Arap tarihçisi el-Mesûdî kimdir? Hangi eserleriyle tanınmaktadır?

Hicri 4 yüzyılın, miladi 10. yüzyılın en önemli simalarından biri olarak tanınan, günümüzde Viyana'da heykeli bulunan el-Mesudi kimdir? Hangi eserleri kaleme almıştır? el-Mesudi neden önemlidir? İşte el-Mesudi'nin hayatından kesitler ve kısa bilgiler...

el-Mesûdî kimdir?

Tam adı Ebu el-Hasan Ali bin el-Hüseyn bin Ali olan el-Mesûdî Bağdat’ta doğmuş Arap bir tarihçidir. Çocukluğu ve gençliği Bağdat'ta geçmiştir. Mürûcü’z-Zeheb ile et-Tenbîh ve’l-İşrâf isimli eseriyle tanınmaktadır. Viyana'da Naturhistorisches Müzesi'nde heykeli bulunmaktadır.

Hayatı

el-Mesudi 896 yılında Bağdat'ta dünyaya gelmiştir. Derin coğrafi bilgisiyle tanınan el-Mesudi'nin esas mesleği tarihçiliktir. Araplar arasında 'Arapların Herodot'u' ünvanıyla tanımlanmıştır.

Bağdat’ın önde gelen ilim adamlarından eğitim almıştır. Farklı mezhep ve alanlara sahip hocalardan aldığı derslerin yanında birçok bölgeyi gezip farklı insanlarla görüşmüştür.

Başta tarih olmak üzere kozmoloji, astroloji, dinler ve mezhepler tarihi, fıkıh, kelam, felsefe, ahlâk, siyaset, Ehl-i beyt, on iki imam ve imâmet konularında yazılmış, isimleri Mürûcü’z-Zeheb ile et-Tenbîh ve’l-İşrâf‘ta geçen 34 tane eseri mevcuttur. Bu eseriyle birlikte tarih ile coğrafyayı geniş çaplı ve ayrıntılı bir biçimde birleştiren ve aynı eserde sunan ilk Arap olmuştur.

el-Mesûdî, Basra Körfezi kıyısında Ebu Zeyd el-Sirafi ile tanışmıştır. Onun aracılığıyla Çin hakkında bilgi aldığı bilinmesine rağmen Sri Lanka ve Çin'e ulaşmış olabileceği tahmin edilmektedir.

Tripolili Leo isimli sonradan Müslüman olmuş birinden Bizans ile ilgili bilgiler toplamıştır. Mısır'da Clovis'ten Louis IV'e kadar bir Endülüs piskoposu tarafından yazılmış Frank krallarının listesini gösteren kopya metinler bulmuştur.

Hakkındaki İddialar

Çok alanda fikir dile getiren ve kitaplar yazan Mes‘ûdî’nin Şiîlik eğilimi olduğunun yanı sıra İmâmiyye’ye mensup bir Şiî ve Mu‘tezilî olduğuna dair görüşler de bulunmaktadır. Ancak bu görüşler doğru değildir.