Serbest İnsanlar Ülkesinde - Ahmet Ağaoğlu Kitap özeti, konusu ve incelemesi

Serbest İnsanlar Ülkesinde kimin eseri? Serbest İnsanlar Ülkesinde kitabının yazarı kimdir? Serbest İnsanlar Ülkesinde konusu ve anafikri nedir? Serbest İnsanlar Ülkesinde kitabı ne anlatıyor? Serbest İnsanlar Ülkesinde PDF indirme linki var mı? Serbest İnsanlar Ülkesinde kitabının yazarı Ahmet Ağaoğlu kimdir? İşte Serbest İnsanlar Ülkesinde kitabı özeti, sözleri, yorumları ve incelemesi...

Kitap Künyesi

Yazar: Ahmet Ağaoğlu

Tasarımcı: Mikail Öztoprak

Yayın Evi: Gram Yayınları

İSBN: 9786056475641

Sayfa Sayısı: 112

Serbest İnsanlar Ülkesinde Ne Anlatıyor? Konusu, Ana Fikri, Özeti

"Hür olmak ne kadar güç imiş."

1930 yılında ilk çok partili hayata geçiş denemesinde Serbest Cumhuriyet Fıkrası'nın teorisyeni olan Ahmet Ağaoğlu'nun yazdığı Serbest İnsanlar Ülkesinde; cumhuriyetin ilk ütopyalarından biri olarak öne çıkıyor.

Cumhuriyetin manevi ideolojisini kurmak iddiasını taşıyan serbest insanlar ülkesinde 84 yıl sonra yeniden okurla buluşuyor.

"Bu diyara gelmeden benim hayatım bir otun hayatından daha aşağı imiş. Zira ot, tabiat kanunlarına göre bitiyor, büyüyor ve ölüyor. Halbuki ben bu kanunların haricinde bin bir kuvvetin mahkumu idim. Fikir köleliği, his köleliği, hareket köleliği benim kaderim idi. Düşünen, duyan, yaşayan başkası idi. Düşünen, duyan, yaşayan başkası idi. Ben, ben değildim. Onun gölgesi, karaltısı, heyulası idim! Hülasa ben yoktum, bir efsane idim. Şimdi anladım ki ben hürriyet meleğinin aşığı olmuşum!"

Serbest İnsanlar Ülkesinde Alıntıları - Sözleri

• Sordum -Burada bilet ve kontrol olmaz mı? -Hayır, ücret kutuya atılır. -Suiistimal edilmez mi? -Görülmemiştir! İnsanlara itimat esastır. İtimat ettikçe doğruluk artar.
• İnsanlar korkak doğmazlar. Onları korkak yapan bizleriz. Aile ve mektepte verdiğimiz terbiye, hükümette kullandığımız usuldür ki vatandaşı korkak yapar. Çocuğa cinlerden, perilerden, süpürge sakallardan, devlerden, ruhlardan bahsederek korkutmak isterseniz; çocuğun ruhuna ta beşikten korkaklık tohumunu ekmiş olursunuz!
• Kelâm, kâinatın duyduğu ilk ilâhi sestir.
• Bütün qədimliyinə, mədəniyyətlərin beşiyi olmasına baxmayaraq, Şərq aləmi millət anlayışına yabançı qalıb. Bu aləmdə də ortaq tarix, ortaq çıxarlar, ortaq irq amilləri olub.Ancaq millət deyilən anlayış yaranmayıb. Niyə? Yəni Şərqdə təfəkkür və ədəbiyyat olmayıb? Xeyr, o da olub. Ancaq mahiyyətcə qərbinkindən tam fərqlənib. Şərq ədəbiyyatı içində olduğu mühitə, insan və təbiət mühitinə yabançı qalıb. Daim göylərdə, boşluqlarda dolaşıb. Şərq ədəbiyyatı tək bir şəxsin ifadəsi olduğundan, insanlıq və təbiətlə dil tapmağı aşılamayıb. Təbiəti insana, insanı insana sevdirməyib. Bunları bir-birinə yaxınlaşdırmayıb. Təbiətlə insan arasındakı və insanların öz arasındakı yadlaşmanı,biganəliyi aradan qaldırmağa, mənəvi baxımdan bütövləşdirməyə çalışmayıb. Bax, bu üzdən təfəkkür və ədəbiyyatın bu yola yönəldiyi gündən Şərqdə də milliyyət cərəyanı başlayır!
• Hür olmak kolay değildir. Kölelik daha kolaydır. Köle, kendisini başkasına teslim eder, iş biter! Hür ise bilakis başkasını düşünmekle mükelleftir.
• "Mən bir əsir idim, azad olmaq istədim..."
• "Axı insan, yaxud xalq, nadan oldusa, deməli aciz olacaq,aciz oldusa, deməli kölə olacaq, kölə oldusa, deməli, istibdad(tiraniya) hökm sürəcək, deməli, insanlar dolğun, faydalı həyatdan kənarlaşacaq, deməli, inkişaf olmayacaq, xalq, millət başqa xalqlardan, millətlərdən geri qalacaq, kasıblığa, dilənçiliyə məhkum olacaq. "
• Başkasının hakkını müdafaa etmek, hakikatte vatandaşın kendi kendini müdafaası demektir.
• Tarihin, ruhlar üzerinde bırakıp gitmiş olduğu izler vardır ki insana esir eden asıl bunlar imiş. Şimdi bütün bu izleri birer birer çekip sökmek lazım imiş. Yalan söylememek, müdahene etmemek, cesur olmak, hakkı müdafaa etmek, korkmamak, dosdoğru söylemek… Bu ne ağır şartlar!
• Büyük adamlar her gün ve her zaman yetişmezler. Bazen bir millet asırlarca hamile olduktan sonra onlardan birisini doğurur ve bazen de bu doğurma ameliyesi pek çetin, pek korkunç olur.

Serbest İnsanlar Ülkesinde İncelemesi - Şahsi Yorumlar

Azadlıq Mələyinə vurulmuşam!!!: Əhməd bəy Ağaoğlunun bir ictimai xadim kimi Azərbaycan tarixində yeri əvəzolunmazdır. Azad düşüncəli, vətənvərpər şəxsiyyət , yazıçı, Paris Universitetinin Hüquq fakültəsinin  tələbəsi olan Ağaoğlunun bu kimi uğurlarını kənara qoyub bir amilin adını çəksəm bu belə onun tariximizə,millətimizin qəlb yaddaşına qızıl hərflə yazılmasına səbəb olar.   Onun  yaratmış olduğu " Difai" partiyası ermənilərə bu xalqın bir olduğunu onların terror aktlarına qarşı məzlum vəziyyətdə olmadığımızı göstərdi. Buna görə sizə sonsuza qədər minnətdarıq, ƏHMƏD BƏY AĞAOĞLU! "Heç bir vaxt biz öz millətimizin bədbəxtliyi üzərində erməni millətinin səadət və xoşbəxtlik qurmasına yol vermərik!"  deyirdi Difaiçilər... Belə bir siyasi xadimin daha sayası N sayda xüsusiyyətləri olan adamın düşüncələrini oxumaq hər sətirdə xalqının azad olmasını, haqsızlığa susmamasını duymaq qürurvericidi.Həm də kədərlidir,çünki kitabda bəhs olunan bəzi "milli xarekterimiz" hələ də dəyişməyib. Keçək əsərə. "Mən bir əsir idim; azad olmaq istədim. Zəncirlərimi qırdım, qala divarını deşdim və açıqlığa çıxaraq dərindən nəfəs aldım. Önümdə geniş bir çöl vardı. Hara gedəcəyimi, necə davranacağımı bilmirdim. Çaşqın-çaşqın bir neçə addım atdım. Bir də gördüm ki, iki yolun ayrıcındayam və yerə basdırılmış bir dirəyin üstündəki bu yazını oxuyuram: Sol tərəfə gedən yol Azadlıq yoludur. Sağ tərəfə gedən yol köləlik yoludur" Qəhrəmanımız kölə diyarın sakinidir və yeni ölkə onun indiyədək yaşadığı cəmiyyətə, dövlətə tam mənada əksdir. "Ah, bu necə ölkədir?! Sərbəst olmaq nə qədər çətin bir iş imiş!.. "- azadlığı ilk öncə düşüncədə qazanmasan, başqa sözlə düşüncədə inqilaba uğramayan bir nəsnə əsla realda gerçək nəsnəyə çevrilə bilməz. Hər şey düşüncədə başlar.Azadlıq da düşüncədə başlar.Düşüncədə azad olmaqdan qorxmasan,azadlıq məqsədə çevriləcək. "Nə qəribə ölkədir! Adətləri bizimki ilə daban-dabana ziddir. Görəsən, öyrəşə biləcəyəmmi? Görəsən, öz mühitimin izlərini, orda alışdığım düşüncə tərzini, orda aldığım tərbiyəni atıb unuda biləcəyəmmi? Özümü sınayanda, nəsə ruhdan düşürəm.Tutalım, təsəvvürümə gətirirəm ki, bir vəzifə sahibinin yanındayam. Ona üz tutarkən, "ayağınızın altındakı torpağa üzümü sürtmək şərəfinə nail olmaq üçün sizi rahatsız etdim" kimi alışdığım müraciətin yerinə, "sizi görməyə gəldim" cümləsini işlədirəm. Bu sözdən canıma qorxu düşdü və öz-özümə "bu necə ola bilər?" sualını verdim" Mənzərə tanış gəldimi?!)) Hələ dəyişməmişik... Amma bu o demək deyil ki, belə də qalacağıq. Biz azadlıq mələyinə aşiq olacağıq. Və bizim azadlıq mələyi ilə eşqimizi kimsə əsla öldürə bilməyəcək. (Kərimli)

“ İnsanlar qorxaq doğulmazlar. Onları qorxağa çevirən bizlərik. Ailə və məktəbdə verdiyimiz tərbiyö, hökümətdə istifadə etdiyimiz üsullardır vətəndaşı qorxağa çevirən. Uşağa cinlərdən, pərilərdən, süpürgəsaqqallardan, divlərdən, ruhlardan söz açıb qorxutmaq istəyirsinizsə, həmin uşağın ruhuna ta beşikdən qorxaqlıq toxumu əkmiş olacaqsınız! “ Azadlıq mələyinə vurulmuş, istibdaddan qaçan, məntiqi, ağlı, ruhu və qəlbi ilə bütün qanunlarını, nizamanməsini qəbul etdikdən sonra Sərbəst İnsanlar Ölkəsinin vətəndaşına çevrilən Əhməd bəy Ağaoğlunun fəlsəfi, siyasi, psixoloji və sosioloji analizləri əsasında qələmə aldığı əsər. Şuşalı Əhməd bəyin bu əsəri bir növ sual-cavab əsasında hekayə şəklində qələmə alınmışdır, qədim yunan filosofu Sokratın üslubuna bənzəyir. Hekayə 1930-cu ildə nəşr olunub və hardasa 100il ötsə də cəmiyyət eyni problemlərlə doludur. Əsərdə təhsilin, qorxaqlığın, ikiüzlülüyün, yalançılığın, xəbərçiliyin və s kimi məsələlərin dərininə enir və azadılıqla birbaşa əlaqəsi izah olunur. Sərbəst İnsanlar Ölkəsinə daxil olmaq istəyən insana qapıda keşikçilər əsas dörd sualı verir: 1. Tamahına yiyə durursanmı? 2. Doğrunu sevirsənmi? 3. Həqiqətə dözümün varmı? 4. Ləyaqət sahibisənmi? Və Sərbəst İnsanların Əsas Yasası 14 qanundan ibarətdir. Yeni vətəndaş olmaq istəyən şəxsə bu qanunları oxuyub qavramağa və and içməyədək vaxt verilir. Vətəndaş tam hazır və bütün qanunları qəbul etməyə hazır olduqdan sonra vətəndaşlıq andı içir. Hekayənin yazılış üslubu çox maraqlıdır. Hər bir məhfum izah edilir və misallar çəkilərək göstərilir. Bir növ tədqiqat metodları dərsini xatırladır. Məncə mütləq oxunmalı və dərs çıxarılmalı əsərdir. Xüsusən də, valideynlərin, müəllimlərin və ictimai işlərlə məşğul olan şəxslər tərəfindən. (Murmur)

Serbest İnsanlar Ülkesinde: Ahmet Ağaoğlu bizleri ütopik bir dünya alemine sürüklerken hür olmanın da bazı sorumlulukları olduğunu hatırlatarak ilerliyor. Hür olmak mı istiyorsunuz tabi olmak mı seçim sizin fakat bu tercihinizden sonra hürriyetin de gerekliliklerini yerine getirmeniz gerektiğini ütopik bir şekilde gözler önüne yalın ve net bir şekilde eserinde anlatmaktadır. Emek vermeden yemek olmaz nasıl ki bir çiçeği tohumundan alarak su ile gübre ile besliyorsanız hürriyet de vatandaşların haklarını savunmasından, haklarını bilmesinden ülkesi için üstüne düşen görevleri layıkıyla yerine getirmesiyle beslenecek ve küçük bir tohumken büyük bir meyve ağacına dönüşüp yeşerecektir. Bu küçük tohumu yeşertirken ilk önce aile daha sonra çevre ve sosyal hayatta şekillenecektir. İnsanlara küçük yaşlarda korku tohumunun ekilmesi çocuklara küçük yaşlarda perilerle, cinlerle, devlerle başlayan ve sonunda hayata karışan bu küçük çocuk babasının yumruğuyla , polisin değneğiyle korkutularak pasif ve uysal bir hal alır. İşte bu yüzden insanlar korkak doğmazlar onları korkak yapan bizleriz. ‘’Aile ve mekteptir ki çocukların ilk ruhi temellerini atarlar. Çocuk, anne ve babasını ve ilk muallimini taklit eden bir mahluktur .’’Sy.21 ‘‘Hürriyet, şuurun cevheridir, şuur da insanındır.’’Sy.19 (Melek Sezer)

Serbest İnsanlar Ülkesinde PDF indirme linki var mı?

Ahmet Ağaoğlu - Serbest İnsanlar Ülkesinde kitabı için internette en çok yapılan aramalardan birisi de Serbest İnsanlar Ülkesinde PDF linkidir. İnternette ücretli olarak satılan çoğu kitabın PDFleri bulunmaktadır. Ancak bu PDF'leri yasal olmayan yollarla indirmek ve kullanmak hem yasalara hem de ahlaka aykırıdır. Yayın evlerinin sitesinden PDF satılıyorsa indirebilirsiniz.

Kitabın Yazarı Ahmet Ağaoğlu Kimdir?

1869 yılında, Karabağ'ın Şusa bölgesinde doğdu. Batı'da öğrenim gören ilk Azerbaycan Türkleri arasında yer alır. Hayatının çeşitli dönemlerinde profesyonel gazetecilik ve akademisyenlik yaptı ve siyaset alanında aktif olarak faaliyet gösterdi. Siyasal yaşamında ve yazılarında Batı uygarlığının bütünüyle benimsenmesi gereğini, Türkçülüğü ve liberal düşünceyi savundu. İrşad, Terakki, Fuyuzat gazetelerini yayımladı. İttihad ve Terakki'nin yayın organı olan Şura-yı Ümmet'e yazılar yazdı. Ağaoğlu, Batılı parlamenter düzene yakınlığını belirtmiş ve "bütüncü" toplumsal anlayışlara karşı, Batılı anlamda "birey" özgürlüğüne dayalı toplumsal ve iktisadi görüşleri savunmuştur. Gazete yazılarını topladığı Devlet ve Fert (1933) adlı kitabı ve bir ütopya denemesi olan Serbest İnsanlar Ülkesinde (1930) bu açıdan önem taşır. 19 Mayıs 1939'da İstanbul'da öldü. 

Ahmet Ağaoğlu Kitapları - Eserleri

• Serbest İnsanlar Ülkesinde
• Üç Medeniyet
• Serbest Fırka Hatıraları
• Şuşa, Peterburq və Paris Xatirələri
• Ben Neyim?
• Mütareke ve Sürgün Hatıraları
• Malta Sürgünlüğünden Gözümün Nurlarına Mektuplar
• Devlet ve Fert
• Seçilmiş Əsərləri

Ahmet Ağaoğlu Alıntıları - Sözleri

• "Biz oğurluğu sözdə doğru hesab etmirik, fəqət oğru dediyimiz neçə kişinin hər gün əlini sıxırıq, Əgər bu adamlar bir az da zəngin və mövqe sahibidirlərsə, nə qədər sayğı göstərir və ikram edərik." (Üç Medeniyet)
• Tarihin, ruhlar üzerinde bırakıp gitmiş olduğu izler vardır ki insana esir eden asıl bunlar imiş. Şimdi bütün bu izleri birer birer çekip sökmek lazım imiş. Yalan söylememek, müdahene etmemek, cesur olmak, hakkı müdafaa etmek, korkmamak, dosdoğru söylemek… Bu ne ağır şartlar! (Serbest İnsanlar Ülkesinde)
• "bizde birçokları, ahlâkı sırf cinsi münasebete inhisar ettirerek, bizim güya batı çevrelerinden daha ahlâklı olduğumuzu iddia ediyorlar. bu fikir katiyen yanlış ve yanlış olduğu kadar da zararlıdır. çünkü önce şurasını bilmeliyiz ki, ahlâkı yalnız cinsi münasebetlerle sınırlanmış sayanlar, insanı yalnız kuşağına kadar tasavvur edenlerdir. fakat kuşaktan yıkarı bir kalp ve bir de ruh vardır. işte bu kalp ve ruha ait olan ahlâk sahalarının hepsinde biz pek aşağı bir durumdayız." (Üç Medeniyet)
• Başkasının hakkını müdafaa etmek, hakikatte vatandaşın kendi kendini müdafaası demektir. (Serbest İnsanlar Ülkesinde)
• Tarihte görülmemiştir ki, bir devlet şeyhülislâmlık makamını ihraz etmiş bir ruhanîsini, sadrazamını, vükelâ, meb'us, muharrir ve paşalarını üç dört ay muhakemesiz hapsettikten sonra düşmanın eline teslim etmiş bulunsun! Bu rezaleti yalnız altıncı Sultan Mehmet gibi sefil birisi irtikap eder! (Mütareke ve Sürgün Hatıraları)
• "Axı insan, yaxud xalq, nadan oldusa, deməli aciz olacaq,aciz oldusa, deməli kölə olacaq, kölə oldusa, deməli, istibdad(tiraniya) hökm sürəcək, deməli, insanlar dolğun, faydalı həyatdan kənarlaşacaq, deməli, inkişaf olmayacaq, xalq, millət başqa xalqlardan, millətlərdən geri qalacaq, kasıblığa, dilənçiliyə məhkum olacaq. " (Serbest İnsanlar Ülkesinde)
• Büyük adamlar her gün ve her zaman yetişmezler. Bazen bir millet asırlarca hamile olduktan sonra onlardan birisini doğurur ve bazen de bu doğurma ameliyesi pek çetin, pek korkunç olur. (Serbest İnsanlar Ülkesinde)
• Gece yatağa girip ben, dışım ve içim yalnız ve baş başa kaldı mı bu kere de içimin dışımla alayı, istihzası, sitemi başlar. (Ben Neyim?)
• "Müqəddəs sayılan şey qadın və kişiyə şamil namus qavramı deyildir. Yalnız qadın namusudur. Çünki zina işləyən kişiyə xalq görüşü və ümumi vicdan çox güzəl təhənnüm edir. Bu halda nifrət edilən şey ümumi olaraq zina deyildir. Zinanın qadın tərəfindən işlənməsidir. Bu ayırma çox böyük bir önəm daşıyır. Ən ziyadə həssas göründüyümüz bu əxlaq qaydasında belə bizim nə qədər düşük və zəif olduğumuz çox açıq bir surətdə görülür." (Üç Medeniyet)
• Türklük bölünmə qəbul etməyən tamdır. Məqsəd ona xidmətdir. Bu xidmət harada edilirsə, müqəddəsdir, mübarəkdir. Nerimanov'a mektup (Şuşa, Peterburq və Paris Xatirələri)
• Malta sürgünlerinden biri olan Ağaoğlu Ahmet, İkinci Meşrutiyet'ten Cumhuriyete kadar geçen süreçte -düşünsel düzeyde bazı farklılıklar göster­se de-, genel olarak liberalizm ile milliyetçilik/Türkçülük çizgisine sahipti. (Mütareke ve Sürgün Hatıraları)
• Ziya Bey bütün felaketlerin Avrupa'dan gelmiş olduğuna, Avrupa'nın fena niyetle işlerimize karışarak bizi faaliyetten akim bırakmasına atfederdi. Sait Halim Paşa ise aksine bütün felaketlerin bizim cehaletimizden ve bizim eh­liyetsizliğimizden gelmiş olduğunu iddia edip durdu. Halbuki iki taraf da haklı idi. Bizim ehliyetsizliğimiz güneş kadar aşikar olduğu gibi, Avrupa'nın da bu ehliyetsizlikten istifade ettiği reddedilemez bir hakikattir. (Mütareke ve Sürgün Hatıraları)
• Salonun ortasında Gazi, İsmet ve Kazım Paşalar ile Fethi Bey görüşüyorlardı. Gazi etrafa bakınırken gözleri bana ilişti ve yanına gitmemi eliyle emretti. Gazi mutadı veçhile burnunu çekerek ve gülümseyerek, ''Serbest Fırka (Parti) Reisi Fethi Bey!'' diye beni Fethi Bey'e takdim etti ve bana hitaben, ''Tabi Fethi Bey'le beraber çalışacaksın!'' dedi. (Serbest Fırka Hatıraları)
• Sol tərəfə gedən yol azadlıq yoludur. Sağ tərəfə gedən yol köləlik yoludur. (Seçilmiş Əsərləri)
• Avrupalılar böyledirler. Yalnız kendi hukuklarına ve bu hukuku müdafaa yolunda mücahede edenlere hürmet ederler. Fakat biz hala da bu hakikati anlayamadık. Padişah ve etrafını almış olan budalalar zannettiler ki memle­keti Avrupalılara teslim ve zillet ibraz etmekle kurtarabilirler. Halbuki onlar zillet ve meskenete katlandıkça, ötekiler küstahlıklarını, tecavüzlerini arttır­dılar. (Mütareke ve Sürgün Hatıraları)
• "İşte asıl hata. Cümlemizin taşıdığımız o felaketli hurafe. Biz zannediyoruz ki hayatta hakiki amil akıl ve zekâdır. Hayır, hayır, bin kere hayır. Asıl amil, asıl yara tıcı kuvvet gönüldür. İnsanı insan yapan akıl ve zekâ değil, gönüldür. Akıl ve zekâ olsa olsa manivela, kürek, kazma, top, tüfek, makine gibi bir alettir..." (Ben Neyim?)
• Zina işlemesiyle tanınmış bir kadından nasıl kaçınıyor, onu nasıl aramızdan çıkarıyor, evlerimizin, ailelerimizin kapılarını onlara nasıl kapatıyorsak, dalkavuk, hırsız, katil,vefasız, sadakatsiz adamlara karşı da o suretle hareket ediyor muyuz? (Üç Medeniyet)
• Birincisi, nihayetsiz hudutsuz egoizm. Herhangi bir müşkül ve yahut fe­ laket önünde herkes yalnız kendi halasını düşünüyor. Herşeyi unutuyor. Kendi kurtulsun da mütebakisi ne olursa olsun. Bu hassa bütün içtimal ve ai­ levi hayatımızın mantık! ve mübrem bir neticesidir. (Mütareke ve Sürgün Hatıraları)
• Kelâm, kâinatın duyduğu ilk ilâhi sestir. (Serbest İnsanlar Ülkesinde)
• "Fəqət nə islamiyyət yalnız Qurandan və nə də xristianlıq yalnız İncildən ibarətdir. Hər iki din, bu kitablarla bərabər bir çox ənənələrin, rəvayət və hədislərin, imamların və din böyüklərinin davranış, görüş, fikir və yozumlarının məcmusundan meydana gəlmişdir. İncil dünya işlərinə qarışmamışdır. Çünki onun sahibi hesab olunan Hz. İsa dünya işlərinə qarışa bilmək üçün nə vaxt tapdı, nə də qüdrət. O, özünü xalq başqanlığında görmədi ki, camaatın maddi həyatını da qurmaq ehtiyacını da duysun. Fəqət onun varisləri, ilk həqiqi papalar Pyer və Paul özlərini belə bir xalq rəhbərliyində görər-görməz dərhal eyni ehtiyac və eyni təmayül meydana gəldi və maddi işlərlə məşğul olmağa başladılar. Bu baxımdan Quranla İncil arasındakı fərq Hz. Məhəmmədin altmış üç yaşına qədər yaşayaraq Mədinədə böyük bir camaatın başına keçmək və o camaatı idarə eyləmək mövqeyində olmasıyla, Hz. İsanın otuz bir yaşında və ətrafı tərəfindən şiddətlə təqib edilərək, bütün nüfuz dairəsi beş-on şagirdiylə əhalinin ən azına və ən səfil, ən aşağı görünən qisminə inhisar etmişkən ölmüş olmasından doğmuşdur. Hz. Məhəmməd də Hz. İsanın vəziyyətindəykən, Qurani-Kərim dünya işlərindən bəhs etmirdi. Dünya işlərinə aid bütün ilahi hökmlər, Mədinəyə hicrət etdikdən, yəni peyğəmbərin özünü böyük və itaət edən bir əhalinin başında görərək o əhalinin maddi həyatını nizamlamaq məcburiyyəti meydana çıxdıqdan sonra nazil olmuşdur. Ondan əvvəl nazil olan ayətlər həp dualardan, inanış və ibadətlərə aid hökmlərdən ibarətdir. Belə ki, əgər fərz edək, Hz. Məhəmməd hicrətdən əvvəl vəfat etmiş olsaydı, bu gün əlimizdəki Quranda dünyəvi işlərə aid tək bir ayət belə tapmayacaqdıq." (Üç Medeniyet)