E-İmza Nedir? Nasıl oluşturuluyor? E imza ne işe yarıyor? Nerede yapılıyor?
e-İmza (elektronik imza), elektronik ortamlarda imza yerine kullanılabilen yasal kimlik doğrulama sistemidir. Islak imza ile aynı hukuki özelliklere sahip olan e-İmza, elektronik ortamda yapılan işlemlerde kişinin kimlik bilgilerinin doğruluğunu kanıtlar. e-İmza, elektronik ortamda ıslak imza yerine kullanılır.
e-İmza sertifikası dağıtmaya yetkilendirilmiş kuruluşlar tarafından dağıtılan sertifikalar kullanılarak imzalama işlemi yapılır.
Kurumsal ve bireysel olmak üzere iki çeşit e-İmza (elektronik imza) vardır.
e-İmza (elektronik imza), 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu'nda şu şekilde tanımlanmıştır:
Başka bir elektronik veriye eklenen ya da elektronik veriyle mantıksal bağlantısı bulunan ve kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veriyi tanımlar.
Elektronik imza; bir bilginin üçüncü tarafların erişimine kapalı bir ortamda, bütünlüğü bozulmadan (bilgiyi ileten tarafın oluşturduğu orijinal haliyle) ve tarafların kimlikleri doğrulanarak iletildiğini elektronik veya benzeri araçlarla garanti eden harf, karakter veya sembollerden oluşur.
Elektronik imza, imzalanan metine göre farklılık gösterir ve içeriğin matematiksel fonksiyonlardan geçirilerek eşsiz olduğu düşünülen bir değer bulunması sureti ile elde edilir. Yani kişilerin, elle atılan imzada olduğu şekilde tek imzası yoktur; bunun yerine imzalamada kullanılan anahtarları vardır.
Günümüzde elektronik ortamın çok yoğun bir şekilde kullanılmaya başlanması bazı taleplerin ve güven sorununun ortaya çıkmasına sebep oluyor.
İşte bu noktada, gizlilik, kimlik doğrulama, veri bütünlüğü ve inkâr edilemezliği sağlayan elektronik imza uygulaması ortaya çıktı. Elektronik imzanın bu dört temel özelliğiyle birlikte, elektronik ticaretin ve kamu alanında yürütülmekte olan e-dönüşüm projelerinin elektronik ortamda güvenli işlemleri yapabilme imkânları genişletilmiş ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu ve Kurumumuz tarafından yapılan ikincil düzenlemelerle desteklenerek bu ortamlarda yapılan iş ve işlemlerin hukuki boyutta da geçerliliği sağlandı. Elektronik İmza Kanunu ve ikincil düzenlemeler ile elektronik imzanın elle atılan ıslak imza ile aynı hukuki sonucu doğuracağı ve kesin delil olarak kabul edileceği hükme bağlanmıştır.
Kısacası elektronik imza elektronik ortamda yapılan işlemlere hukuksal geçerlilik sağlaması açısından önemli. Bu nedenle de elektronik ortamda hukuksal geçerlilik kazandırılmak istenen her işlemde elektronik ya da mobil imzanın kullanılması kaçınılmaz bir gerçek olarak karşımıza çıkıyor.
Elektronik imza; kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veriyi tanımlıyor. Elektronik imza; bir bilginin üçüncü tarafların erişimine kapalı bir ortamda, bütünlüğü bozulmadan (bilgiyi ileten tarafın oluşturduğu orijinal haliyle) ve tarafların kimlikleri doğrulanarak iletildiğini elektronik veya benzeri araçlarla garanti eden harf, karakter veya sembollerden oluşuyor.
Elektronik imza kullanıcılarına aşağıda belirtilen üç temel özelliği sağlamaktadır:
- Veri Bütünlüğü: Verinin izinsiz ya da yanlışlıkla değiştirilmesini, silinmesini ve veriye ekleme yapılmasını önlemek
- Kimlik Doğrulama ve Onaylama: Mesajın ve mesaj sahibinin iletiminin geçerliliğini sağlamak
- İnkar Edilemezlik: Bireylerin elektronik ortamda gerçekleştirdikleri işlemleri inkar etmelerini önlemek.
Elektronik imzanın; bankalar ve finans kurumları, şube ağına sahip sigorta şirketleri, kamu kurum ve kuruluşları, holdingler ve diğer büyük şirketler, üniversiteler, yüksek iletişim ve bilgi güvenliği gereksinimi olan organizasyonlar başta olmak üzere orta ve uzun vadede yaygın bir uygulama alanı bulabileceği değerlendiriliyor. Gerek kamusal gerekse ticari alandaki muhtemel elektronik imza uygulamaları arasında aşağıdakiler sayılabilir:
Kamusal Alandaki Uygulamalar
- Her türlü başvurular (ÖSS, KPSS, LES, pasaport vb)
- Kurumlar arası iletişim (Emniyet Müdürlükleri, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Müdürlükleri vb)
- Sosyal güvenlik uygulamaları
- Sağlık uygulamaları (Sağlık personeli - hastaneler - eczaneler)
- Vergi ödemeleri
- Elektronik oy verme işlemleri
Ticari Alandaki Uygulamalar
- İnternet bankacılığı
- Sigortacılık işlemleri
- Kağıtsız ofisler
- e-Sözleşmeler
- e-Sipariş
Editör: Mehmet Nezir Güneş
