Türk Siyasi Tarihi - Fahir Armaoğlu Kitap özeti, konusu ve incelemesi

Türk Siyasi Tarihi kimin eseri? Türk Siyasi Tarihi kitabının yazarı kimdir? Türk Siyasi Tarihi konusu ve anafikri nedir? Türk Siyasi Tarihi kitabı ne anlatıyor? Türk Siyasi Tarihi PDF indirme linki var mı? Türk Siyasi Tarihi kitabının yazarı Fahir Armaoğlu kimdir? İşte Türk Siyasi Tarihi kitabı özeti, sözleri, yorumları ve incelemesi...

Kitap Künyesi

Yazar: Fahir Armaoğlu

Yayın Evi: Kronik Kitap

İSBN: 9789752430181

Sayfa Sayısı: 320

Türk Siyasi Tarihi Ne Anlatıyor? Konusu, Ana Fikri, Özeti

Türkiye'de siyasi tarih çalışmaları dendiğinde akla gelen ilk isimlerden biri, sahasının duayeni olan Prof. Dr. Fahir Armaoğlu. Onun engin bilgilerinin ve tecrübelerinin ışığında ortaya çıkmış akademik çalışmalarından derlenen Türk Siyasi Tarihi, imparatorluk mirasından Kıbrıs meselesine dek tarihimizin en kritik meselelerini yeniden gündeme taşıyor...

Prof. Dr. Fahir Armaoğlu kitabın ilk bölümünde imparatorluk mirasını değerlendirerek çok uluslu Osmanlı İmparatorluğu'nu yorumluyor ve hemen ardından ikinci bölümde Milli Mücadele yıllarını ele alıyor. İstanbul'un İşgali ve Oniki Ada Meselesi gibi hâlâ önemini koruyan konular, belgeler ışığında okuyucuya sunuluyor.

Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren birçok tartışmaya sebep olan laiklik konusu, kitabın üçüncü bölümünü oluşturuyor. Hilafet'in dış cephesinden Türkiye'deki Amerikan okulları krizine kadar Prof. Dr. Fahir Armaoğlu laikliği en hassas noktalarıyla yorumluyor.

Kitabın son bölümünde Kıbrıs meselesi tüm hatlarıyla tartışmaya açılıyor. Kıbrıs'ın stratejik önemi, 1955-56 yıllarında Türk hükümetinin tavrı, Türk-Yunan münasebeti neticesinde ortaya çıkan olaylar ve Prof. Dr. Fahir Armaoğlu'nun Rauf Denktaş'la yaptığı çok önemli bir röportajla kitap sona eriyor.

Türk Siyasi Tarihi, Türkiye Cumhuriyeti’nin yakın siyasi tarihini merak edenler için çok önemli araştırmalara ve belgelere dayanan, siyasi unsurları ön plana alan ve geleceğe ışık tutan bir eser...

Türk Siyasi Tarihi Alıntıları - Sözleri

• On İki Ada 400 yıl Türk hakimiyeti altında kalmıştır. Rodos, İstanköy ve Sömbeki'nin 1522'de alınması ile Türk hâkimiyetine giren Oniki Ada, 1923 Lozan Antlaşması ile İtalya'ya bırakılmıştır.
• Bizim için Musul bir vatan meselesi, sizin için ise bir petrol meselesidir.
• İşgalci devletler kendi tasarladıkları barış anlaşmasının karşısında en büyük engel olarak Atatürk ve Milli Mücadele ‘yi görmekteydiler. Ne var ki, bu işgale cevap olarak 23 Nisan 1920’de Ankara’da TBMM’nin açılması ile milli mücadele çok daha güçlenerek ve yeni bir devletin ilk büyük temeli atılacaktır.
• Laiklik , insan aklının hür çalışmasını sınırlayan dinsel bağnazlığa karşı, akılcılığın hürriyetini savunmaktır.
• “Dünyanın bize hürmet göstermesini istiyorsak, evvelâ bizim, kendi benliğimize ve milliyetimize bu hürmeti, hissen, fikren, fiilen bütün ef’al ve harekâtımızla gösterelim. Bilelim ki, millî benliğini bulmayan milletler, başka milletlerin şikârıdır.”
• 1919-1920 yıllarında manzara şudur: Bir sürü leş kargası, bir cesedin üzerine üşüşmüşler, her biri kendisi için mümkün olduğu kadar büyük bir parça koparmaya çalışıyor. Atatürk, bu cesedi leş kargalarının elinden kurtaracak ve ondan yepyeni bir devlet yaratacaktır.
• "Seçmenlerimiz bizi buraya gönderirken, omuzlarımıza bir vatanseverlik hizmeti yüklediler. ... Buraya geldiğimizden beri de gönüllerimizde ve kafalarımızda bir tek düşünce belirdi. Ortaya ölümümüze kadar sürecek olan bir Ahd-ı Milli çıktı. Bu öyle bir anddır ki, Meclisimiz bunu kesin bir kararla, bundan sonraki tarihimize kaydederken, geçmişin güçlü ve parlak günleri kadar, gelecekte de milletimiz için umduğumuz ve devletimiz için beklediğimiz en parlak günleri hazırlamış olacağız.. "
• Oniki Ada'yı Yunanistan'a verdirmek için her türlü çabayı harcayan Amerika ve İngiltere'nin tutumlarında kendilerine destek yaptıkları en mühim nokta, Oniki Ada'nın halkının çoğunluğunun Türk değil, Rum olmasıdır. Hatta Bevin, sırf bu sebepten Oniki Ada'yı İtalya'nın bir sömürgesi saymamakta yani Yunanistan'ın tabii toprağı telakki etmektedir. Bu bizim için hazin bir durumdur. Çünkü 400 yıl egemenliğimiz altında tuttuğumuz adalarda bir Türk çoğunluğu kuramamışız. Diğer Ege adaları için de aynı şey söz konusudur. Bugün Bulgaristan'ın bir milyondan fazla soydaşımızı ''eritmek'' için giriştiği caniyane teşebbüslere bakınca, Osmanlı Devleti'nin ''uygar'' sömürgeciliğinin isabetli olup olmadığı konusunda insan ciddi tereddüte düşüyor.
• ... Bir, Erbakan benden yana oldu. Onun beni desteklemesi lehe mi oldu, aleyhe mi oldu, bilmiyorum. (Rauf Denktaş)
• Gibbons'a göre, Osmanlıların hoşgörüsü ister siyaset ister halis insaniyet, isterse lâkaydi neticesi meydana gelmiş olsun, şu gerçeği itiraz edilemez ki, Osmanlılar yeni çağda milliyetlerini tesis ederken, dinî hürriyet ilkesini temel taşı olarak vazetmiş ilk millettir.

Türk Siyasi Tarihi İncelemesi - Şahsi Yorumlar

anlatım dili sade olsa da, olayların detaylarını takip etmesi zor ve aslında ağır bir kitap. ağırlıklı olarak kıbrıs meselesi, laiklik ve cumhuriyet devrimleri anlatılıyor. kitabın ağır olması ise, olayların tarihsel bir şekilde anlatılmasından değil, olaylar sırasında o konulara muhatap ülkelerin başkanları ve devlet adamları arasında yapılmış tüm yazışmaları, mektupları ve uzun tartışmaları en ince detayına kadar vermesinden ileri geliyor. bir de türk siyasi tarihinin çok az bir bölümü anlatılmış olduğu için, çok kapsamlı sayılan bir eser değil. bu sebeplerden dolayı çok beğenemesem de, kitabın 8 puanı hakettiğini düşünüyorum. (nilüfer akpınar)

İmparatorluk Mirası: İmparatorluk Mirası ▪▪▪ Tarihçi Gibbons şöyle der: I. Murad’dan Fatih Sultan Mehmed’e kadar geçen bir yüzyıl içinde Osmanlılar, Yunan ve Roma'dan beri dünyanın tanıdığı en kozmopolit ırk oldular; Türk, Arap, Rum, Sırp, Çerkez, Kürt, Bulgar, Tatar, Arnavut, Eflak, Macar, Gürcü ve Ermeni gibi nice millet. Armaoğlu, şöyle bir soru ortaya çıkartıyor: Farklı toplumları ve çeşitli mezhepler ile farklı dinleri, sınırları içinde barındıran bir imparatorluk, nasıl oluyor da 600 yıllık bir ömre sahip olabiliyor? 600 yıl boyunca, bütün bu insanları bir arada tutan çimento nedir? Armaoğlu, Osmanlı hakkında 600 yıl boyunca, bu kadar karışık ve farklı insanları, hangi vasıtalarla ve nasıl bir yönetim sistemiyle egemenliğini sürdürdüğünü sorar. İnsan aklını zorlayan, merak hislerini kabartan, araştırma ihtiyacını oluşturan bu sorulara Armaoğlu, “Osmanlı’nın Devlet Geleneği” yazısında cevap vermeye çalışıyor. Osmanlı Devlet geleneğini açıklayan Armaoğlu, bu durumu şöyle sıralaya biliriz: a. Osmanlı, Anadolu Selçuklu Devleti’nin bütün yönetim ve idari mekanizmasına sahipti. b. Müslüman olmayan kitlelere karşı hoşgörü ile davranılması. c. Balkanlarda “beraber yaşama”nın (co-existence) yaşam felsefesini göstermeleri. d. Devlet vasfını kullanması; asayiş, can ve mal güvenliği sağlanması. e. Adalet dengesi ile vergi adaletini hâkim kılması. Armaoğlu kitabında; “Sonra İşler Niye Bozuldu?” başlığıyla Osmanlı’nın farklı toplumları 6 asır beraber yönetmesi nasıl oldu da 19. yüzyılda bozulmaya başladığının soruşturmasını yapıyor. Bu bozulmanın şöyle sebepler zincirlerine bağlar: a. Osmanlı’nın 1699 Karlofça Antlaşması ile Rusya’nın baskısı altına girmesi. b. Tereddi döneminde 18. Yüzyıl boyunca 1711 Prut Savaşı dışında Rusya’yla battığı bu savaşları kaybetmiş olması, bunun neticesinde Hıristiyan azınlıkları hakları bahanesiyle Osmanlının iç işlerine karışmaları oldu. Bunun ilk işareti 1774’de Rusya’yla yapılan Küçük Kaynarca Antlaşmasıdır. c. 1850 – 1853 arasında ortaya çıkan Kutsal Yerler meselesinde Fransa ve Rusya bu bahaneyle Osmanlıda ki Hıristiyan tebaayı kışkırttılar. Bunun neticesi de 1854 – 1856 Kırım Savaşı oldu. d. 1789 Fransız İhtilali’nin getirdiği “hürriyet ve demokrasi” kavramları, milli topluluklar için “bağımsızlık” hareketine dönüşmüştür. Bu durumun Osmanlıya yansıması da olumsuz yönden olmuştur. Rusya’nın Balkan Slavlarını birleştirme bahanesiyle Osmanlıya daha çok baskı yaptı. Bu durumda Avrupalıların siyasi yönden “kolektif müdahale” olarak Osmanlı’ya tepeden inme kabul ettirilen “Islahat Fermanı” oldu. Armaoğlu’nun Osmanlı yıkılışının sebeplerinden bir tanesinin de 1517’den itibaren siyasi iktidarın, dini iktidarı temsil eden Hilâfet ile özdeşleşmiş olduğunu söyler. Bu durumun sonradan yeteneksiz din adamların Hilâfet üzerinde ki etkileriyle, Osmanlının muhteşem hoşgörüsünü olumsuz etkilediğini, söyler. Armaoğlu, “Türk Siyasi Tarihi” adını taşıyan bu kitabında ilk kısmı Osmanlı’nın çok uluslu yapısının olma özelliğini oluşturan ve koruyan hoşgörü yönünü göstermeye çalışır. Kitabın orta kısımları ise milli mücadele yılları ve laiklik konusuyla iki başlık bulundurur. Kitabın son konusunu da Kıbrıs Meselesine ayırır. Türk Siyasetine bir tarihçi gözüyle bakan Armaoğlu, siyasetin bir nevi tarihçesini çıkartarak bu alanda çıkacak yeni eserlere ufuk açmıştır. Fahir Armaoğlu, Türk Siyasi Tarihi, Kronik Kitap, 1. Baskı, Eylül 2017, İstanbul. Bu yazı Kitap Haber sitesinde yayınlandı: http://www.kitaphaber.com.tr/turk-siyasi-tarihine-kisa-bir-bakis-k3720.html Yunus Özdemir. (Yunus Özdemir)

Kitap Millî Mücadele yılları, Laiklik ilkesi ve Kıbrıs Meselesi hakkında detaylı bilgi vermekte. Özellikle (çıkarmanın kendisi hariç) Kıbrıs Meselesi hakkındaki bölüm neredeyse yıl yıl ve titizlikle incelenmiş; ardından Rauf Denktaş röportajıyla da bölüm bitirilmiş. Son kısımdan çok verim aldıysam da Laiklik kısmı da aydınlatıcı oldu. Kitabı beğendim, tavsiye ederim. (Onur Karabağ)

Türk Siyasi Tarihi PDF indirme linki var mı?

Fahir Armaoğlu - Türk Siyasi Tarihi kitabı için internette en çok yapılan aramalardan birisi de Türk Siyasi Tarihi PDF linkidir. İnternette ücretli olarak satılan çoğu kitabın PDFleri bulunmaktadır. Ancak bu PDF'leri yasal olmayan yollarla indirmek ve kullanmak hem yasalara hem de ahlaka aykırıdır. Yayın evlerinin sitesinden PDF satılıyorsa indirebilirsiniz.

Kitabın Yazarı Fahir Armaoğlu Kimdir?

Ülkemizin siyasi tarih alanında en tanınmış isimlerinden biri olan Prof. Dr. Fahir Armaoğlu 1924’te Gelibolu’da doğdu. İlk ve orta öğretimini Balıkesir’de yaptıktan sonra, 1943’te o zamanki adıyla Siyasal Bilgiler Okulu’na girdi ve 1947’de bu okulun Siyasi Şubesi’nden mezun oldu. 1953’te “Seçim Sistemleri” adlı doktora tezi ile Ankara Hukuk Fakültesi’nden Hukuk Doktoru unvanını aldı.

1953–1954 tarihlerinde ABD’nin Minnesota Üniversitesi’nde Kamu Yönetimi öğrenimi gördü. 1959–1960’da Harvard Üniversitesi’nin Russian Research Center’ında ve 1960–1961’de de Stanford Üniversitesi’nin Hoover Institution on War, Peace and Revolutions’ında Sovyet Rusya üzerine inceleme ve araştırmalar yaptı. Prof. Armaoğlu, 1963’te Siyasi Tarih Profesörü oldu.

1976 Ekim’inde Ankara Üniversitesi’nden ayrılan Prof. Armaoğlu, Türk Tarih Kurumu Üyeliği ve Atatürk Yüksek Kurumu Üyeliği görevlerinde bulundu. Prof. Armaoğlu İngilizce ve Fransızcanın yanında Rusça da biliyordu. 10 Haziran 1998’de vefat etti.

Fahir Armaoğlu Kitapları - Eserleri

• 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi
• Türk Siyasi Tarihi
• 19. Yüzyıl Siyasî Tarihi - 1789-1914
• Türk Dış Politikası Tarihi
• Türk-Amerikan İlişkileri 1919-1997
• Filistin Meselesi ve Arap-İsrail Savaşları

Fahir Armaoğlu Alıntıları - Sözleri

• Nasıl bir insan, insan olması dolayısıyla birtakım temel hak ve hürriyetlere sahip bulunuyorsa, bir millet de, bir bütün olarak, hürriyetine, yani bağımsızlığına sahip olma hakkına sahiptir. (20. Yüzyıl Siyasi Tarihi)
• Atatürk'ün Batı'ya olan bağlılığı ve batılılaşmaya verdiği ehemmiyet, Batı'ya hususi bir alâka ve sempati duyduğu için değil, Batı'nın çağın en ileri medeniyetini temsil etmesindendir. Yani Atatürk için batılılaşma, medenileşme ile aynı manadadır. (Türk Dış Politikası Tarihi)
• 1954-1959 arasındaki Orta Doğu buhranlarının en mühim neticelerinden biri, hiç şüphesiz, Sovyet Rusyayı Orta Doğu politikasının aktif bir unsuru haline getirmiş olmasıdır. (20. Yüzyıl Siyasi Tarihi)
• Necip, İngiltere'nin 1926 antlaşması ile Mısır'a modern bir ordu sağlamayı vaat ettiği halde, sağladığı silah kuvvetlerin, ancak cenaze merasimlerinde kullanılabilecek bir kuvvetten ibaret olduğunu ifade etmiştir. (Türk-Amerikan İlişkileri 1919-1997)
• 1922 yılının, Amerika'nın Türkiye politikası bakımından önemli bir olayı da Büyük Taarruz ve Büyük Zafer üzerine Anadolu'dan kaçarak Izmir'e yığılan Rum halk ile Yunan askerlerinin tahliyesin de Ingiltere'nin, Amerika'ya başvurup, Amerikan savaş gemilerinin de bu tahliyeye yardım istemesi üzerine Amerika'nın gösterdiği tepkidir. İngiltere'nin israrları üzerine nihayet tepesi atan Amerikan Dışişleri Bakanı Hughes, Ingiliz Büyükelçisi'ne şunları söylemiştir: "Birleşik Amerika, Anadolu'nun nüfuz bölgelerine parsellenmesinden hisse istememiştir. İstanbul'da girişilen entrikaların da hiçbirine bulaşmamıştır. Yunan ordularının son bir buçuk yılda (Anadolu'da) uğradığı felaketlerden de sorumlu değildir. Asıl sorumlu olan son bir buçuk yıllık Avrupa diplomasisidir. Şunu da belirtmek isterim ki, Ingiltere'nin Imparatorluk ihtirasları ve karşılaştığı güçlükler ne olursa olsun, Amerikan Hükümeti'nin bu ihtiraslar ve güçlüklerle bir ilgisi yoktur." (Türk-Amerikan İlişkileri 1919-1997)
• Arap ülkeleri, Hristiyanları - birkaç istisna dışında- Müslüman Türklere karşı desteklemiştir. (Türk Dış Politikası Tarihi)
• .... Bitlis ve Muş'un "Ermeni" şehirleri olduğunu söylüyor, fakat bu iddiasını rakamlara ve belgelere dayandırmaktan kaçmıştır. Tarih hocalığı yapan ve 1890'da Princeton Üniversitesi'nden Profesör unvanını alan, yani güya bilim adamı olan bu zat, Ermeni propagandası ağzı ile, Bitlis ve Muş'un "Ermeni" şehirleri olduğunu söyleyip işin içinden sıyrılıveriyor. Herhalde, " milliyetler ilkesi"nin ciddi ve bilimsel uygulaması bu değildir. (Türk-Amerikan İlişkileri 1919-1997)
• Laiklik , insan aklının hür çalışmasını sınırlayan dinsel bağnazlığa karşı, akılcılığın hürriyetini savunmaktır. (Türk Siyasi Tarihi)
• Zaferin yüz tane babası vardır fakat hezimet yetimdir. (20. Yüzyıl Siyasi Tarihi)
• Oniki Ada'yı Yunanistan'a verdirmek için her türlü çabayı harcayan Amerika ve İngiltere'nin tutumlarında kendilerine destek yaptıkları en mühim nokta, Oniki Ada'nın halkının çoğunluğunun Türk değil, Rum olmasıdır. Hatta Bevin, sırf bu sebepten Oniki Ada'yı İtalya'nın bir sömürgesi saymamakta yani Yunanistan'ın tabii toprağı telakki etmektedir. Bu bizim için hazin bir durumdur. Çünkü 400 yıl egemenliğimiz altında tuttuğumuz adalarda bir Türk çoğunluğu kuramamışız. Diğer Ege adaları için de aynı şey söz konusudur. Bugün Bulgaristan'ın bir milyondan fazla soydaşımızı ''eritmek'' için giriştiği caniyane teşebbüslere bakınca, Osmanlı Devleti'nin ''uygar'' sömürgeciliğinin isabetli olup olmadığı konusunda insan ciddi tereddüte düşüyor. (Türk Siyasi Tarihi)
• Gibbons'a göre, Osmanlıların hoşgörüsü ister siyaset ister halis insaniyet, isterse lâkaydi neticesi meydana gelmiş olsun, şu gerçeği itiraz edilemez ki, Osmanlılar yeni çağda milliyetlerini tesis ederken, dinî hürriyet ilkesini temel taşı olarak vazetmiş ilk millettir. (Türk Siyasi Tarihi)
• Amerikan diplomasisinin, Türkiye ile ilgili projesi, en yüksek noktasına, Türkiye'nin 1952'de NATO'ya katılması ile ulaşmıştır. 1949 ile 1952 arasındaki süre, Türkiye ile Amerika arasında bir çıkar anlaşmazlığının ifadesi değil, İngiltere'nin egoist ve emperyalist tasalarının Türkiye'yi ve hatta Amerika'yı kösteklemesinin hikâyesidir. (Türk-Amerikan İlişkileri 1919-1997)
• Ali Paşa'nın Avrupa hükümdarları ve devlet adamları nezdinde büyük ünü ve prestiji vardı. III. Napolyon, "Ali Paşa gibi bir Hariciye Nazırı bulabilsem" demiştir. Kont Cavour ise, "Paris Kongresi'nde Ali Paşa çapında başka bir diplomat yoktu" demiştir. III. Napolyon'un Sedan'da esir düşmesi üzerine Bordeaux'da kurulan geçici hükümetin başı Thiers, Bismarck'in barış şartlarını kabul ettiğinde, Fransız Milli Meclisi'nde eleştirilere uğradığı zaman, kendisini savunmak icin, "Bu hususta dost devletlerin ve hatta Ali Paşa'nın dahi fikrini aldım" cevabını vermiştir. Rivayet olunur ki, Ali Paşa'nın ölümünden sonra, Heyet-i Vükela'da (Bakanlar Kurulu), önemli bir konuda yabancı devletlere bir nota yazılacağı zaman, Ali Paşa'nın Hazine-i Evrak'da bulunan nota müsveddeleri incelenip ona göre nota yazdırılmış. (19. Yüzyıl Siyasî Tarihi - 1789-1914)
• Atatürk Türk milliyetçiliği için şöyle denmektedir: Bize milliyetçi derler fakat biz öyle milliyetçileriz ki bizimle işbirliği eden bütün milletlere hürmet ve riayet ederiz. Onların bütün milliyetlerinin gereklerini tanırız. Bizim milliyetçiliğimiz herhalde bencil ve gururlu bir milliyetçilik değildir. (Türk Dış Politikası Tarihi)
• Mısır Hidivi Mehmet Ali Paşa, Süveyş Kanalı'nın açılması fikri kendisine iletilince "Boğazlar, Osmanlı Devleti'nin felaket sebebi oldu. Ben de Mısır'da bir Boğazlar Meselesi yaratmak istemem" demişti. (19. Yüzyıl Siyasî Tarihi - 1789-1914)
• Bizim için Musul bir vatan meselesi, sizin için ise bir petrol meselesidir. (Türk Siyasi Tarihi)
• Arap ülkeleri savaş karşısında Mısır'ı desteklediler. Fakat bu destekleme diplomatik olmaktan öteye gitmedi. Mesela, İsrail'in komşuları Suriye ve Ürdün İsrail'e saldırmaya cesaret edemediler. Bunlar seferberlik ilan etmekle beraber, Suriye ve Suudi Arabistan İngiltere ve Fransa ile, Irak ve Ürdün ise sadece Fransa ile diplomatik münasebetlerini kestiler. (Filistin Meselesi ve Arap-İsrail Savaşları)
• Osmanlı İmparatorluğu'nun tarih sahnesinden çekilmesi, iki bölgede büyük bir boşluk, bir "power vacuum" meydana getirmiştir ve bu boşluğu doldurma mücadelesi, bu iki bölgede devamlı istikrarsızlıklara sebep olmuştur. Bunlardan biri Balkanlar, diğeri de Ortadoğu'dur (Türk Dış Politikası Tarihi)
• Azınlik Alt-Komisyonu'nun 6 Ocak 1923 günü yaptığı oturumda, azınlıklarla ilgili maddelerin görüşülmesinin bitmesi üzerine, Başkan Montagna Ermeni meselesi ile ilgili bir bildiri okuyarak ve devlet içinde devlet yaratma arzusunda olmadığını da belirterek, Anadolu'da bir Ermeni yurdu kurulması istedi. Arkasından söz alan Ingiliz delegesi Rumbold da Montagna'yı destekleyince, Türk delegesi Dr. Rıza Nur Bey de söz istedi Bundan sonrasını Dr. Rıza Nur Bey'den dinleyelim: 6 Kanunusani 1923 celseleri sonlarında Montanya Ermeni yurdu meselesine geçti. Dedim ki: "Itilaf Devletleri Ermenilere kendilerine siyasi âlet yapmışlar, ateşe salmışlardır. Kendi devletleri aleyhine isyan ettirmişlerdir. Bunun neticesi, onların te' dibi olmuştur. Te' dip ile, sarî hastalık, açlık ve hicret ile kırılmışlardır. Bunun bütün mesuliyeti bize değil, Itilaf devletlerine aittir. Ermenilere mükâfat lazımsa siz verin! El malı ile dost kazanılmaz. Ermeniler mazlum imiş, onlara yurt, istikbal verilmeliymiş! Biz bunlara kaniiz. Ancak dünyada mazlum millet bir tane değildir. Mısır hürriyeti için bir kaç defadır ve daha dün kan içinde çalkandı. Hindistan, Tunus, Cezayir, Fas, hürriyetini, yurdunu istiyor. Hatta Irlandalılar yurtları, istiklalleri için kaç asırdır, ne kadar kan döktüler. Siz bunlara istiklállerini, yurtlarını verin, biz de Ermenilere derhal verelim. Bütün bu okuduklarınız keenlemyekúndur. Bu dahilinde burada duramayız. Celseyi terk ediyorum" dedim. Ayağa kalktım. Zabıtnameye sözlerimin bu son kısmını da geçmemişler. Zaten zabıtnameler ile istedikleri gibi oynuyor, tağsiş yapıyorlardı... Montanya pürtelaş celseyi terk edemezsin!" diye bar bar bağırmaya başladı. Yırtınıyor... Yürüdük. Montanya hâlâ bağırıyor: "celseyi terk edemezsiniz" diyor, tepiniyor... Biz de çıktık gittik". (Türk-Amerikan İlişkileri 1919-1997)
• İşgalci devletler kendi tasarladıkları barış anlaşmasının karşısında en büyük engel olarak Atatürk ve Milli Mücadele ‘yi görmekteydiler. Ne var ki, bu işgale cevap olarak 23 Nisan 1920’de Ankara’da TBMM’nin açılması ile milli mücadele çok daha güçlenerek ve yeni bir devletin ilk büyük temeli atılacaktır. (Türk Siyasi Tarihi)