girişimin bulunmaması:
Kurumda henüz hiçbir programın akreditasyonunun gerçekleştirilmediği anlaşılmıştır. Turizm Fakültesinde Gastronomi ve Mutfak Sanatları ile Turizm Rehberliği programları için akreditasyon hazırlık çalışmalarına başlanmış olması olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmiştir.
Eğitim-öğretim, araştırma-geliştirme ve yönetim süreçlerinde tanımlı PUKÖ döngülerinin bulunmaması:
Henüz eğitim-öğretim, araştırma-geliştirme ve yönetim süreçlerinde PUKÖ döngü sistematiğinin açıklanmadığı görülmüştür. Eğitim Politikası ve Stratejik Öncelikler Belgesi, Uluslararasılaşma Politikası ve Strateji Belgesi, Araştırma Geliştirme Politika Belgesi ve Toplumsal Katkı Politika Belgesi gibi strateji belgelerinin hazırlandığı tespit edilmiştir. Ancak bu metinlerin Stratejik Planda verilen göstergelerle uyumu için bir çalışmanın henüz gerçekleştirilmediği
anlaşılmıştır.
İdari personelin performans değerlendirme sisteminin bulunmaması:
İdari personelin performans değerlendirmesinin henüz yapılmadığı belirtilmiştir.
İş akışlarının ve süreç el kitaplarının henüz hazırlanmamış olması:
Kulanıcı dostu, güncel bir web sayfasının bulunmaması:
Liderlik:
Kurumdaki yöneticilerin liderlik özelliklerini ve yetkinliklerini belirlemek ve izlemek için henüz sistematik bir yapı oluşturulmadığı anlaşılmıştır.

2019 KGBR’de Geliştirmeye Açık (GA) Olarak Belirtilen Yönler ve 2022 İzlemesi Sonrası Tespitler
Eğitim-öğretim süreçlerine ait PUKÖ döngülerinin bulunmaması:
Eğitim-öğretim süreçlerinde planlama ve uygulama aşamalarında kalındığı, kontrol et ve önlem al aşamalarının arzu edilen düzeyde gerçekleştirilmediği görülmüştür.
Program ve ders öğrenme kazanımlarına ulaşılıp ulaşılmadığını izleyen mekanizmaların belirgin olmaması:
Program ve ders öğrenme kazanımlarına ulaşılma düzeyini sorgulayan sistematik bir yapının henüz işletilmediği görülmüştür.
Program izleme ve güncelleme çalışmalarının mezunların istihdam verilerinin dikkate alınarak yapıldığına dair bir mekanizmanın kurulmamış olması:
Mezun istihdam verilerinin Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi Başkanlığı’ndan takip edildiği görülmüştür. Ancak program izleme ve güncelleme süreçlerine ilişkin verilerin toplanmadığı tespit edilmiştir.
Non-formal ve informal öğrenmelerin tanınmasına ilişkin süreçlerin bulunmaması:
Non-formal ve informal-öğrenmelerin tanınmasına ilişkin süreçlerin bulunmadığı gözlenmiştir.
Akademik danışmanlık sistemine ilişkin tanımlı süreçlerin bulunmaması:
Akademik danışmanlık yönergesinin hazırlanmış olduğu, ancak hizmetlerin etkililiğine dair izleme ve iyileştirmelerin yapılmadığı gözlenmiştir.
Üniversite genelinde bütüncül bir öğrenci merkezli eğitim modelinin benimsendiğine ve uygulanacağına dair eğitim politikasının ilan edilmemiş olması:
Eğitim Politikası ve Stratejik Öncelikler Belgesinde öğrenci merkezli eğitime vurgu yapıldığı ancak öğretim üyelerinin öğretim ve ölçme-değerlendirme yetkinliklerini geliştirmeye yönelik eğiticilerin eğitimi programlarının olmadığı tespit edilmiştir.
Öğrencilere yönelik sağlık, barınma, ulaşım, rehberlik ve psikolojik danışmanlık hizmetlerinin sınırlı olması:
Öğrencilere yönelik sağlık ve ulaşım hizmetlerinin arzu edilen düzeyde sunulmadığı, rehberlik ve psikolojik danışmanlık hizmetlerinin ise SKS bünyesinde verilmeyip Psikoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından sunulduğu gözlenmiştir. Ayrıca, beslenme hizmetlerinde de yetersizlikler olduğu öğrenciler tarafından aktarılmıştır.

2019 KGBR’de Geliştirmeye Açık (GA) Olarak Belirtilen Yönler ve 2022 İzlemesi Sonrası Tespitler
Araştırma süreçlerine ait PUKÖ döngülerinin bulunmaması:
PUKÖ döngüsünün planlama ve uygulama aşamalarında kalındığı, kontrol et ve önlem al aşamalarının arzu edilen düzeyde gerçekleştirilmediği görülmüştür.
Üniversite’nin araştırma-geliştirme bütçesinin (BAP bütçesinin) sınırlı olması ve dış kaynaklara yönelme konusunda öğretim elemanlarının motivasyonunun güçlü olmaması:
Üniversite’nin BAP bütçesinde bir artış olmasına rağmen teklif edilen proje sayısının az olması nedeniyle bütçenin etkin olarak kullanılmadığı anlaşılmıştır.
Üniversite’nin öğretim üyelerinin proje başvurularını teşvik eden belirgin mekanizmalarının olmaması:
Öğretim elemanlarının dış ve iç proje kaynaklarına başvuruları için Projeler Koordinasyon Ofisi tarafından çalışmalar yapıldığı görülmüş olsa da, henüz proje başvurularının arzu edilen düzeyde olmadığı anlaşılmıştır.
Öğretim üyeliğine yükseltilme ve atanma ölçütlerinde, Ar-Ge hedeflerinden ziyade eğitim-öğretim hedeflerinin gözetilmesi: 
Üniversite’nin Akademik Yükseltme ve Atama Esasları’nda yapılan iyileştirme ile Ar-Ge hedeflerinin de büyük ölçüde kapsandığı görülmüştür.
Araştırma-Geliştirme faaliyetleri ve projelerle ilgili paydaş geri bildirimlerini almak için ku lanılan mekanizmaların (belge, doküman, anket, form vb.) listesi ve örneklerinin bulunmaması:
Araştırma geliştirme faaliyetleri ile ilgili bir performans değerlendirmesi yapılmadığı görülmüştür.
Öğretim elemanlarına kongre, konferans vb. katılım desteklerinin yeterli miktarda verilememesi:
Kurumda, bütçe kısıtlamaları nedeniyle öğretim elemanlarına kongre, konferans vb. katılım desteklerinin yeterli miktarda verilemediği tespit edilmiştir.

Geliştirilmeye açık yönler
Üniversitede toplumsal katkı faaliyetlerine ilişkin organizasyonel bir yapının henüz kurulmamış olması:
Toplumsal katkı faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi, izlenmesi ve iyileştirilmesine yönelik yönetsel bir yapının oluşturulmaması, geliştirilmeye açık bir yön olarak değerlendirilmiştir.